Oczywiście bo przecież Niemcy to nie naród oszukany przez polityków, tylko bez wyjątku bezduszne bestie. Pokolenie Kaczynia...

Niemcy oszukanym narodem??? Adolf Hitler wygrał równe, bezpośrednie, tajne, proporcjonalne, w pełni demokratyczne wybory. Dokładnie takie same jak u nas i w większości państw świata. NIEMCY CHCIELI BRUTALNEGO, OKRUTNEGO PRZYWÓDCY. Chcieli słuchać i wierzyć w bajki o wyższości narodu niemieckiego, o rasie panów, o potrzebie podporządkowania sobie innych itp. Generalissimus Stalin o nich dobrze powiedział: "Hitlerzy przychodzą i odchodzą. Naród niemiecki pozostaje."

Przeciętny Niemiec chciał przede wszystkim godnie żyć co Hitler obiecywał, co poniektórzy domagali się również zemsty za traktat wersalski, czysto demokratyczny wybór nie istnieje nigdy, zawsze należy patrzeć na wybory przez pryzmat warunków historycznych i społecznych.

W takim razie jak wytłumaczysz rekordowo wysokie poparcie w landach wschodnich (ponad 60%) i Prusach Królewskich?
Hitler dużo mówił o przestrzeni życiowej i o "naporze na wschód". Niemcy ze wschodu utożsamiali się z tymi hasłami.

A mało to ludzi daje się ponieść ambicji polityków ? Popatrz na dzisiejszą Polskę, wystarczy zwrócić się do konkretnej grupy i im się podlizać by zdobyć wiernych wyborców wierzących w swoją wyjątkowość. I to nie jest tylko kwestia Niemiec, III Rzesza przebudziła faszyzm w całej Europie, dopóki żyją w biedzie ludzie szukają rozwiązań nawet tak głupich jak te proponowane przez radykalną prawicę. Zawsze mówię też że wojna to okres nagłego wzbogacania się dla wygranych, niektórzy wyborcy są po prostu hazardzistami.

No i właśnie to jest "piękno" demokracji, a w zasadzie nie same demokracji, a równości wyborów.
Zawsze mówię też, że najwyższy czas zmienić ordynację. Niektórzy wyborcy są po prostu głupi.

To nie wina demokracji a manipulatorów, ja widzę rozwiązanie raczej w edukacji niż w ograniczaniu wolności wyborów.

Lud wierzył w hasła, a nie spodziewał się takiej masakry, jaką zrobił Hitler. Przecież nawet po wojnie wielu Niemców dziwiło się słysząc o obozach koncentracyjnych...

mieli do wyboru komuchów z bojówkami antify i narodowych socjalistów. Bolszewicy już zdążyli pokazać swoja bandycka mordę.... Wiec?

co nie zwalnia ich ze zbrodni które popełnili, mam nadzieję że jak banda dresów weszła by ci do dom to byś sobie poradził a nie "oj oddam im wszystko bo do szkoły do mieli pod górkę"....

Stalin wymordowal wiecej ludzi niz Hitler wiec cytowanie jego wypowiedzi przedstawiajacych Niemcow w zlym swietle jest conajmniej nie na miejscu

gdzie chcieli tam chcieli. Hitler wygrał tylko na wschodzie (glosowali na niego ludzie, którzy stracili najwięcej podczas wojny - taka karma). Kanclerzem został w tajemniczym i niejasnych okolicznościach. zachód i Bawaria go nie poparły. umocnił władzę, bo wprowadził czystki polityczne i po prostu wymordował opozycję. popierało go 30-55% Niemców zależnie od landu. Reszta była bierna, albo przeciwna. Ja osobiści euważźam, że Hitlera umieszczono w Niemczech po to, żeby zniszczył ten kraj, co się udało. Niemcy stracili 10 mln mężczyzn w sile wieku, których trzeba było później zastąpić emigrantami, co zakończyło historię tego kraju. Teraz to zbieranina, a nie naród.

Niemcy nie byli krwiożerczymi bestiami, ale wychowali się w konkretnej kulturze, pruski militaryzm, kult wielkości Niemiec, niemieckiego geniuszy technicznego czy sztuki, do tego bardzo silny hierarchizm i posłuszeństwo obywateli.
Więc to nie jest tak że biedni Niemcy byli oszukani przez złych polityków, bo politycy zawsze są częścią danego społeczeństwa i są tylko jego odbiciem, oni obiecują to co naród pragnie, więc to raczej Hitler pojawił się bo ktoś taki musiał się pojawić ;).
Do tego Niemcy jakoś niespecjalnie protestowali przeciwko wojnie kiedy wygrywali, Czechosłowacja, Polska, kraje benelukus, wtedy poparcie dla Hitlera było na poziomie 90%.

Co i innego że film mi się całkiem podobał, chociaż szczerze słabo pokazali budowani fanatyzmu, to jest po prostu typowa szkoła z okresu z większym naciskiem na dyscyplinę, coś jak dzisiejsze szkoły wojskowe.
Dla porównanie polski film http://www.filmweb.pl/film/Dreszcze-1981-5199 tutaj dużo bardziej widać pranie mózgu i kształtowanie ideologi.

Zbrodnicze ideologie mogą ujawnić się w każdej chwili, przyczyną nie jest zwyrodnienie narodu, odsetek oszołomów zazwyczaj rośnie wprost proporcjonalnie do krzywdy ekonomicznej a najlepszym gruntem dla faszyzmu jest podległość autorytetom która jest obecna w zdecydowanej większości umysłów.

To ty napisałeś o zwyrodnieniu narodu, nie ja ;)
Ja tylko zauważyłem że naród niemiecki miał bardzo duże predyspozycje do Nazizmu czy pokrewnej ideologii z racji kultury i typu społeczeństwa. Zauważ że Włochy były dużo mniej krwawe a nawet ich podejście do narodu było dużo bardziej sensowne (nie przez krew ale przez obywatelstwo).
Do tego nie o krzywdy ekonomiczne chodził, Hitler pokazywał niemcom wielkie niemcy, takie jakie według nich powinny być, jakie zasługiwały by być. On nie wymyślał czegoś z głowy, on mówiło to co większość Niemców skrycie myślała.

I coś co dałoby się wprowadzić w każdym narodzie w każdym czasie, dziś pewne siły polityczne znalazły po prostu innego kozła ofiarnego, w ten sam sposób odpowiedzialność za cierpienie zrzucić można na żydów jak i na muzułmanów czy homoseksualistów.
Niemcy nie mieli szczególnej predyspozycji do nazizmu, ideologie sławiące totalną unifikacje pojawiały się w różnych miejscach na świecie pod różnymi nazwami radziecki komunizm, faszyzm, nazizm, nacjonalizm, kluczowym ich elementem było kreowanie "wrogów wewnętrznych" zagrażających porządkowi narodu, co prowadziło a) do zacieśnienia więzów wewnątrzgrupowych i w konsekwencji b) do eskalacji przemocy w stosunku do grupy obwinianej.

Ale gadasz o rzeczy, po pierwsze to komunizm nie jest tożsamy z faszyzmem w żadnym razie, a po drugie to jakoś Nazizm nie był bardzo popularną ideologią, tak zdarzały się małe grupki ludzi w różnych krajach którzy byli nim zachwyceni ale zawsze był to margines przeciwny większości w przeciwieństwie do Niemców.

Do tego ty walczysz z czymś czego nie napisałem, bo nigdy nie twierdziłem że Niemcy zawsze mieli czy mają predyspozycje do Nazizmu, mieli w 20leciu, co jest konsekwencją takiej a nie innej kultury narodowej i to jest fakt.

Do tego w ogóle nie rozumiem co masz na myśli pisząc od zrzucaniu odpowiedzialności, to raczej ty to robisz mówiąc o tajemniczych politycznych onych.
Bo to nie "oni" rozpoczęli wojnę sami, nie oni zmuszali większość Niemców.

Komunizm nie, komunizm w wydaniu radzieckim (a później wszystkich biorących z niego przykład) szczególnie w okresie stalinizmu to inwigilacja, podejrzliwość, nacjonalizm, unifikacja.
Nazistowski rząd po przejęciu władzy musiał poradzić sobie przede wszystkim z niezadowoleniem Niemców z ekonomicznej kondycji państwa, obwinianie żydów wydawało się najprostszą drogą.
Nikt nie musi nikogo zmuszać by wybór nie był wolny, na nasze wybory wpływa więcej rzeczy niż jesteśmy w stanie świadomie uchwycić.

Gdzie miałem nacjonalizm w radzieckim komunizmie?
W chińskim jak najbardziej ale w wersji ZSRR nie.

Co do Niemiec to znowu pomijasz całkowicie wątek urażonej dumy narodowej, bardzo ważnej w tym kontekście.
Antysemityzm był powszechny w całej ale w Niemczech można było łatwo wskazać członków rządu Weimarskiego którzy byli żydami a powszechne były myśli że Niemcy mogły walczyć dłużej.
Do tego mówienie o samych żydach jest nadużyciem, bo byli jeszcze inni cudzoziemcy, chorzy umysłowo itp których losem nikt się nie interesował, potem jakoś nikt nie miał nic przeciwko pracownikom przymusowym itp.
Możesz sobie pisać co chcesz, ale nigdzie poza Niemcami ten system się nie przyjął.

Symbol Mateczki Rasiji wymagającej bezgranicznego poświęcenia dla dobra ogółu najbardziej obecny był w okresie wojny radziecko niemieckiej, ale pozostał w mentalności Rosjan na dłużej.

Mateczki Rosji jako symbolu odnoszącego się do całego ZSRR i wszystkich ludów tam mieszkających więc to nie jest nacjonalizm.
Do tego samo pojęcie ojczyzny, bo tym jest mówienie o mateczce Rosji nie ma nic wspólnego z nacjonalizmem ;).

Mateczka Rasija czyli symbol narodu, była dla prostych ludzi bardziej chwytliwa niż niejasne ponadnarodowe idee komunizmu.
ZSRR często chwytał się idei przeciwstawnych komunizmowi by wpłynąć na proletariackie umysły z większą siłą, przykładem może być polityka rasizmu wobec Izraela.

Tylko że pojęcie mateczki Rosji nie jest całkiem przeciwstawne komunizmowi a na pewno nie praktycznemu, do tego zauważ że oni promowali to wobec swoich obywateli, kraje satelickie nie miały nic takiego.
A co Izraela to się mylisz ;), ZSRR na początku popierało Izrael a przestało kiedy został on uznany przez zachód, co nie ma nic wspólnego z rasizmem to tylko polityka.
Zresztą Komuna była taka rasistowska że pełno było tam Żydów, a we wczesnym okresie mieli ogromną nadreprezentację, a do innych narodów też nic nie mieli, mieli przeciwko przedstawicielom złych klas społecznych itp, ale nie miało to nic wspólnego z rasa.

Poczytaj, kto stal za finansowaniem rewolucji bolszewickiej,kto finansował hitlera. Poczytaj "Przedsiębiorstwo Holokaust" Finkelsteina. I skończ pie... o biednych zydach

Plakaty z okresu wojny po obu stronach frontu były dziwnie podobne pod względem treści.

A jakie miały być?
Bo jeśli tak patrzeć to podobne były w PL, UK, USA i Niemczech ;).

W tych krajach nie deklarowano komunizmu.

Ale plakaty były w takim samym stylu więc o czym to świadczy?
Bo to jakoś nie potrafisz uzasadnić swojej wypowiedzi.

Dziękuję za film, zaraz go obejrzę.

tak jak nasze filmy o wojnie
prawda zawsze jest pośrodku, nic nie jest tylko czarno- białe
a w Fabryce zła nie ma mowy o az takim wybielaniu, jesli masz wiedze historyczna to widzisz jak piorą mózgi tym młodym naiwnym, pragnącym walczyc za ojczyznę chłopakom- a wiadomo jaka jest prawda i co naprawdę Niemcy wyprawiali

Dla mnie ten film jest rewelacyjny i absolutnie nie mam po nim jakiegoś przekonania, że "wybiela" Niemców.

Scena, w której oficer zwraca się do zebranych kadetów słowem "Sitzen!", mówi wszystko o tym filmie.

Choćby nie wiem jak bez sensowny był ten film, mnie zawsze się będzie podobać i tyle w temacie . ;)

Polecam film "Idź i patrz' oraz lekturę "Mistrzowie śmierci: Einsatzgruppen" dla otrzeźwienia.

Ale Cię boli, że komuś się podoba film chociaż wiadomo, że to fikcja

Zaskakujaca konkluzja. Nic mnie nie boli. Podtrzymuje moja rekomendacje. Pozdrawiam.

"chociaż wiadomo, że to fikcja"
Co jest fikcją??

Drogi Lipiński Hitler w 33 wygrał wybory poparciem 35% w skali kraju. Poparcie rzędu 50% dochodziło na terenie Prus, ale już na terenach zachodnich czy południowych było około 20%. Od tego czasu to poparcie już tylko spadało. Większość Niemców nie chciała wojny, większość Niemców miała dobre kontakty z Żydami, Polakami czy Francuzami. Zresztą wg wszelkich danych historycznych w latach 1933-1939 cały wysiłek MSZ Rzeszy szedł na włączenie Polski do Osi. Obawiam się, że bazujesz na bajce historycznej napisanej przez Stalina, którą niestety ciągle nauczają w naszych szkołach. Moja babcia i jej siostry jako dzieci były na robotach przymusowych. Druga babcia jako nastolatka pracowała w tramwajach łódzkich. Wszystkie wybaczyły i wszystkie mówiły, że w tym czasie był taki sam odsetek świń Polaków co świń Niemców. Zresztą proporcja się pewnie zachowała. Nie wierzysz moim babciom, nie musisz, ale poczytaj sobie książki Bartoszewskiego, relacje Jana Pawła II, Jana Nowaka Jeziorańskiego czy Jana Karskiego. Z samej Łodzi znam wiele relacji, kiedy to Niemcy łódzcy nawet w AK działali czy wykorzystywali swoje majątki do wykupywania znajomych Polaków, ukrywali też Żydów w swoich fabrykach czy opiekowali się majątkiem żydowskich fabrykantów. A co do obozów to nie opowiadaj bajek komunistycznych... one zaczęły zabijać dopiero po 42 czyli nie tak od razu jak wskazujesz. Przez dwa lata była to jedna z największych tajemnic Rzeszy. Tylko kilkadziesiąt osób poza personelem obozów wiedziało o procederze. Warto też dodać, że jak większość Polaków mylisz obozy koncetracyjne do których trafiali Polacy, opozycja niemiecka, jeńcy rosyjscy, geje niemieccy z obozami śmierci do których trafiali Żydzi tylko po to by pracować i być eliminowanym.
Tak tylko na koniec powiem Ci tak. Poczytaj sobie o tym co się działo po śmierci Marszałka czyli w latach 35-39. Polska wtedy była po Rzeszy drugim najbardziej antysemickim krajem (prawnie i społecznie). Czy chciałbyś mieć z powodu rządów narodowców w tym okresie przylepianą wiecznie łatkę antysemity? Chciałbyś mieć przylepianą metkę antysemity za to co komuniści wyprawiali z Żydami (dziesiątki tysięcy ofiar) po wojnie. Co szmalcownicy czyli co trzeci Polak robił w czasie wojny? Czy ile dziesiąt tysięcy Niemców zabliśmy podczas idiotycznego planu wypędzeń? Ba... Myślisz, że reżim Hitler z Niemcami obchodził się lżej? Dla obrony Ferstung Breslau w lutową noc zostało z miasta wypędzonych 100 tysięcy cywili. Co dzięsiąty zamarł. Co powiesz o Amerykanach? Oni bombardowaniem dywanowym zabili 25 tysiecy cywili w Dreźnie i 150 tysięcy w Tokio? Nie ma innego podziału wśród ludzi na normalnych i świnie. W czasie wojny niestety zawsze u władzy są Ci drudzy, dlatego do wojen doprowadzać nie wolno. Zapamiętaj to sobie.

Ostro, lecz niezwykle przekonująco. Z powodu dużej ilości faktów ;)

Dużo przeinaczeń, faktów cząstkowych, półprawd i propagandy. Jest ich tak dużo, że prostowanie tego zajęłoby wieczność.

"W listopadzie 1946 roku 37% Niemców pytanych w sondażu przeprowadzonym w strefie amerykańskiej, podzielało pogląd, że >eksterminacja Żydów oraz Polaków i innych niearyjczyków była konieczna z uwagi na bezpieczeństwo Niemiec<".

Tony Judt, "Powojnie", Poznań 2013, s. 78.

"w tym czasie był taki sam odsetek świń Polaków co świń Niemców. Zresztą proporcja się pewnie zachowała [...] Niemcy łódzcy [...] ukrywali też Żydów w swoich fabrykach czy opiekowali się majątkiem żydowskich fabrykantów"

Sprawiedliwy wśród Narodów Świata => Polska: 6532, Niemcy: 569.

Faktycznie, bardzo proporcjonalnie, zwłaszcza jeżeli uwzględnimy, iż Polska była "najbardziej pilnowanym i represjonowanym ze wszystkich terytoriów okupowanych" przez nazistów (Judt, 53).

"Myślisz, że reżim Hitler z Niemcami obchodził się lżej? Dla obrony Ferstung Breslau w lutową noc zostało z miasta wypędzonych 100 tysięcy cywili. Co dzięsiąty zamarł. Co powiesz o Amerykanach? Oni bombardowaniem dywanowym zabili 25 tysiecy cywili w Dreźnie i 150 tysięcy w Tokio?"

A przypomni nam tu zgromadzonym ilu Polaków zginęło z rąk Niemców?

Zresztą gdzie tu wybielenie Niemców,tylko dwóch chłopaków(później przyjaciół)postawiło się całej reszcie,wbrew regułom tam panującym,tak więc ten film juz bardziej piętnuje działania tych wszystkich pozostałych,obnaża ich metody działania a na pewno nie wybiela....

zgadzam się z przedmówcą- jakie wybielanie Niemców? Zwróćcie uwagę też na to, że to Niemcy nakręcili ten film i według mnie, podeszli do tematu nawet krytycznie. Pewnie- weilu z nas Polaków najlepiej pasowałoby gdyby nawet Niemcy przedstawiali "swoich" w każdym filmie na temat rzeszy, Hitlera, nazizmu czy drugiej wojny jako bezmózgich, fanatycznych psychopatów. Najgorsze jest to, ze w większosci chcieli by to ci, którzy mają po 14-17 lat, na temat historii ani obydwóch wojen swiatowych nie mają w ogóle pojęcia, a ta cała ich nienawiść do "Szwabów" wzięła się gdzies tam nie wiadomo dokładnie skąd. Jednak nie każdy niemiec podczas rządow Hitlera musiał być jego zwolennikiem i fanatykiem rzeszy! BA! -było by to wręcz nie możliwe! ( Bo jak powiedział Bruno- "Zawsze się znajdzie jakiś malkontent;) ). Pokazanie dwóch, czy trzech pozytywnych w znaczeniu antyhitlerowskich postaci nie jest wybielaniem, można by te postacie nawet zakwalifikować do grupy wyjątków potwierdzających regulę... to wersja dla tych bardziej upartych.
Nie bronie tutaj ani rzeszy ani niemców, bo takze należę do przeciwników faszyzmu, totalitaryzmu i sposobu w jaki 3 Rzesza prowadziła wojnę.... Jednak ze, część z Was chyba zapomina o tym że ludzie mieszkający ówczesnie na terenie niemiec byli poddawani zajebistej propagandzie, astronomicznej sugestii i brutalnym represjom! Zatem: czlowiek który oparł się propagandzie i dostrzegał to całe zło i mowił o tym... zapewne był poddawany represjom, zaznaczam krwawym, które np mogłyby polegać na probie naruszenia zdrowia i życia członków jego rodziny. Ci słabsi poddawali się samej propagandzie. Wielu z was zapewne nie zdaje sobie sprawy z tego jak łatwo można manipulować społeczeństwem i co gorsza wydaje im się, ze nie są manipulowani.. a Ci mądrzy wiedzą jak jest:) 75-85% naszych kochanych rodaków wierzy bezgranicznie w fakty tvn, poddając się niezbyt wyrafinowanej i prostackiej manipulacji a wiekszosc osiedlowych komandosów z ekipy "JP" peka po placku w lico od sledczego podczas przesłuchania w sprawie 1,5g trway... Więc postawcie się w sytuacji tych ludzi i trzezwo postarajcie się ocenić, czy aby na pewno nie dalibyście sobie wyprac mozgu lub złamać podczas przesłuchan gestapo........

zgadzam się
łatwo jest oceniać tamtych ludzi, zwłaszcza z perspektywy czasu i wiedzy jaką posiadamy z lekcji historii
Warto sobie poczytać o eksperymencie Milgrama czy Ascha, oboje badali naturę człowieka. Nie chodzi mi o to, że każdy z nas zachowałby się tak samo będąc na miejscu niemieckich żołnierzy, ale wszyscy jesteśmy podatni na złe uczynki, to od nas zależy jak naprawdę się zachowamy. Ale nie możemy tego sprawdzić nie będąc w takiej sytuacji, bo siedząc przed komputerem, w swoim mieszkaniu, w bezpiecznej strefie, łatwo czuć się lepszym od nich, ale życie często weryfikuje nasze wyobrażenie o sobie.

Nie spodziewałam się, że taki film jak Fabryka zła wywoła aż taką dyskusje!!

Dla mnie film ten jest o przyjaźni przede wszystkim, o dojrzewaniu, osadzony w tamtym okresie, trochę z gatunku filmu dla młodzieży, ale skierowany do masowego widza. Lubię ten film przede wszystkim dzięki głównym bohaterom, propagandy tam za wiele nie ma bo film głównie skupia się na relacjach tych dwojga, no ale każdy widzi w tym filmie coś innego.

NIe wiem czemu ograniczacie sie do samej II WŚ, skoro niemcy to taki dobry z natury i przyjazny naród to troche dziwne ze obie wojny zostały rozpętane przez właśńie ten kraj, całę średniowiecze niemcy a może germanie byli agresorami. Nie jestem wybitnie dobry z histori starszej niz XX w, ale nie przypominam sobie by ta nacja kiedykolwiek byla ofiara jakiejs długofalowej nagonki....
Co do zezwierzęcenia podczas wojen ZAWSZE takie rzeczy dzieją sie po każdej stronie konfliktu tylko pamiętajmy kto pierwszy zaczął machać szabelką.
Co do antysemityzmu to po pierwsze nadal mamy przyszywana taka łatkę, po drugie sadze że wielu polaków mogło mieć za złe "tamtym" żydom za traktowanie robotników, tak jak wielu polaków ma za złe nowobogackim kapitalistom za wyzysk z początku lat 90

Aż specjalnie konto założyłem żeby ci odpisać. Konkretnie chodzi mi o to, że obie wojny nie zostały rozpętane przez Niemców. Pierwsza wojna:
Austria wypowiedziała wojnę Serbii po zabójstwie Franciszka Ferdynanda a jako, że Rosja chroniła Serbów to wypowiedziała wojnę Austrii. Niemcy będąc sojusznikami Austrii wypowiedzieli wojnę Rosji, która z kolei miała sojusz z Francją. Wielka Brytania dołączyła się dopiero po tym jak Niemcy wypowiedzieli wojnę Belgii a to dlatego, że WB była gwarantem jej niepodległości. Amerykanie w 1917 dołączyli do wojny dlatego, że Niemcy zatapiali Amerykańskie statki handlowe pływające do WB i przez próbę nakłonienia Meksyku do dołączenia do sojuszu przeciw entencie (mieli odbić od Amerykanów jeśli się nie mylę, Texas).

No i tu sie mylisz, bo zanim ktokolwiek wypowiedział wojnę niemcy zapowiedzieli, że w każdej sytuacji staną po stronie austro-węgier. Moge sie mylić, ale chyba nigdy nie zostało udowodnione ponad wszelka wątpliwość kto stał za zamachem na arcyksięcia.
PS. z twojej wypowiedzi wynika, że niemcy zostali wciągnięci w wojnę i stali sie jej ofiara - broń boże nie byli agresowem. Proszę trochę szacunku do historii

Niby gdzie się mylę? To, że Niemcy zagwarantowali, że wywiążą się z zobowiązań sojuszniczych nie znaczy, że wypowiedzieli wojnę. Byli lepszymi sojusznikami dla Austro-Węgier niż Anglicy i Francuzi dla Polaków. Jak sam napisałeś, nie masz pewności kto stał za zamachem tak więc nie można twierdzić w 100%, że Niemcy w jakiś sposób przyczynili się do zamachu. Niemcy nie wypowiedzieli wojny jako pierwsi więc głupotą i grubym nietaktem jest twoje twierdzenie, że to właśnie oni rozpoczęli wojnę. Moim zdaniem twoje uprzedzenia nie pozwalają ci racjonalnie myśleć.

Do wspomnianych przez Ciebie eksperymentów należy jeszcze dodać eksperyment stanfordzki. Bardzo pouczająca lektura, która sugeruje rzeczy trudne o człowieku, podważa stereotypy i rodzi kontrowersje. Zawsze należy rozpatrywać warunki socjo-ekonomiczne, geograficzne w przypadku zdarzeń historycznych oraz odwoływać się do możliwie największej liczby źródeł. Inaczej zawsze zakłamujemy rzeczywistość.
Mnie film ujął przede wszystkim ukazaniem przyjaźni, non-konformizmu, a że jest osadzony w specyficznych realiach z reżymem nazistowskim w tle to tylko dodaje kolorytu przedstawionej historii.