Jiří Menzel

Urodził się w 1938 roku w Pradze. Aktor, reżyser filmowy oraz teatralny, scenarzysta. Absolwent FAMU (Filmowá a Televizní Fakulta Akademie Muzických Uméní) zaliczany do grona głównych przedstawicieli czeskiej szkoły filmowej. Jako reżyser zadebiutował krótkim filmem Śmierć pana Baltzara w zbiorze nowel Perły na dnie (1964), na który złożyły się adaptacje prozy Bohumila Hrabala. Już w debiucie Menzel wykazał doskonały zmysł obyczajowej obserwacji i subtelną ironię, które do pełni głosu dochodzą w zrealizowanym w 1966 roku filmie pt. Pociągi pod specjalnym nadzorem. Kolejne spotkanie z prozą Hrabala, to oparta na powieści pod tym samym tytułem, historia 18-letniego absolwenta kolejarskiej szkoły zawodowej, Milosza Hrmy, odprawiającego podczas wojny pociągi na zagubionej wśród lasów maleńkiej stacyjce kolejowej. Film został nagrodzony m.in. na MFF w Manheim oraz uhonorowany Oscarem w kategorii Najlepszy Film Nieanglojęzyczny. Do dziś Pociągi pod specjalnym nadzorem uznawane są za jeden z najwybitniejszych obrazów w historii czechosłowackiej kinematografii. W 1967 roku Menzel nakręcił Kapryśne lato, melancholijny i pełen humoru portret trzech starzejących się przyjaciół, których leniwą codzienność przerywa wizyta w miasteczku atrakcyjnej akrobatki. Film ten otrzymał nagrodę na MFF w Karlowych Warach. Potem reżyser wraca do Hrabala ekranizacją Skowronków na uwięzi opowiadającą o duchowej kondycji czeskiej inteligencji. Niestety nakręcony materiał cenzura zatrzymała na półkach. Jego światowa premiera miała miejsce dopiero w 1990 roku na MFF w Berlinie, gdzie Skowronki na uwięzi zdobyły Złotego Niedźwiedzia. W 1968 roku Menzel realizuje kryminalną komedię Zbrodnia w nocnym lokalu, a po interwencji wojsk Układu Warszawskiego w tym samym roku porzuca film na rzecz teatru. Do kina wraca sześć lat później współczesnym dramatem obyczajowym Kto szuka złotego dna oraz nostalgicznymi komediami Na skraju lasu (1976) i Cudowni mężczyźni z korbką (1978). Wraca również do twórczości Hrabala i przenosi na ekran dwie jego kolejne powieści. Postrzyżyny (1980) to pełna niezwykłych bohaterów komiczna idylla pokazująca beztroskie lata 20., a Święto przebiśniegu (1983) obraz współczesności. Do wątków z tego drugiego wraca Menzel w komedii Wsi moja sielska, anielska (1985). W latach 90-tych reżyser realizuje m.in. Operę żebraczą (1991) według sztuki Vaclava Havla. Współpracuje z praskimi teatrami i wykłada reżyserię w akademii filmowej w Pradze, często występuje również w filmach innych reżyserów. Zagrał m.in. główną rolę w Małej apokalipsie Costy-Gavrasa opartej na powieści Tadeusza Konwickiego, wystąpił w Grze o jabłko Very Chytilovej oraz we Wszystko, co kocham Martina Sulika.