Pochodzi z rodziny o żydowskich korzeniach, w młodości chciał nawet zostać rabinem. Po studiach anglistycznych na prestiżowym uniwersytecie Yale, w1981 roku Solondz rozpoczął naukę w nowojorskiej Tisch School of the Arts. Pracował też jako posłaniec dla Związku Scenarzystów, a w wolnym czasie pisał własne scenariusze. Jako reżyser zadebiutował w 1985 roku filmem krótkometrażowym „Schatt’s Last Shot” (1985) według własnego scenariusza. Jest to historia licealisty Ezry Schatta (Todd Solondz), który chce się dostać na uniwersytet Stanford, jednak ma za słabe oceny z wychowania fizycznego. Zdesperowany Ezra wyzywa szkolnego trenera na koszykarski pojedynek.

Pierwszym pełnometrażowym filmem Solondza jest komedia „Fear, Anxiety and Depression” (1989), do której sam napisał scenariusz i zagrał główną rolę Iry Ellisa – młodego pisarza, który wysyła swoje najnowsze dzieło Samuelowi Beckettowi, z nadzieją na współpracę ze słynnym dramaturgiem. Film ten był inspirowany filmami Woody’ego Allena jak i własnymi doświadczeniami Solondza, jednak młody reżyser nie miał nad nim pełnej kontroli artystycznej. Zniechęcony niepowodzeniem porzucił na pewien czas kręcenie filmów i pracował ucząc angielskiego rosyjskich emigrantów.

Sześć lat później Solondz ukończył swój drugi film kinowy „Witaj w domu lalek” (1995) - opowieść o nastolatce Dawn, która nie jest akceptowana przez rówieśników z powodu defektów urody. Również w domu Dawn pozostaje w cieniu starszego brata – komputerowego geniusza, oraz młodszej siostry – baletnicy. Film ten cieszył się ogromnym uznaniem krytyków, czego dowodem jest Główna Nagroda Jury na Festiwalu w Sundance, którą Solondz otrzymał w 1996 roku.

W roku 1998 na ekrany wszedł kolejny film autorstwa Todda Solondza „Happiness” – psychologiczny portret współczesnych Amerykanów, którzy pod pozorami normalności ukrywają głębokie, dysfunkcjonalne skrzywienia. Bohaterkami filmu są trzy siostry, które – każda na swój sposób – próbują ułożyć sobie życie. Na Festiwalu w Cannes w 1998 roku „Happiness” otrzymało nagrodę FIPRESCI za „odważne ukazanie kontrowersyjnych współczesnych problemów, głęboki podtekst oraz niezwykłą płynność wizualnego stylu”. Film Solondza został uhonorowany nagrodą British Independent Film Award dla najlepszego niezależnego filmu zagranicznego.

Kontrowersyjną tematykę reżyser podjął również w swoim następnym filmie “Opowiadanie” (2001) ukazującym trudny proces tworzenia. Film podzielony jest na dwie części. Pierwsza – „Fiction” opowiada o studentach pisarstwa, a druga – “Nonfiction” – o początkującym reżyserze filmów dokumentalnych. Po ukończeniu „Opowiadania” Solondz napotkał na problemy natury obyczajowej. Obawiając się przyznania jego filmowi kategorii NC-17, która poważnie ograniczyłaby ilość potencjalnych widzów, reżyser sam wyciął kontrowersyjną scenę i oznaczył ten moment w filmie na pomarańczowo. „Opowiadanie” wzbudziło bardzo zróżnicowane reakcje krytyków. Część recenzentów chwaliła bezkompromisowość reżysera, część zaś orzekła, że wymowa filmu jest zbyt okrutna i złośliwa. Solondz jednak nie przejął się negatywnymi reakcjami, kwitując całe zamieszanie stwierdzeniem: „filmy nie są dla każdego”.

Na swój film „Palindromy” (2004) Solondz zbierał fundusze od początku kariery, ponieważ wiedział, że żadne studio nie podejmie się finansowania tak kontrowersyjnego projektu. Film opowiada historię nastoletniej dziewczynki Avivy, która bardzo pragnie mieć dziecko i zachodzi w ciążę, lecz pod naciskiem rodziców poddaje się aborcji. Niestety w wyniku powikłań dziewczynka nigdy nie będzie mogła mieć dzieci. Zrozpaczona ucieka od rodziców, włóczy się po Stanach i spotyka różnych ludzi. Główną bohaterkę Avivę gra w „Palindromach” osiem osób w różnym wieku, różnej płci i różnego koloru skóry. W swoim filmie Solondz poddał bezwzględnej krytyce amerykański mit rodziny i religijności. W 2004 roku na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji „Palindromy” otrzymały nominację do Złotego Lwa dla najlepszego filmu.

(oprac. Agnieszka Kamrowska)