Recenzja filmu

Agora (2009)

O "Agorze" mówi się, że jest filmem antychrześcijańskim, ponieważ przedstawia chrześcijan jako grupę "ciemnych", agresywnych, nieznających litości barbarzyńców niszczących starożytną bibliotekę w imię religii, rzucających kamieniami w nie-chrześcijan czy wreszcie mordujących ludzi nauki. Zwraca się także uwagę na fakt przedstawienia chrześcijańskiego świętego i doktora kościoła biskupa Aleksandrii Cyryla jako człowieka, którego czyny były sprzeczne z religią miłości, jaką jest chrześcijaństwo.

Ja odebrałem ten film zupełnie inaczej. Pokazane w filmie wydarzenia ilustrują nie walkę religii ze światem nauki, ilustrują niszczącą siłę, jaka powstaje w wyniku uprawiania polityki przy użyciu religii. Użyciu cynicznym, kłamliwym, więc każda religia jest równie dobra, byleby jej wyznawcy byli wystarczająco liczni, ufni i mało zorientowani w omawianych zagadnieniach aby można było nimi manipulować.

My chrześcijanie w Europie dziwimy się i oburzamy na mentalność fundamentalistów islamskich w XXI wieku, prowadzących swój dżihad, zapominając, że w czasie wypraw krzyżowych zachowywaliśmy się podobnie. Nie było wtedy samolotów, które można byłoby rozbić o WTC, ani materiałów wybuchowych, pozwalających wysadzić w powietrze ludzi jadących do pracy, ale ówcześni wojownicy oddani ich zdaniem jedynie słusznej prawdzie też sięgali po najbardziej skuteczne w mordowaniu przeciwników środki dostępne w swoich czasach. "Agora" przypomina o istnieniu chrześcijańskich bojówek mordujących ludzi ale pokazuje także inne grupy religijne zachowujące się podobnie.

My Europejczycy XXI wieku, myśląc o zbrodniach, jakich dopuszczali się czy dopuszczają fanatycy różnej maści, jesteśmy skłonni uważać, że to są jakieś niezwykle odległe ekstremizmy osobników, z którymi my nie mamy absolutnie nic wspólnego. Takie zjawiska są sprzeczne z naszą religią, mentalnością, wyznawanymi wartościami czy sposobem widzenia świata. Takie zachowania uważamy za możliwe do realizacji jedynie przez zupełnie innych ludzi niż my - współcześni chrześcijanie czy cywilizowani Europejczycy. Czy aby rzeczywiście tak jest?

"Agora" to film o manipulowaniu ludem. O uprawianiu polityki poprzez robienie niezorientowanemu społeczeństwu wody z mózgu przez grupę dobrych mówców potrafiących grać na ludzkich uczuciach, wykorzystywać niewiedzę i zaślepienie słuchaczy. Celem jest zdobycie więcej władzy, wpływów, kontroli czy środków materialnych. W tej działalności potrzebne są narzędzia. Niezbędna jest jakaś ideologia, bardzo dobrze nadaje się do tego religia – łatwiej manipulować ludem trzymając w ręku Biblię czy odwołując się do wartości religijnych wyznawanych przez słuchaczy. Da się to skutecznie robić niezależnie od tego, jak bardzo to, co się głosi, jest sprzeczne z naukami Kościoła, który się wykorzystuje do swojej manipulacji.

Takie skuteczne manipulowanie tłumem przy kłamliwym użyciu religii możliwe było w Aleksandrii IV wieku n.e. Może nam się wydawać, że było to możliwe ponieważ ówcześni Aleksandryjczycy czy ówcześni chrześcijanie byli jakoś szczególnie inni od nas, że szczególnie inni od nas są współcześni Talibowie, że nas to nie dotyczy.

"Agora" ilustruje, jak działa mechanizm uprawiania polityki poprzez nawoływanie do niechęci, a potem nienawiści do innych, poprzez manipulowanie emocjami, a wszystko w atmosferze rzekomej religijności. Tak działał ten mechanizm w Aleksandrii, doprowadzając do kamienowania ludzi, tak działał w III Rzeszy, doprowadzając do holokaustu, tak działa dziś w szeregach Hamasu. Tak niestety działał też całkiem niedawno i niedaleko.

Warto zobaczyć i przemyśleć film Alejandro Amenábara, aby uświadamiać sobie istnienie tych mechanizmów i dopiero z tą świadomością śledzić działania polityków i oceniać ich wypowiedzi.