Recenzja filmu

The Duff [#ta brzydka i gruba] (2015)
Ari Sandel
Mae Whitman
Robbie Amell

Kaczątko DUFFy

Sandelowi brakuje lekkości w gospodarowaniu żartobliwymi uproszczeniami. Dlatego pozostają one właśnie tym – uproszczeniami. Zwróćcie uwagę na scenę, w której para licealistów dyskutuje, czy
Czasy się zmieniają – taki wniosek płynie z otwierającego "The DUFF" monologu. Bianca (Mae Whitman), główna bohaterka, tłumaczy nam, jak zmienił się licealny krajobraz od czasów pamiętnego "Klubu winowajców". Wygląda na to, że prosta typologia z filmu Johna Hughesa (sportowiec/mózgowiec/księżniczka/łobuz/świr) przestała obowiązywać i zastąpiło ją bogactwo dostępnych ról, tożsamości i możliwości. Pamiętacie, jak wracający do liceum bohaterowie "21 Jump Street" ku swojemu zdziwieniu odkrywali, że na szczycie szkolnej hierarchii stoją obecnie kujony, nerdy i geeki? Korytarz w "The DUFF" na pierwszy rzut oka to jeszcze większa osobliwość; Bianca jest przekonana, że znajdzie się tu miejsce dla każdego. Oczywiście – do czasu. Dziewczyna odkrywa bowiem, że nawet ten nowy wspaniały licealny świat ma swoich pariasów. Co gorsza, sama jest jednym z nich.



Wyjaśnijmy: tytułowy zwrot "DUFF" to w istocie skrót, który rozwija się jako "Designated Ugly Fat Friend". W wolnym tłumaczeniu oznacza to "Mianowaną Brzydką Grubą Przyjaciółkę (względnie: Przyjaciela)". To osoba, która pełni dwie zasadnicze funkcje w danej grupie znajomych. Po pierwsze: tworzy tło, na którym pozostali, bardziej urodziwi, prezentują się jeszcze lepiej. Po drugie: stanowi rodzaj "bramki", osoby pierwszego kontaktu, umożliwiającej ludziom "z zewnątrz" dotarcie do jej pozostałych – z zasady fajniejszych – przyjaciół. DUFF jest terminem uniseks, ale dopiero w zastosowaniu do kobiet nabiera pełni okrucieństwa. Widzimy to w jednej z pierwszych scen filmu, kiedy trzech licealistów komentuje urodę przechadzających się w tę i we w tę koleżanek. Szkolny korytarz to wybieg: mężczyźni oceniają tu kobiece ciała i zbierają materiał do osobistych porno-fantazji. A władza męskiego spojrzenia nie jest łaskawa dla Bianki. Zwłaszcza że bohaterka obraca się w towarzystwie dwóch dziewczyn, które dość gładko wpisują się w obowiązujące kanony urody. Na dodatek jedna z nich jest blogerką modową, a druga – hakerką. Przy nich zakochana w obciachowych horrorach i ubrana niezbyt pokazowo Bianca nie ma szans być "cool".
 
Sam koncept tytułowej łatki nie jest w zasadzie niczym nowym. Gatunek licealnej komedii romantycznej – a film Ariego Sandela jest jego wzorcową realizacją –  zwyczajowo przecież żywi się tego typu socjologicznymi smaczkami. Szkolny korytarz to przestrzeń walki o miejsce na drabinie społecznej, a wszelkiego rodzaju stereotypy, plotki i pomówienia są w tej wojnie orężem. Media społecznościowe ze swoimi hasztagami i groźbą wiralności przeniosły tylko ten odwieczny konflikt na nowy poziom. Znamy to z serialu "Inna", znamy to z "Łatwej dziewczyny", znamy to z miliarda podobnych historii. "The DUFF" uderza w podobne tony, choć nie dorównuje dwóm powyższym realizacjom. To film doskonale lekkostrawny, pozbawiony jednak iskierki inwencji, nieco zbyt grubo ciosany. Komediowy humor żywi się przejaskrawieniem, ale Sandelowi brakuje lekkości w gospodarowaniu żartobliwymi uproszczeniami. Dlatego pozostają one właśnie tym – uproszczeniami. Zwróćcie uwagę na scenę, w której para licealistów dyskutuje, czy uczynić pewien internetowy filmik wiralnym – jakby zależało to od decyzji byle dwóch nastolatków. Nie sprawdza się też próba stylizowania dialogów na pamiętną "Juno"-gadkę. Scenarzysta Josh A. Cagan nie ma niestety aż tak dobrego ucha do młodzieżowego języka jak Diablo Cody.    



Ale kto oczekiwałby po "The DUFF" kolejnej historii o licealnym brzydkim kaczątku, ten – na szczęście! – srogo się zawiedzie. Jesteśmy jednak o krok dalej. Zamiast historii o cudownej przemianie i uginaniu karku przed tyranią stereotypów, Sandel opowiada o potrzebie samoakceptacji. Jeśli brzmi to jak jakaś pogadanka z pogranicza pop-psychologii, to… na szczęście nią nie jest. Twórcom brakuje może nieco subtelności, ale przynajmniej stać ich na podejrzliwość względem taniego kaznodziejstwa i łatwych rozwiązań – uosabianych tu przez postać matki Bianki. Grana przez Allison Janney kobieta zrobiła karierę jako "trenerka sukcesu" i najwyraźniej uwierzyła we własny PR. W rezultacie jej metody wychowawcze sprowadzają się do wygłaszania gładkich formułek, do sprzedawania retorycznego leku na całe zło. Nie tędy droga, sugeruje Sandel i radośnie podkopuje ideologię szkolnego wyścigu szczurów. Choć reżyser pokazuje nam zmiany, które niby zaszły na licealnym korytarzu, dowodzi zarazem, jak niewiele trzeba, by wróciły stare schematy. Ostrzega, że łatwo wpaść w szufladkę, dać się upupić, przyprawić sobie gębę i utknąć na peryferiach społecznej hierarchii. Tymczasem przystojniak nie musi przecież być księciem na białym koniu, sportowiec – przygłupem, a DUFF – tą grubą i brzydką. Niby wiadomo, ale dobrze o tym przypominać.
1 10
Moja ocena:
5
Rocznik 1985, absolwent filmoznawstwa UAM. Dziennikarz portalu Filmweb. Publikował lub publikuje również m.in. w "Przekroju", "Ekranach" i "Dwutygodniku". Współorganizował trzy edycje Festiwalu... przejdź do profilu
Czy uznajesz tę recenzję za pomocną?

Pobierz aplikację Filmwebu!

Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.
phones