Recenzja filmu

Porozmawiaj z nią (2002)

Od 1988 roku, kiedy to widzowie szerszego międzynarodowego forum zachwycili się Pedro Almodóvarem po filmie "Kobiety na skraju załamania nerwowego", hiszpański reżyser prowokował i bawił, igrając z rodzimymi stereotypami i atakując nas potężną dawką kiczu i absurdu. Z czasem stawał się coraz delikatniejszy i bardziej melodramatyczny, osiągając mistrzostwo w nagrodzonym Oscarem obrazie "Wszystko o mojej matce". We wszystkich jego filmach bohaterkami były kobiety - ich problemy i tragedie w świecie pełnym niedojrzałych, nieciekawych lub "kochających inaczej" mężczyzn. I kiedy wydawało się, że już trudno mu będzie nas zaskoczyć i pokazać coś zupełnie nowego, Almodóvar, jakby na przekór (bo bynajmniej nie na siłę) udowodnił, że jest artystą wszechstronnym. Zaproponował nam obraz, który zawiera wszystkie charakterystyczne dla jego stylu cechy, przy okazji stwarzając okazję do poznania twórcy z kompletnie innej strony. Tym filmem jest "Porozmawiaj z nią". Na widowni w teatrze siedzą dwaj obcy sobie mężczyźni. Mimo, iż jest ciemno, jeden zauważa łzy płynące po twarzy drugiego. Obaj nie wiedzą, że to anonimowe spotkanie będzie początkiem wielkiej, bezinteresownej przyjaźni... Ci sami mężczyźni - Marco i Benigno kilka miesięcy później spotykają się w szpitalu. Benigno jest tutaj stale - pracuje jako pielęgniarz, opiekując się pogrążoną w śpiączce młodą tancerką Alicją. Marco, pisarz podróżniczych przewodników, odwiedza w szpitalu swoją dziewczynę, stratowaną przez byka torreadorkę Lydię. Ona także zapada w śpiączkę. Bohaterowie znajdują się więc w podobnej sytuacji, ale każdy z nich radzi sobie z nią zupełnie inaczej. "Porozmawiaj z nią" to film o męskiej przyjaźni. O przyjaźni bardzo specyficznej, łączącej dwóch mężczyzn totalnie od siebie różnych. Benigno to bardzo gadatliwy i ogromnie samotny młody człowiek. Jego życie stanowią praca i dom, czasem urozmaicane wyjściem do teatru lub kina. By wypełnić przygniatającą go ciszę, Benigno nie przestaje mówić. Kiedyś mówił do matki, którą opiekował się w chorobie, po jej śmierci odbywa ciągłe "rozmowy" z pogrążoną w śpiączce Alicją. Marco jest jego przeciwieństwem - niewiele mówi, dużo podróżuje. Marco nie wyobraża sobie dialogu ze swoją leżącą w szpitalnym łóżku ukochaną. Nie pojmuje, że ważny może być jakikolwiek dotyk osoby, która nic nie czuje, czy rozmowa, choć ta druga strona nic nie słyszy. Tymczasem Benigno tłumaczy mu uparcie: "Umysł kobiety to prawdziwa, niezgłębiona tajemnica. W takim stanie jak śpiączka jest ona jeszcze większa. Więc... porozmawiaj z nią". Po raz pierwszy u Almodóvara mamy do czynienia z mężczyznami, którzy są prawdziwie wrażliwi, romantyczni, którzy maja pasje i niesamowitą głębię. Po raz pierwszy Almodóvar opowiada nam głównie o mężczyznach. Kobiety, milczące, leżące bez ruchu, powoływane do życia tylko w retrospekcjach, są jak gdyby barometrem uczuć i charakteru opisywanych w filmie mężczyzn. Najnowsze dzieło hiszpańskiego reżysera to w dużej mierze film o samotności i o próbie porozumienia się z innym człowiekiem. Almodóvar pokazuje nam, że nawet monolog wygłaszany w obliczu milczącej osoby może stać się głębokim dialogiem. To słowa stają się prawdziwą bronią w walce z cierpieniem, bólem osamotnienia, bezwzględną chorobą, nawet śmiercią. Jednocześnie reżyser wyraźnie podkreśla, że każdy sposób radzenia sobie z samotnością jest słuszny, jeśli niesie nam ulgę. Nawet jeśli wydaje się innym dziwaczny bądź jest sprzeczny z powszechnie przyjętym kodeksem moralnym. To także film o bólu, jaki zadaje nam niespełniona miłość. To swoisty poradnik dla zakochanych, którzy chcą się nauczyć tego jak sobie radzić z tym wielkim uczuciem, jak żyć z emocjami, które nami targają, jak nauczyć się przebaczać. To również film o ofiarowaniu. Benigno jest bowiem człowiekiem, który w imię miłości poświęciłby wszystko, nawet własne życie. Mnożące się sceny, w których bohater opiekuje się Alicją, kąpiąc i masując jej piękne ale bezwładne ciało, robiąc to z wielką cierpliwością i namaszczeniem, dodatkowo wyrażają jego poświęcenie i wiarę w perfekcyjną miłość, której bohater nieustannie hołubi. "Porozmawiaj z nią" to historia, która balansuje na granicy dobra i zła, często ją przekraczając. To opowieść czasem nielogiczna, która zdaje się czasem pochwalać to, co karygodne. Ale reżyser robi to z wyczuciem, dobierając do prawdziwie dramatycznej (ale uwaga: pozbawionej nadmiernej ckliwości) historii delikatną, a jednocześnie bardzo wyczuwalną dozę humoru, że nie można oburzać się na czasem niepochlebne postępowanie bohaterów. Potwierdza się zasada, że im humor bardziej subtelny, tym większa jego siła. Zresztą reżyser nie prosi nas o osądzanie swoich postaci, ale o sympatię dla nich, o zrozumienie. Nie można także nie zauważyć uniwersalnej wymowy tej historii. Na uwagę zasługuje także konstrukcja filmu. Pełno tu retrospekcji, kilkakrotnie wracamy do tych samych historii z przeszłości, za każdym razem poznając ich nowe szczegóły i dopiero w ostatniej odsłonie dostrzegając ich prawdziwe znaczenie. Nie można też nie zwrócić uwagi na scenografię, bardziej stonowaną niż w poprzednich filmach Almodóvara, ale tak samo drobiazgową i świadczącą o wielkim perfekcjonizmie twórcy i jego przywiązaniu do barw i detalu. Gorąco Was zachęcam do obejrzenia tego filmu. Nie jest to kino dla każdego, ale tym, którzy lubią Almodóvara, niekonwencjonalne historie i inteligentny humor na pewno będzie się podobał.