Recenzja filmu

Labirynt fauna (2006)

„Labirynt fauna” - film Guillermo del Toro - był niewątpliwie jednym z objawień kinematografii roku 2006. Objawień, które wbrew pozorom nie zdarzają się zbyt często... Nie dość, że obraz nieanglojęzyczny (produkcja hiszpańsko-meksykańska), a zyskał popularność na całym świecie (co zazwyczaj przypada w udziale filmom amerykańskim, rzadziej − brytyjskim), to w dodatku reżyser zdecydował się na rzecz w moim mniemaniu najtrudniejszą − przedstawienie świata oczami małego dziecka... Guillermo del Toro to obecnie jeden z najciekawszych reżyserów na świecie. W 2001 roku nakręcił głośny film „Kręgosłup diabła”, który przyniósł mu uznanie publiczności i krytyków. „Labirynt ...” sam twórca nazwał duchową kontynuacją „Kręgosłupa diabła”. Oba filmy rozgrywają się w czasie hiszpańskiej wojny domowej, poruszają tematykę wojennego okrucieństwa, a głównymi bohaterami czynią małe dzieci. Hiszpania, 1944 rok, czasy krwawych rządów generała Franco. Ofelia razem z matką przeprowadza się do swego ojczyma − despotycznego kapitana Vidala. Dziewczynka z trudem znosi reżim i ograniczenia wprowadzone przez niego w jej dotychczasowe życie. Żyła bowiem w świecie baśni, a teraz świat ten został skonfrontowany z brutalną rzeczywistością, która ją otacza. Aby uporać się ze swoimi problemami, Ofelia odpływa w świat wyobraźni. Zamieszkuje ją tajemniczy Faun, który zapewnia ją, że po wypełnieniu trzech określonych zadań zostanie uwolniona od swej cielesności i przeniesiona w idealną, wymarzoną rzeczywistość. Tyle o fabule. Brzmi jak mocno naciągany scenariusz trzeciorzędnego filmu fantasy, prawda? Ale „Labirynt fauna” nie jest kolejną opowieścią o Alicji z Krainy Czarów. To bolesny, brutalny obraz przedstawiający okrutną rzeczywistość, z którą dziecko tak małe jak Ofelia nie potrafi sobie poradzić. Nie rozumie jej. I przyjdzie jej za to zapłacić najwyższą cenę... Guillermo del Toro częstuje widza wizją świata, w którym ludzie prowadzą pozbawioną sensu wojnę, świata, w którym dominuje nienawiść i rządzi prawo silniejszego. Wszystko to wpływa na główną bohaterkę w sposób zasadniczy − jej fantazje nie są radosne i miłe, jak przystało na małą dziewczynkę, ale równie straszne, co otaczający ją świat. Już sam Faun jest przerażający, w dodatku żąda od niej wypełnienia potwornych zadań, w tym także poświęcenia krwi jej małego braciszka i złożenia go w ofierze. Wyobraźnię Ofelii wypełniają koszmarne wizje. I chyba to jest rzecz najbardziej uderzająca w filmie del Toro - dwie straszne, równoległe rzeczywistości - codzienność i życie emocjonalne, które bynajmniej nie przynosi ulgi i ukojenia, ale kolejne rozczarowania, ból i strach. W Meksyku film wyświetlano z adnotacją, iż jest dozwolony od lat 18, bowiem wcześniej rodzice zabierali na seans swe małe dzieci. Rzeczywiście, uważam, że decyzja ta była słuszna, film jest bowiem niezwykle drastyczny. Zastanawiałam się, dlaczego. Nie ma w nim wiele krwi, nie ma trupów, nie ma ukazanej w sposób bezpośredni wojny. Ale reżyser doskonale dozuje napięcie na ekranie. Bo nie wiadomo, do czego może pchnąć Ofelię Faun, jakiej ofiary zażąda w kolejnym zadaniu... Nawiązując do owych zadań zleconych głównej bohaterce, myślę, że jedną z najlepszych sekwencji filmu jest scena, w której Ofelia trafia do komnaty niesamowitego potwora − Pale Mala, który pożera małe dzieci − reżyser przyznał, że inspiracją do nakręcenia tej sceny było malowidło ścienne autorstwa hiszpańskiego artysty - Francisko Goi „Saturn pożerający własne dzieci”. Powstała scena upiorna, wręcz groteskowa − przerażający stwór, wystawna uczta, krzyki małych dzieci, niosące się echem w mrocznych podziemiach i drobna, bezbronna dziewczynka, Ofelia. Właśnie − Ofelia. Zagrała ją Ivana Baquero, okrzyknięta przez krytyków jedną z najbardziej obiecujących aktorek młodego pokolenia. Patrząc na jej grę, trudno się z tą opinią nie zgodzić. Kiedy na jej twarzy pojawia się rozmarzony, ciut nierealny uśmiech − pojawia się, aby za chwilę zniknąć − zapomina się, że jest ona jeszcze niedoświadczoną, początkującą aktorką. Zapomina się, że ona w ogóle jest aktorką, bowiem rolę Ofelii zagrała niezwykle sugestywnie. Partnerują jej doskonały Álex Angulo (w roli doktora Ferreiro) i Maribel Verdú (grająca Mercedes, opozycjonistkę i konspiratorkę, pomagającą urywającym się w lasach partyzantom). Nazwiska obsady raczej mało znane szerszemu gremium kinomanów, ale del Toro jak zwykle postawił na kino autorskie i niezależne, moim zdaniem bardzo słusznie. Pisząc o filmie fantasy, nie sposób nie wspomnieć jeszcze o charakteryzacji i scenografii, które są absolutnie genialne. Wystarczy zauważyć choćby tytułowego Fauna (podobno odtwórca tej roli, Doug Jones, musiał poświęcać codziennie 5 godzin na założenie kostiumu). A wyrazem uznania dla twórców strony wizualnej są dwa Oscary zdobyte na tegorocznej gali (w kategoriach zdjęcia i scenografia). Warto jeszcze napisać, że całe to arcydziełko zostało okraszone dodatkowo przepiękną muzyką, koncentrującą się właściwie wokół jednego tematu − kołysanki śpiewanej Ofelii przez jej opiekunkę. Kołysanki, która towarzyszy jej we wszystkich ważniejszych momentach. Osobiście nie przepadam za filmami fantasy i bardzo sceptycznie podchodziłam do „Labiryntu fauna”. Dziś już wiem, że nie miałam racji, bowiem Guillermo del Toro stworzył obraz niezwykły, prawdziwą perełkę, niewątpliwie godną wyniesienia jej na kinematograficzne ołtarze...