Recenzja filmu

Niewinni czarodzieje (1960)

"Teatr dwojga aktorów". Tak można najkrócej opisać ten film. W rzeczywistości "Niewinni czarodzieje" mają w sobie więcej z literatury i teatru niż z kina. Sam reżyser mówił, że nie lubi tego filmu. Twierdził, że za bardzo "uwierzył" literackim postaciom, co zmieniło wydźwięk obrazu. Chyba miał rację, bo osią konstrukcyjną filmu są czysto teatralne dialogi. To na nich widz skupia całą swoją uwagę, a elementy fabularne są tylko tłem dla świetnie zbudowanych postaci. To na barkach aktorów odtwarzających główne role: Tadeusza Łomnickiego i Krystyny Stypułkowskiej ciąży ten film. Kreacje przez nich stworzone są godne uwagi. Łomnicki jako Bazyli świetnie stworzył postać inteligentnego cynika, Stypułkowska zagrała świadomą, prowokującą osobę. Główni bohaterowie idealnie się uzupełniają, rozmawiając nawet przez moment, nie wydają się być znudzeni. Potrafią siebie nawzajem zainteresować, bo nie od razu odsłaniają wszystkie karty. Boją się zaangażować naprawdę do końca. Do powagi swoich intencji przyznają się powoli na różnych etapach znajomości. Nawet przez moment nie mogą zgodzić się z faktem, że idealnie do siebie pasują i są dla siebie stworzeni. Głównym tego powodem jest tak bardzo u obojga widoczna cecha - cynizm. "Niewinni czarodzieje" jest też teatrem masek. Tak jak w życiu często zakładamy maski, aby coś ukryć, tak w filmie Pelagia i Bazyli zakładają maski, aby ukryć szczerość swoich uczuć. Nie potrafią przyznać się przed kimś, a nawet przed samymi sobą, że mogą być od kogoś zależni. Nie potrafią powiedzieć prostych słów, np. "kocham cię". Bazyli jest bardzo inteligentną osobą, cechę tę wykorzystuje, manipulując kobietami. Przed poznaniem Pelagii traktuje je bardzo przedmiotowo, jako dodatek do swojego codziennego życia. Wyznaje chyba zasadę swojego kolegi (w tej roli niezapomniany Zbigniew Cybulski), że wszystkie kobiety są głupie, tylko niektóre są ładne, a niektóre brzydkie. Jednak nieszablonowość i niepospolitość Pelagii zmienia jego nastawienie. Nie tylko psychiczne; w obliczu utraty ukochanej Bazyli podejmuje dramatyczne działania. Pelagia jest z kolei bardzo nieprzeciętna. Reprezentuje osobę przeczącą stereotypowi głupiej blondynki. Jednak swój bogaty światopogląd stara się za bardzo pokazać, zapominając w odpowiednim momencie o złapaniu kontaktu z rzeczywistością. Gdy Bazyli mówi: "Przestańmy się już wygłupiać. Ja nie jestem Bazyli" to jest to odpowiedni moment na zdjęcie masek i skończenie psychologicznej gry. Pelagia jednak nie dostrzega tego istotnego momentu. Pragnie chyba, aby ten wieczór, w którym nie dochodzi nawet między nimi do zbliżenia, pozostał czymś idealnym w swojej tajemniczości. Aby pozostał bezosobowy, z uczuciami zamiast osób. Niewinne rozmowy przekształcają się momentalnie w dramatyczną walkę o zdobycie dominacji nad drugą osobą. Przykładem może być gra paczką zapałek. Jest to gra wbrew pozorom dramatyczna. Ukazuje upór bohaterów-cyników. Chcieliby być tak idealni, że nie potrafią być szczęśliwi. W momencie, gdy człowiek wybiera swoje własne ego ponad miłość, musi przegrać, zdaje się mówić reżyser. Film Wajdy niesie jednak optymizm. Młodość ma inteligentną twarz, rozmowa jest ważniejsza niż seks. Ciężko jest uwierzyć w takie tezy we współczesnym świecie i współczesnym kinie. I faktycznie film się trochę zestarzał. Jedno jednak wydaje się niezaprzeczalne; każdy chciałby kiedyś przeżyć taką noc. Bo zrzuciwszy maskę cynika, powiem, że mam nadzieję, że na świecie dla każdego istnieje idealna druga połówka. Tylko łatwo przegapić swoją szansę, dlatego należy uważnie przechodzić przez życie. To tak niewiele. A może jednak?