Recenzja filmu

Zapach kobiety (1992)

Tym słowem Frank Slade grany przez Ala Pacino kończy swoją wypowiedź na temat kobiet. Ale to rozwinę nieco później, wszakże najlepsze rzeczy zostawia się na koniec, aby przyjemność ciągle wzrastała i utrwaliła nam się w pamięci…   Film Martina Bresta "Zapach kobiety" to jeden z tych filmów, które zapadają w pamięci, i to wcale nie przez tragiczne zakończenie ("Titanic"), kontrowersyjną tematykę ("Skandalista Larry Flynt") czy fajerwerkowe efekty specjalne (ech, brak słów). To film, który niesie wyraźne przesłanie, przekonuje widza do konkretnej tezy, uczy jej słuszności nie nachalnie, lecz systematycznie ją argumentując. Umiłowanie kobiet jako najwspanialszego zjawiska oto według mnie teza twórców filmu. Muszę przyznać, iż jako przedstawiciel brzydszej części społeczeństwa, przyjmuję ją bezkrytycznie.   Główny bohater to Frank Slade, zgorzkniały emerytowany pułkownik armii amerykańskiej, w średnim wieku, który stracił wzrok w wyniku pewnego wybryku z granatem, zajścia drugorzędnego, jeśli chodzi o wymowę obrazu Bresta. Slade był zniechęcony do życia, dlatego postanowił ze sobą skończyć. Przedtem jednak zamierzał odbyć, jak to ujął, "rundkę dla przyjemności". Aby się to udało, potrzebował jeszcze człowieka, który zastąpiłby mu oczy. Zatrudnił młodego nieśmiałego ucznia Charliego Simmsa (mającego pewien paskudny problem w szkole). Wyruszył z nim w podróż do Nowego Jorku, ponieważ chciał: pomieszkać w hotelu pierwszej klasy, jadać wytrawne posiłki z kieliszkiem dobrego wina, odwiedzić starszego brata, spędzić noc ze wspaniałą kobietą, by na końcu wyciągnąć się w wielkim, pięknym łożu i "palnąć sobie w łeb". Tak właśnie się zaczęło, a jak się skończy? Kto chce, to się dowie, a naprawdę warto. Jako dowód niech posłuży właśnie tekst pisany przez moją skromną osobę.   Oceniając film, warto zwrócić uwagę na niebanalny scenariusz, w którym melodramatyczny ton jest ograniczony i nie wysuwa się odpychająco na pierwszy plan, co w filmach o pokrewnej tematyce jest dość nagminne. Różne przeplatające się wątki są ciekawe, jedne realne i trochę smutne, drugie nieco naiwne, ale emanujące pozytywną energią, jednakże pierwsze skrzypce gra motyw przewodni, czyli temat niewiast. Odbieram to jako przyzwoite i według mnie nie działa ani na plus, ani nie odbiera wartości dzieła Bresta. Ogromnym pozytywem jest natomiast gra aktorska, a zwłaszcza Ala Pacino, którego kreacja to majstersztyk. Poziom trzyma także Chris O’ Donnell jako nieśmiały, acz charakterny młodzieniec i cała reszta obsady. Możemy także zaobserwować, jak radzi sobie, zdobywając jedne z pierwszych aktorskich szlifów, niedawny zdobywca Oscara, Philip Seymour Hoffman w drugoplanowej, aczkolwiek dość istotnej roli. Inne mniej ważne (przynajmniej dla mnie) elementy filmowej sztuki, które żeby specjalnie się nie rozwlekać pominąłem, są na dobrym poziomie, nie podrzędnym czy wybitnym, ale po prostu dobrym. Film pełen smaczków, za które cenię go najbardziej, od których zacząłem i na których skończę. Wracając zatem do słowa zawartego w tytule, które mogło zdegustować co bardziej wrażliwych czytelników. "Pussy", bo tak ono brzmi w oryginalnej wersji, jest zwieńczeniem najcudowniejszej charakteryzacji kobiecego piękna, jaką w życiu słyszałem. W dodatku Al Pacino rozwodził się nad kobiecymi urokami z taką gracją i niesłychaną estymą, iż ta scena zasługuje na miano absolutnego arcydzieła. Ów wywód to nie pochlebczy panegiryk, lecz szczerozłota prawda, pełna cudownych metafor i zwrotów, których słuszność samoczynnie potwierdzałem kiwnięciami głowy. Przykładowo powtarzane już słowo klucz zostało określone jako "paszport do nieba". Ale żeby nie być monotematycznym, przytoczę jeszcze jedną rzecz, której poetycki opis jest równie urzekający: "Włosy... Mówią, że włosy są wszystkim, wiesz... Czy zatopiłeś kiedykolwiek nos w gąszczu loków... i chciałeś po prostu zasnąć na wieki?". To jedynie fragment, całość jest nieporównywalnie wspanialsza… A omawiana scena nie jest jedynym "smaczkiem". Jednakże w to "tango" musi każdy pójść samodzielnie, a potem zasiadając w Ferrari (choćby w wyobraźni), uzna, czy film był rzeczywiście godny polecenia, a moja recenzja nie była chłamem, którego w dzisiejszych czasach pełno…