Recenzja filmu

Nocny kowboj (1969)

Ameryka to kraj wielkich możliwości. Jej mieszkańcy lubują się w pogoni za amerykańskim snem i wierzą, że każdy może go osiągnąć, a przynajmniej w żadnym innym miejscu nie jest tak możliwy do zrealizowania. Jedni marzą o karierze aktorskiej, inni chcą zwojować świat Wall Street. Nie wszystkim się jednak ta sztuka udaje.

W tym zwariowanym świecie próbuje odnaleźć się Joe (Jon Voight). Pewnego dnia postanawia rzucić marną pracę na kuchennym zmywaku i wyrusza w podróż do Nowego Jorku, gdzie ma na swój sposób ambitne plany spełnienia swojego snu. Joe nie grzeszy inteligencją, jest naiwny, co szybko gubi go w wielkiej metropolii, ale mimo to wciąż stara zachować się optymizm. Teksańczyk narzuca na siebie strój kowboja i planuje w przyjemny sposób zbić fortunę, zostając żigolakiem.

Błyskawicznie przekonuje się jednak, że ustawiony cel nie jest wcale tak łatwy do zrealizowania, jak początkowo zakładał i choć udaje mu się zdobyć pierwszą kobietę, tak ostatecznie to on traci na tym pieniądze. Poznany w barze Rico (Dustin Hoffman) ma wobec niego spore plany, ale naiwny Joe daje się oszukać i w mgnieniu oka zostaje bez grosza przy duszy.

Poza podjęciem niewygodnego tematu, film nie jest łatwy w odbiorze. Charakterystyczny jest tu cięty montaż, a niewielki budżet jest aż nadto widoczny, co jednak stanowi duży atut w postaci realistycznego przedstawienia rzeczywistości. Mimo iż akcja dzieje się w Nowym Jorku, to próżno szukać tu majestatycznych wieżowców, a bohaterów najczęściej spotykamy w obskurnym mieszkaniu albo na zatłoczonych, szarych ulicach. Ludzie są w ciągłym biegu, każdy pilnuje tutaj własnego nosa i nikt nie zamierza wyciągać pomocnej dłoni. Joe i Rico są zdani jedynie na siebie.

John Schlesinger bezlitośnie ukazuje ciemną stronę Ameryki. Obraz jest ponury i choć czasem potrafi bawić treścią, to za chwilę życie brutalnie weryfikuje plany bohaterów. Zwłaszcza wrażenie sprawiają sekwencje ich marzeń, które wydają się być na wyciągnięcie ręki, ale za każdym razem są o ten jeden krok za daleko.

Inspirujące historie fascynują zwłaszcza Fabrykę Snów, tym dziwniejsza zdaje się statuetka za najlepszy film dla "Nocnego kowboja". Zdziwienie narasta, jeśli weźmie się pod uwagę tak trudną tematykę podjętą przez reżysera oraz niechlubny portret Stanów Zjednoczonych. Dodajmy do tego, że to pierwszy i jak dotąd jedyny film wyświetlany w kinach od lat 18, który zdobył Oscara za najlepszy film, choć w tym czasie jego kategoria wiekowa została obniżona do R (dzieci poniżej 17 roku życia muszą oglądać film rodzicem, bądź z opiekunem).

Wielką siłę filmu Schlesingera stanowi również wspaniałe aktorstwo duetu Jon Voight i Dustin Hoffman, którzy za swoje role otrzymali nominacje do nagrody Akademii. Obaj zaprezentowali najwyższy pokaz swoich umiejętności, nakreślając jedne z najlepszych kreacji w swoich karierach. Nietypowy duet naiwnego żigolaka w kowbojskim stroju i kalekiego Włocha jest tak wiarygodny i przejmujący zwłaszcza dzięki nim.

Mimo iż "Nocny kowboj", to obraz depresyjny i niezbyt nastrajający optymizmem, tak również udaje mu się przedstawić doskonałą opowieść o przyjaźni. Joe i Rico po początkowych kłótniach rozumieją, że znaleźli się w bardzo podobnej sytuacji, z której wydaje się nie ma drogi wyjścia, jeśli nie zaczną współpracować. Udaje im się znaleźć wspólny język i razem starają się przetrwać w tym okrutnym świecie.