Recenzja filmu

Alicja w Krainie Czarów (2010)

Powstała pod koniec XIX w. opowiastka Lewisa Carrola szybko stała się kultową pozycją wśród dorosłych fanów fantasy oraz ich dzieci. Dziewczynka, która nie odnajduje się w świecie dorosłych, postanawia uciec do alternatywnej rzeczywistości. Tak rozpoczynają się przygody, które każdy z nas doskonale zna - biały królik, czerwona królowa, zaciągająca się tajemniczą fajką gąsienica, kapelusznik pijący herbatę i wiele innych postaci. Historyjka była interpretowana na wiele sposobów poprzez wielu artystów - pierwszy niemy, oczywiście czarno-biały film, powstał już w 1903 roku i trzeba powiedzieć, że choć trwał tylko 8 minut, całkiem nieźle przedstawił wydarzenia z książki. W latach 50. została zinterpretowana przez Walta Disneya i stała się jedną z najbardziej znanych adaptacji. Skupmy się jednak na dziele współczesnego, dobrze znanego artysty Tima Burtona.

Opowieść o blondynce w zaczarowanym świecie wyobraźni (lub odurzenia narkotykowego) była wręcz idealnym materiałem dla twórcy dwóch filmów o Batmanie, "Gnijącej Panny Młodej" czy "Sweeneya Todda". Mroczny klimat, psychodeliczne zawirowania rzeczywistości i nierealne postaci to wręcz podstawa dla artystycznej działalności reżyserskiej Burtona. Niestety, nie wyszło tak jak się spodziewałam. I wielu fanów przygód Alicji w tej kwestii się ze mną zgadza.

Może gdyby Tim Burton napisał również scenariusz do filmu, wszystko wyszłoby inaczej. W tym wypadku stworzył poprawną politycznie opowiastkę dla dzieci, w której trochę brakuje miejsca na alternatywne interpretacje. A w założeniu "Alicja w krainie czarów" była książką wielowymiarową i alegoryczną. Nie jestem zwolenniczką kurczowego trzymania się treści interpretowanego w filmie dzieła, ale mistrz surrealistycznego budowania fabuły moim zdaniem troszkę się w fantastycznym świecie zagubił. Pominięcie kluczowych i ważnych wątków, błyskotliwe dialogi i klimatyczna rzeczywistość jakoś w filmie zaginęły, a stało się to na rzecz szybszej akcji, usytuowania Alicji jako głównej heroiny walczącej o triumf dobra i spłycenia przekazu. Produkcja nie jest zła, nadrabia efektami i dobrą (jak zwykle) grą Johnny'ego Deppa i Heleny Bonham Carter. Reszta jest jedynie poprawna.

Alicja ćpała. Im nowszy obraz opowiadający jej przygody, tym jest starsza, bardziej świadoma znalezienia się w innej rzeczywistości. Im więcej interpretacji, tym wyraźniejszy motyw ucieczki w nieznane za białym królikiem - znalezienie spokoju, ucieczka przed tremą czy, jak właśnie w filmie Burtona, strach przed odpowiedzialnością. Alicja ucieka od świata, który ją otacza. Ale ponieważ jest to dzieło zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych, nie możemy ograniczać się tylko do infantylnej interpretacji, jakoby to wszystko było wytworem wyobraźni trzeźwego umysłu. Alicja pije dziwne mikstury, zjada nafaszerowane czymś ciasteczka i odwiedza gąsienicę palącą fajkę wodną. Ponadto smakuje jakiegoś grzyba. Sprawia to, że traci poczucie wymiaru, jest wielka, by potem znów zmaleć lub mieć wrażenie nierzeczywistości otaczającego ją świata. I ten, komu do głowy nie przyszły halucynogeny albo haszysz, chyba oglądał "Alicję" niezbyt uważnie.

Jeżeli chodzi o wersję z 2010 roku - nie jest źle. Jednak po Burtonie można się było spodziewać zdecydowanie więcej. Szkoda, że reżyser znany z tak nieograniczonej wyobraźni i o skłonności do śmiałych interpretacji rożnych utworów nie zagłębił się bardziej w odmęty psychiki nadużywającej narkotyków Alicji. Wydaje mi się, że gdyby to zrobił, film byłby o wiele ciekawszy.