Lata 90-te XIX wieku w Królestwie Polskim to okres wzmożonej rusyfikacji. Marcin, syn szlachcica, daje się wciągnąć przez nauczycieli i dyrekcję gimnazjum w "naukową" działalność propagującą ideę panslawizmu - ukrytą formę rusyfikacji. Swoje zniewolenie dostrzega dopiero w atmosferze działań patriotycznych inspirowanych przez nowego kolegę, Bernarda Zygiera, wyrzuconego ze szkoły w Warszawie za działalność w konspiracyjnych kołach młodzieżowych.

Scenariusz filmu powstał na podstawie powieści Stefana Żeromskiego. Paweł Komorowski wykorzystał jej najbardziej dramatyczną część: ostatnie 3 lata nauki bohatera - Marcina Borowicza - w kieleckim gimnazjum. Lata 90-te XIX wieku w Królestwie Polskim to okres wzmożonej rusyfikacji. Marcin, syn szlachcica, daje się wciągnąć przez nauczycieli i dyrekcję gimnazjum w "naukową" działalność propagującą ideę panslawizmu - ukrytą formę rusyfikacji. Swoje zniewolenie dostrzega dopiero w atmosferze działań patriotycznych inspirowanych przez nowego kolegę, Bernarda Zygiera, wyrzuconego ze szkoły w Warszawie za działalność w konspiracyjnych kołach młodzieżowych. Swoistym kontrapunktem dla dziejów Borowicza jest historia drugiego bohatera powieści i filmu - Andrzeja Radka, chłopskiego syna, który z uporem zdobywa wiedzę. Zdarzenia, w których chłopcy wzajemnie sobie pomagają, stają się początkiem ich przyjaźni. W "Syzyfowych pracach" nie brak też wątku pierwszej miłości. Marcin zakochuje się w pięknej pensjonarce - Birucie. Po maturze ich uczucie wystawione jest na ciężką próbę - okazuje się, że dziewczyna wraz z całą rodziną wyjechała w głąb Rosji.
[filmpolski.pl]

Akcja filmu rozgrywa się pod koniec XIX wieku w Królestwie Polskim. Marcin Borowicz (Łukasz Garlicki) jest uczniem kieleckiego gimnazjum. Nauczyciele poddają zdolnego chłopaka wzmożonej rusyfikacji. Pewnego dnia do jego klasy dołącza nowy kolega, który ma odwagę przyznać się do uczuć patriotycznych. Pod jego wpływem Marcin dostrzega swoje zniewolenie. Wkrótce zakochuje się w pięknej pensjonarce Birucie (Alicja Bachleda-Curuś). Niestety, po maturze dziewczyna wraz z całą rodziną wyjeżdża w głąb Rosji... Film powstał na podstawie powieści Stefana Żeromskiego.