Recenzja wyd. DVD filmu

Elegia (2008)

Elegia to - za Wikipedią - utwór o treści poważnej, refleksyjny, utrzymany w tonie smutnego rozpamiętywania, rozważania lub skargi, dotyczący spraw osobistych lub problemów egzystencjalnych (przemijanie, śmierć, miłość). Film Isabel Coixet mocno trzyma się całej definicji: jej "Elegia" to najprawdziwsza elegia, ale zamiast słów mamy obrazy.

David Kepesh (Ben Kingsley) ma już swoje lata, ale trzyma się całkiem nieźle: wykłada literaturę i prowadzi własny program radiowy o książkach. Na uczelni wpada mu w oko jedna ze studentek, piękna Consuela Castillo (Penélope Cruz), ale decyduje się do niej zbliżyć dopiero po zakończeniu semestru, gdyż obawia się plotek i pomówień. Zjawiskowa emigrantka z Kuby w końcu zostaje jego kochanką. Ona podziwia jego inteligencję, doświadczenie i urok osobisty; on wielbi jej zniewalające ciało i podejście do życia. David jednak wiele myśli o dużej różnicy wieku między nimi, zaczyna być zazdrosny i podejrzliwy. Przerażają go też opinie innych o ich związku. To właśnie dlatego wciąż wykręca się od spotkań z jej rodziną i znajomymi. Niestety robi to o jeden raz za dużo...

Film Coixet ze scenariuszem na podstawie powieści Philipa Rotha „Konające zwierzę” jest nastrojowy i melancholijny. Jego budowa przypomina do pewnego momentu piosenkę: zwrotki stanowią spotkania Davida z Consuelą wypełnione seksem, rozmowami i piciem wina; refreny są właściwie dwa: jeden to dyskusje mężczyzny z jego najlepszym przyjacielem, poetą George'em O'Hearnem (Dennis Hopper), drugi zaś to odwiedziny Carolyn (Patricia Clarkson) - kobiety, z którą David systematycznie sypia już od kilkunastu lat. Ten rytm psuje nietrafiona decyzja mężczyzny, a wkrótce później w jego życie wkradają się śmierć i samotność.

Sir Ben Kingsley jest naprawdę dobry, bo może oto gra samego siebie, a lęki Davida są mu bliskie? Partnerująca mu Cruz ze swoim uroczym akcentem jest świetna, a reżyserka chętnie pokazuje jej niewątpliwe wdzięki. Ta dwójka aktorów niesamowicie gra swoje role: David i Consuela ani na moment nie przestają być wiarygodni. Dennis Hooper jako George wygłasza mądre komentarze i jest pocieszycielem i powiernikiem głównego bohatera. Peter Sarsgaard jako syn Kepesha jest chłodnym realistą, który cały czas sprawia wrażenie nieszczęśliwego i skrzywdzonego przez los, za co także wini ojca. Clarkson w roli wieloletniej kochanki Davida jest bardzo wyrazista i dobrze wie, czego chce, ale tak jak jego, kobietę przeraża starzenie się.

Muzycznym tłem dla epizodów z życia Kepesha są arie operowe, melodie wygrywane przez niego na pianinie i nadużywana cisza. Zdjęcia są oszczędne, a kamera wciąż skupiona jest na Davidzie, podglądając go niczym czujne, wszystko widzące oko. Wrażenie robi duża ilość zbliżeń na twarze bohaterów.

"Elegia" nie jest filmem o odchodzeniu samym w sobie; to film o strachu przed starością, która człowieka ogranicza i przed śmiercią bez bliskiej osoby u boku, bez miłości. Produkcja jest cichym, dobrze rozpisanym dramatem. Zaletą filmu jest pewna doza nieprzewidywalności, a nawet niespodzianki: widz chce pochować Davida, ale ostatecznie bliski śmierci jest ktoś inny. Niestety w historię wkrada się także nuda, a scen czysto statycznych jest zbyt wiele. Na pochwałę zasługuje otwarte zakończenie. Niesie ono nadzieję? A czy w elegiach jest w ogóle na nią miejsce?