Recenzja filmu

Chciwość (2011)

Ten film pokazuje coś więcej niż początek kryzysu finansowego. Nie jest to też tylko obraz z życia firmy na którymś piętrze szklanego wieżowca na Manhattanie, mimo że na pierwszy rzut oka akcja sprowadza się do gierfinansowych amerykańskich rekinów biznesu, wzlotów i upadków młodych menedżerów i tym podobnych tematów. Odbiór tego rodzaju filmówmoże być różny, ale jeśli miałbym się podzielić swoją refleksją, to całe napięcie i dramatyzm, jakie można odczuć w przedstawionej historii, bierze się z faktu, że trwająca kilka godzin akcja stanowipewien punkt węzłowy dla spraw i procesów o wymiarze niewyobrażalnie wykraczającym poza skromne ramy czasowe i przestrzenne tejakcji.

Uczestnicy wydarzeń rozgrywających się na piętrze wieżowca odczuwają ogromny ciężarodpowiedzialności, która na nich spada i której muszą sprostać. Odpowiedzialność ta daleko wykracza poza kwestię zysków i strat tej czy innej firmy lub banku, poza personalnerozgrywki finansistów i meandry ich karier. Ludzie, którzy przez całe życie zajmują się analizami rynkowymi i obliczeniami w swoich wąskich zakresach, nagle zostają postawieni w obliczu faktów, których skala i możliwe konsekwencje niepomiernieprzerastają ich dotychczasowe życiowe doświadczenia. Są w pełni świadomi tych konsekwencji, zdają sobie sprawę, że właśnie w ich biurze o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych, w jednym z tysięcy biurowców, dokonuje się gospodarcze i zarazem historyczne przesilenie o wymiarze globalnym. A przez to ich działania, decyzje podejmowane w ciągu tych kilku godzin mają w dużym stopniudecydujący wpływ właściwiena losy całegoświata. Jest to jednakdoświadczenie tak druzgoczące i jednocześnie niepojęte, że niejednokrotnie nie są w staine poradzić sobie w tak przytłaczającej sytuacji. Dlatego właśnie jeden z bohaterów mówi, że czuje się jak we śnie i chciałby się obudzić.

Nadchodzący światowy krach gospodarczy nie jest pokazany bezpośrednio, nie widzimy paniki giełdowej, bankrutujących firm, czy teżtłumów bezdomnych ludzina ulicach, w namiotach, wyrzuconych ze swoich domów przejętych przez banki za niespłacone kredyty hipoteczne,jak to było pokazywane w telewizji kilka lat temu. O tym, że nadchodzitornado finansowe o dalekosiężnychskutkach dla światowej gospodarki, widz dowiaduje się jedynie z rozmów ludzi, którzy znajdują się, możnapowiedzieć,u samego źródła katastrofy. Jeszcze trwa noc, jest cicho i spokojnie, lecz kryzys właśnie się rozpoczyna. Na razie rozgrywa się tylko w zaciszu biur wielkiej korporacji, dokonując zniszczenia w psychice, życiu osobistym i karierach pracujących tam ludzi,lecz za kilka godzin ogarnie cały świat, rujnując całe kraje i życie milionów. Ta cisza przed burzą jest tak sugestywna, a wrażenie oczekiwania na apokalipsę finansową, oddaneprzezwspaniałą grę aktorską, tak dojmujące, że udziela się widzowi i trzyma go w napięciu przez cały czas trwania akcji. Ostatnie dźwięki sypania łopatą ziemi na grób psa brzmią jak dzwon na trwogę, oznajmiający początek wielkiej światowej recesji.

Jest też jednak w tym filmie jeszcze coś więcej, o wydźwięku bardziejegzystencjalnym. Jest to niejasne poczucie występujących tampostaci - elity światowych finansów - dojścia do pewnego pułapu, którego już nie są w stanie przekroczyć. Spostrzegają, że perspektywy, które dotąd były otwarte - rozwoju zawodowego, kariery, świetlanej przyszłości - zniknęły, przyszłość już bynajmniej nie rysuje się w świetlanych barwach. A jednocześnie boleśnie doświadczają poczucia utraty gruntu pod nogami, bowiem zdają sobie sprawę, że cały świat doszedł do takiego niemożliwego do przekroczenia pułapu. Dotychczasowe pewniki życiowe, punkty orientacyjne - już nie wskazują właściwej drogi. Określony kierunek rozwoju, w którym świat dotąd podążał, zmienia się nieodwracalnie. I to być może jest najgłębsze przesłanie tego filmu - nastąpił punkt zwrotny,coś się zmieniło i dotychczasowa "dynamika dziejów" załamała się w jakiś sposób. I czy w gruncie rzeczy nie jest to pewne niejasne przeczucie, którego doznajemy, patrząc na dzisiejszy świat, który nas otacza?