Film obejmuje trzy lata z życia czterech uczniów - Petra, który jest jednocześnie narratorem historii oraz jego przyjaciół Popelky, Aleše i Míti. Od momentu, gdy mają piętnaście lat i dostają dowód osobisty, aż do chwili, kiedy starają się uniknąć służby wojskowej w komunistycznej armii i zyskać "niebieską książeczkę". Wraz z przyjęciem dowodu dla chłopców kończy się bezstresowe dzieciństwo i wkraczają oni w dorosłość, będącą permanentnym konfliktem z reżimem, w którym są zmuszeni żyć. Losy bohaterów przedstawiane są za pomocą szeregu epizodów, raz absurdalnych i groteskowych, innym razem dramatycznych i fatalnych w skutkach. Film opowiada o podróży do dorosłości, o poznawaniu ceny, jaką płaci się za wolność, o poszukiwaniu w sobie odwagi do buntu i o odnajdywaniu właściwych wartości. 

Komedia reżysera Ondřeja Trojana, nakręcona na motywach powieści Petra Šabacha pod tym samym tytułem, przedstawia losy czterech dorastających chłopców, ich przyjaciół, miłości i rodziców od momentu, kiedy mając piętnaście lat dostają dowód osobisty do chwili, gdy w wieku osiemnastu lat starają się uniknąć służby wojskowej.
Petr, Aleš, Popelka i Mía dorastają w latach 70., kiedy wyjście na ulicę bez dowodu osobistego oznaczało problemy a perspektywa obowiązkowej służby wojskowej spędzała sen z powiek. Żyjący w totalitarnym państwie chłopcy starają się nie stracić zdrowego rozsądku i poczucia humoru oraz nie poddać się reżimowi. Przeżywają wiele przygód, niektóre z nich są zabawne i groteskowe, inne dramatyczne.
"Dowód osobisty" opowiada o tym szczególnym okresie życia, kiedy dzieciństwo stopniowo przechodzi w dorosłość, a droga ta niezależnie od czasów prowadzi przez bunt przeciwko wartościom wpajanym przez rodziców i społeczeństwo, poszukiwanie pewności siebie.