Doszukiwanie się symboli historyczno-patriotycznych w Undergroundzie wnosi w analityczne dysputy o kinie tyle, co doszukiwanie się symboli historyczno-patriotycznych w Jak rozpętałem II Wojnę Światową. Kusturica w Undergroundzie po prostu kręci sobie bekę z ludzi różnego pokroju i różnych profesji. Ostatnimi rzeczami o które podejrzewałbym Kusturicę są: sentyment do przemijającego ustroju czy też odwrotnie: nawoływanie Serbów do tożsamości narodowej i patriotyzmu. No, ale nikt przecież nie zabrania nikomu szukania na własną rękę symboli i alegorii tam, gdzie ich nie ma. Problem pojawia się wówczas, gdy jesteśmy w takich działaniach śmiertelnie poważni. Co do samej sceny z krzyżem, to rzeczywiście genialna. Byle kmiotek by tego nie wymyślił. Tu faktycznie trzeba mieć i wyobraźnię i dystans do tego, co się robi. Kusturica ma.

Haha, przepraszam, ale tylko ślepiec nie zauważyłby w tym filmie metafor i symboli nawiązujących do historii Jugosławii. Sentyment Kusturicy nie skupia się na przemijającym ustroju komunistycznym, który przecież tak trafnie krytykuje za pomocą METAFORY piwnicy, tylko na wielokulturowym, wielonarodowym i wielotożsamościowym kraju, w którym się wychował. Nie mówi też konkretnie o żadnym z narodów dawnej Jugosławii, tylko o tragedii każdego z nich.

Nikt nie mówi, że tam nie ma metafor. Chodzi tylko o to, że nie one decydują o charakterze filmu i nie narzucają, co widz ma myśleć. Gdyby tak było, to Underground byłby kinem dla wąskiego grona odbiorców. Owszem, ktoś może uważać, że np ta scena z krzyżem symbolizuje upadek Jugosławii, ale równie dobrze ta scena może niczego nie symbolizować

Biorąc pod uwagę wydźwięk całego filmu to taka właśnie interpretacja nasuwa się jako najbardziej oczywista. Przy każdym dziele, niezależnie od dziedziny sztuki, ostateczne wrażenie jest zawsze zależne od widza. Z Twoim podejściem w ogóle nie ma sensu interpretować sztuki, bo zawsze coś może coś symbolizować albo może tego też nie symbolizować. W przypadku Undergroundu nie wydaje mi się, żeby Kusturica był tak płytkim twórcę, że nakręciłby film tylko dla "kręcenia" beki...

Moje podejście jest takie, że każdy, kto interpretuje sztukę - to tak nap

Tylko że nikt (ani ja, ani dawidoff) nie doszukuje się w tym filmie dydaktyki historyczno-patriotycznej (szczególnie patriotycznej), to Twoja własna antyinterpretacja ;) Trudno jednak nie zauważyć, że Kusturica w swoim stylu komentuje historię Jugosławii i choć ten komentarz nie ma dydaktycznego charakteru, przy którym tak się upierasz, to moim zdaniem jest on najważniejszym elementem tego filmu. Oczywiście sami bohaterowie nie są bez znaczenia, ale to oni są tłem dla głównej postaci, którą w tym filmie jest Jugosławia. Co więcej, wydaje mi się to tak oczywiste, że aż niemożliwe, że można tego nie zauważyć :) Na poparcie mojej tezy polecam ciekawy tekst: https://www.literatura.gildia.pl/tworcy/magdalena_jankowska/swiat_wedlug_emira_k usturicy/fragment

Właśnie. Stawiasz tezę. Ja nie. Tu się różnimy. Ja piszę jak odbieram film i jak odbieram czyjeś daleko idące stwierdzenie, że wiszący krzyż jest symbolem upadku Jugosławii. Tylko tyle. Ja podchodzę do tego na luzie i ostatnią rzeczą, która przyszłaby mi do głowy, to upieranie się przy swoim monopolu na rację co do interpretacji, nie mam na to czasu i nie chce mi się. Jankowską pewnie kiedyś poczytam, ale nie teraz, bo tego dużo i jak widzę oględnie, to nie mam do czynienia z opisem, tylko właśnie indywidualną interpretacją Jankowskiej. Zacytuję jedno zdanie, które na ten moment zniechęciło mnie do zajmowania się tym tekstem. Brzmi ono: "film należy odczytywać jako jugonostalgiczny sprzeciw wobec wojny i jednocześnie jako pożegnanie z ojczystym krajem". Sorry, ale o tym jak należy odczytywać ten film, decyduje raczej sam twórca, czyż nie? Ale jak mówię - Jankowską doczytam do końca w wolnej chwili

Moim zdaniem o tym, jak odczytywać film, decyduje przede wszystkim widz, bo to dla niego robi się kino. Nie neguję Twojej interpretacji, co więcej na poziomie budowy postaci się z nią zgadzam. Kusturica wyśmiewa i piętnuje pewnego rodzaju postawy i zachowania prezentowane przez swoich bohaterów, ale służy mu to do skomentowania rzeczywistości historyczno-politycznej byłej Jugosławii - już sama plansza początkowa (i końcowa), Był kiedyś taki kraj, są mocną wskazówką (jak Ty to interpretujesz?). Jeśli chodzi o scenę z krzyżem, to nie chodzi tylko o sam krzyż, ale też wszystko, co się wokół niego dzieje.

Ja stawiam tezę o obecności takiego komentarza, Ty stawiasz przeciwną o jego braku. Ciekawe, co powiedziałby o tym Kusturica ;)

Tak jest najrozsądniej, żeby decydował widz, ale to z kolei generuje następne pytanie: Czy tak własnie chciał Kusturica?:) Zasadność tego pytania wynikałaby z faktu, że Kusturica tworzy kino tzw. autorskie i mogą w jego filmach znajdować się jakieś elementy osobiste, jakieś emocje, wspomnienia, skojarzenia, które tak naprawdę są tylko JEGO. Nie twierdzę, że w wypadku Underground tak jest, ale tak naprawdę nie możemy całkowicie wykluczyć tego czynnika. Tło polityczne Jugosławii właściwie jest obecne w wielu jego filmach (Ojciec w podróży służbowej, Życie jest cudem, czy na Mlecznej drodze). Owszem w Underground jest najbardziej wyraziste, ale mimo wszystko ja bym zachował ostrożność przed stwierdzeniem, że stanowi motyw przewodni jak to autorytatywnie stwierdza M. Jankowska. Co do tego krzyża, to mnie kojarzyłby się raczej z upadkiem Watykanu niż Jugosławii, tym bardziej, że na tych terytoriach, choć Jugosławii już nie ma, katolicyzm - JEST i ma się dobrze. A co do kraju, o którym piszesz, to co za kraj? Ja się domyślam, ale czy nie prościej będzie, gdy mi powiesz?

Najpierw Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, potem Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii - czyli generalnie rzecz ujmując Jugosławia ;) Początek wskazuje moim zdaniem jednocześnie na dwie rzeczy - że Kusturica opowiada po trosze baśń (Za górami, za lasami, w królestwie...), jak i to, że jego opowieść tyczy się właśnie historii tego kraju i to on jest tu najważniejszym bohaterem.

O! To tak mi mów. Przeoczyłem to "za górami, lasami w królestwie". Jest to swego rodzaju klucz, który mnie przekonuje, że jest to jednak film zaangażowany. Jednak co do krzyża pozostanę nieugięty :D. Pozdrawiam. Zgadnij, co będę oglądał dziś wieczorem

Ewidentnie to nie jedyne, co przeoczyłeś podczas oglądania tego filmu ;)

Pewnie dlatego, ze nie traktuję go edukacyjnie. Nie chce mi się aż tak drążyć.

A ten krzyż interpretowałbym raczej jako upadek wartości chrześcijańskich niż jako upadek jakiegokolwiek państwa.

Ku takiemu wnioskowi też bym się pewnie skłonił, jednak powstrzymuje mnie fakt, ze na terenie Jugosławii funkcjonował konglomerat, zatem i wszystkie wartości religijne niezależnie od wyznania upadłyby poprzez udział w wojnach. Wówczas, przyjmując tę retorykę tych symboli byłoby więcej a nie tylko krzyż

Nadal nie rozumiem, o co Ci chodzi z tą edukacją czy dydaktyką - głębszy sens nie musi się zawsze z nimi wiązać. Czysto rozrywkowe kino to to napewno nie jest ;)

W sensie dydaktyki (edukacji) miałem na myśli to, że twórca UŚWIADAMIA, bo jest to jego celem. Ja też twierdzę, że Underground nie jest kinem stricte rozrywkowym jak np. Czarny Kot, Biały Kot, ale uważam też, że Kusturica nie dydaktyzuje. Przykładem takiego filmu, gdzie postaci tworzą jedynie tło, a GŁÓWNYM bohaterem jest sytuacja polityczno-społeczna, jest Kamerdyner F.Bajona a z kolei Śmierć Stalina nie do końca jest komedią. Wydaje mi się, że idea Underground jest bliższa raczej temu drugiemu a Jankowska Underground przesadnie kanonizuje