„Wściekły byk” (1980) - filmy spod ręki Scorsese średnio do mnie przemawiają i reżysera tego uważam za przecenianego, choć jego produkcjom nie można odmówić dopieszczenia i specyficznego stylu. Do niektórych tytułów jego autorstwa coraz bardziej się przekonuję, jedne sobie wysoko cenię, innych zaś w ogóle nigdy nie dokończyłem. Większość z nich ma naprawdę wyrazisty styl filmowania i zadowalającą stronę wizualną, ale wadą tego rzemieślnika jest tendencja do usilnego wydłużania swoich obrazów, że niektóre są po prostu niestrawne. Dziwnie też czasem prowadzi wątki bohaterów opowiadanych historii - w jakiś taki ciężki (żeby nie powiedzieć toporny) sposób. Jak ma się sytuacja ze „Wściekłym bykiem”? A całkiem przyzwoicie – tyle na wstępie mogę powiedzieć. Tytuł ten opowiada historię Jake’a La Motty – znanego, choć kontrowersyjnego boksera, którego sława przypada na lata 40. i 50. „Wściekły byk” pokazuje wzlot i upadek tego pięściarza. Z tym, że ewolucja bohatera nie jest jakoś szczególnie pokazana. Widzimy jedynie jak coraz bardziej daje ponosić się swoim emocjom, ale od początku wiemy jaki naprawdę jest La Motta i, że tak naprawdę nie zmienia się, a jedynie ulega swoim frustracjom i upodobaniom coraz mocniej aż spowoduje to koniec kariery. Nie znam jakoś szczegółowo historii tego boksera, ale na ile wiem, to film nawet pokrywa się z faktami - nie mogę tego potwierdzić jednak. Jeśli zaś chodzi o wykreowanie głównego bohatera, to chyba produkcja ta jest zgodna z prawdą. Zresztą konsultantem był sam Jake La Motta, który nawet udzielał rad Robertowi De Niro – tak gdzieś czytałem po obejrzeniu filmu. La Motta sportretowany przez De Niro to chorobliwie zazdrosny, agresywny buc, pałający nienawiścią do prawie każdego. Postać ta jest wręcz odpychająca, nie da jej się lubić ani jakoś trzymać jej strony. Jest to zabieg celowy, ponieważ bokser z Bronksu do najmilszych osób nie należał. Czy to zostało ubarwione to nie wiem, więc skupię się roli De Niro, który bardzo mocno zaangażował się w odgrywanie La Motty i wzniósł się na wyżyny aktorskie. Na potrzeby roli także przeszedł bokserski trening, a następnie przytył niemal 30 kilogramów, żeby wiarygodnie wypaść w scenach, gdzie pokazywany jest gruby La Motta po zakończeniu kariery. De Niro rewelacyjnie wypadł w tej kreacji, bardzo sugestywnie pokazał, jakie emocje targają jego bohaterem i jakim jest on chamem – bo inaczej nie da się tego określić. Filmowy La Motta na własne życzenie zaprzepaszcza swoją karierę - począwszy od uprzedzeń, arogancji, a na zamiłowaniu do niezdrowego jedzenia kończąc. Robert De Niro także został odpowiednio ucharakteryzowany i czasem niewiele przypomina siebie. Zachwyty nad tą kreacją są więc zrozumiałe i nie dziwię się, że przyznano mu za nią Oscara. Równie dobrze wypada Joe Pesci – kolejny aktor, który często współpracował z Scorsese. Jak zwykle u niego zagrał charakternego, zadziornego faceta. Z De Niro bardzo wiarygodnie odegrali braci i relacje ich łączące. Reszta obsady jest również ok, chociaż nie wyłapałem jakichś ciekawszych postaci na dalszym planie. Film został zrealizowany w czarno-białych barwach i stylizowany jest na produkcje z lat 40. i 50, czyli z okresu, w którym dzieją się pokazywane wydarzenia. Szczegółowe, dopracowane dekoracje w połączeniu z taką konwencją naprawdę dają efekt "starego kina” i dodają uroku tej produkcji. W ogóle dziwi mnie czepianie się, że zrealizowano ten czy inny projekt właśnie w takich starych barwach. Przecież czarno-białe kino miało niesamowitą magię i taka kolorystyka może nie pasować do jakichś „Transfomersów” czy „Avengers”, ale przy niektórych tytułach nie widzę przeszkód by stosować taki zabieg. Z innych aspektów technicznych to istotne jest pokazanie walk La Motty – Scorsese filmował je bezpośrednio w ringu i ubzdurał sobie, że doda to realizmu, ale jak dla mnie czasem zdradzało to markowane ciosy czy słabe uderzenia. Oczywiście nie wszystkie tak wyglądały i nie każde uderzenie jest sztuczne, ale tuszowanie czasem jest widoczne. Dziwię się również, że tak krótko walki pokazano – czasem kilka sekund i z jakimś rozmytym, spowolnionym montażem. Jeśli rzekomo nakręcenie wszystkich scen ringowych zajęło aż 6 tygodni to zastanawia mnie, że skrócono je do minimum, a wiele z nich zmontowano w formie jakichś a'la zdjęć/urywków. Nie oczekiwałem oczywiście rasowych bijatyk czy ciągłych walk, ale jeśli je nakręcono, to warto by było chociaż jakoś godziwie je wykorzystać. Przynajmniej ja czułem lekki niedosyt, bo Scorsese pokazał nam trochę środkowego palca – można wiele poczytać jak De Niro trenował do roli boksera, ile trwało kręcenie meczów, a w sumie dostajemy łącznie może z 3 minuty materiału. Zauważyłem też tutaj niekonsekwencje, bo według scenariusza La Motta tyje i widzimy na ekranie jak nabiera masy, ale podczas walk jest szczupły i wytrenowany. Szczególnie widoczne jest to w jednej scenie, jak Jake rozmawia z bratem i „zasłania brzuchem telewizor” - no Jake zapuszczony jest i Joey opieprza go, że za miesiąc walka, a on wygląda jak wygląda. Potem ona następuje i Jake ma wyrzeźbiony brzuch. Ale to spowodowane prawdopodobnie tym, że sceny meczów kręcono znacznie wcześniej, jak De Niro był w formie. Potem porozdzielano je w odpowiednie miejsca fabuły i stąd to niezgranie. Ale też np. rozgrywająca się akcja trwa od bodaj 1941 do 1951 roku (jeśli dobrze pamiętam), a każda z postaci nosi identyczną fryzurę przez cały czas. No dziwne, żeby za tyle lat nic nie zmienić. Dopiero w ostatnim akcie pojawiają się zakola u Joey'a, a Jake ujarzmia roztrzepane zwykle włosy. Sama historia może jakoś przesadnie angażująca nie jest, ale wciąga i nie ma jakichś dłużyzn, jak to często bywa u Scorsese. Paradoksalnie powiedziałbym nawet, że czasem jest za dużo skrótów i pojawiają się kolejne daty, kolejne walki, poszczególne fragmenty są mniej rozbudowane, a niektórym, mniej istotnym za dużo czasu poświęcono, np. zdobywaniu Vickie. Dużo uwagi także poświęcono agresji La Motty, np. ciągłego wydzierania się na żonę i zazdrości o nią. Dla mnie chyba ciekawszy byłby aspekt fizyczny, czyli jak on tyje i przez to kariera mu się załamuje. Przynajmniej film to sugeruje, ale trochę ten wątek schodzi na dalszy plan. Ogólnie – produkcja jak najbardziej udana, dziś już kultowa i godna polecenia. Film spodobał mi się, ale obyło się bez większych zachwytów i z pewnością nie będzie to produkcja, do której będę regularnie wracał, ale kiedyś chciałbym mieć ją w swojej kolekcji i postawić na półce. Oceniam na 7/10. Oglądałem to na TVP Kultura, czytał niestety Paweł Straszewski – miałem nagrywać, ale szkoda sobie marnować miejsca na tak nieciekawą wersję lektorską.