W montażu ilustracji i komentarzu lektora w części pierwszej każdy polski widz, który kształcił się u schyłku realnego socjalizmu rozpoznaje zdania i strony z Elementarza Mariana Falskiego, z wydania z 1971 roku, z ilustracjami Jerzego Karolaka. W drugiej części lektor zmienia ton na ironiczny, a postaci pojawiają się na ekranie jako bohaterowie dokumentu, młode małżeństwo, Ala i Olek, nauczycielka i inżynier oraz Ola, siostra Ali, studentka UW. Bohaterowie pracują, studiują, wypoczywają, kontaktują się z rodzicami i planują powiększenie rodziny. W trzeciej części komentarz lektora nabiera cech filozoficznych, a relacje między postaciami są analizowane formalnie jak w nowofalowym filmie fabularnym, przez podział ekranu, stopklatki i kompozycje obrazu. Bohaterowie dojrzewają, ich dzieci wchodzą w wiek nastoletni, a rodzice starzeją się. Więzi rodzinne rozluźniają się. Mimo to w ostatnim ujęciu postaci gromadzą się na ławce jak na okładce "Elementarza".

Barbara Ostrzeńska zostaje żoną Bogumiła Niechcica, mimo że go nie kocha. Kobieta całe życie wspomina swoją młodzieńczą miłość, Józefa Toliboskiego.

Król Kazimierz, będąc na łożu śmierci, wspomina swoje życie i niełatwe panowanie.

Młody naukowiec wynajmuje pokój w willi zamieszkanej przez same kobiety.

Baśń filmowa, w której wykorzystano różne podania dotyczące powstania i pradziejów Warszawy. Tytułową bohaterką jest Syrena, legendarna pół kobieta, pół ryba, wabiąca śmiertelników w tonie Wisły. Głównymi bohaterami natomiast Wars i Sawa. On jest kowalem w nadwiślańskiej wiosce Rybaki, ona - córką miejscowego kmiecia i pasierbicą wiedźmy Kobylichy, która notabene kocha się potajemnie w Warsie.