Recenzja filmu

Przed północą (2013)
Richard Linklater
Ethan Hawke
Julie Delpy

Niekończąca się opowieść

Romantycznie rozpoczynająca się wędrówka przez życie dwojga młodych bohaterów, Jessiego (Ethan Hawke) i Celine (Julie Delpy) miała swój start w 1995 roku filmem "Before Sunrise". Zupełnie jak
Romantycznie rozpoczynająca się wędrówka przez życie dwojga młodych bohaterów, Jessiego (Ethan Hawke) i Celine (Julie Delpy) miała swój start w 1995 roku filmem "Before Sunrise". Zupełnie jak na tamte czasy odmienny styl opowiadania historii z cyklu: "przypadkiem się spotkali i zakochali" wzbudził niemałe zainteresowanie opinii publicznej. Reżyser Richard Linklater wykorzystał zabieg dosyć ryzykowny jak na warunki panujące wówczas na ekranie, budując całość na długich dialogach dwójki osób, które poznały się w pociągu i pod wpływem impulsu postanawiają z niego wysiąść, wspólnie spędzając jeden dzień w Wiedniu. Żadnych znaczących zwrotów akcji, żadnych scenariuszowych przewrotów czy formalnych środków upiększających akcję. Po prostu dialog i powolna wędrówka po malowniczych zakątkach miasta. Wydaje się, że jest to niemiłosiernie nudnym zabiegiem, bo nawet w filmach Allena, który wszystkie swoje filmy buduje na dialogach, mamy pewnego rodzaju "akcję". Film okazał się być jednak sporym sukcesem, a reżyser w tym samym tonie snuje również kolejne części trylogii, czyli "Before Sunset" (2004) i aktualny "Before Midnight" (2013).

Trylogii stuknęło właśnie 18 lat. "Before Midnight" rozpoczyna się sceną pożegnania syna Jessiego na lotnisku w Grecji, wracającego do Stanów do swojej matki. Jak się za chwile okaże, nie jest to jednak syn Celine, a latorośl z poprzedniego, nieudanego małżeństwa Jessiego. (Ethan Hawke i Julie Delpy wciąż wcielają się w te same role). Pomimo tego, ułożył on sobie z Celine nowe życie, oboje mają teraz bliźniacze dziewczynki. Początkowa scena dialogu w samochodzie (w ciemno strzelam, że jest to trwający przynajmniej 10 minut Mastershot) nie pozwala widzom się łudzić, że będzie to coś innego niż poprzednie dwa filmy. Linklater konsekwentnie opowiada historię owej pary, opierając wszystko na samych dialogach i świetnej grze aktorskiej, bo właśnie w tych kapitalnie rozpisanych rozmowach mieści się cała energia i potencjał filmu.

Spędzają właśnie wspólnie wakacje w Grecji na zaproszenie znajomego. Jesse jest już popularnym i odnoszącym sukcesy pisarzem, Celine zaś działaczką środowiskową. Z początku wydaje się, że wszystko jest w jak najlepszym porządku. Solidny rodzinny fundament, pieczołowicie budowany przez lata, nie skalany żadną rysą wydaje się być wzorem do naśladowania. Ten idylliczny obraz zacznie się jednak delikatnie zamazywać, gdzie kolejne prowadzone przez nich rozmowy - czy to w miłym towarzystwie znajomych, czy też wspólnie ze sobą, będą odkrywały kolejne zarzewia konfliktu, którego kulminacją będzie poważna refleksja nad sensownością dalszego współżycia. Troszkę w odczuciu naszych bohaterów wymuszona, ale mająca być niespodzianką, zorganizowaną przez znajomych wspólna noc Jessiego i Celine w hotelowym pokoju, będzie miała zgoła inny przebieg, aniżeli standardową i przewidywalną konsumpcję związku, z dala od ciągle krzątających się na co dzień dzieci.

Co przede wszystkim urzeka w tej części trylogii, to dojrzałość emocjonalna i powaga, z jaką oboje traktują nie tylko siebie nawzajem, ale również i własne potrzeby. Prywatne, partykularne interesy, czy to związane z karierą, czy też z rodzinnymi koneksjami, stają się nie tylko kością niezgody, ale budują klimat prawdziwych, realnych sytuacji, w których niejedna para siedząca w kinie będzie w stanie się przejrzeć. Umiejętność połączenia życia Jessiego i Celine z odczuciem i empatią publiczności w stosunku do swoich bohaterów wydaje się po 18 latach ciągle świeża i kapitalnie złożona. Delikatną różnicą "Przed połnocą" w stosunku do poprzednich części jest wprowadzenie większej liczby osób postronnych, które akurat tutaj mają dużo większy wpływ na relację protagonistów, aniżeli pojawiające się wcześniej epizodyczne postaci.

Wszyscy, którzy zdecydują się film obejrzeć, bez znajomości poprzednich części, nie powinni czuć się zawiedzeni samą nieznajomością całej trylogii, bo film sam w sobie bardzo dobrze się broni. Oczywiście, nie wszyscy będą w stanie kupić tę minimalistycznej formę ekspresji, ale ci, którzy się do niej przekonają, powinni bez zastanowienia sięgnąć po dwa poprzednie filmy.

Ciekawą sprawą jest przecież sama geneza powstania pierwszego filmu. Reżyser zainspirował się własnym doświadczeniem, jakie przeżył w Filadelfii, poznając 20-letnią wówczas Amy Lehrhaupt i spędzając z nią dzień na wspólnych pogawędkach. Rozstali się po jednym dniu, jednak nigdy więcej się już nie spotkali. Po wielu latach poszukiwań zorganizowanych przez Linklatera, Hawke i Delpy, okazało się, że Amy Lehrhaupt zmarła w wypadku motocyklowym 9 maja 1994, czyli na 8 miesięcy przed premierą "Przed wschodem słońca". W życiu ich historia trwała tylko jeden dzień, jednak na ekranie trwa już 18 lat i mam nadzieję, że trwać będzie kolejnych 50, bo starzeć się z Jessem i Celine to sama przyjemność.
1 10
Moja ocena:
8
Czy uznajesz tę recenzję za pomocną?
Napięcie w "Przed wschodem…" i "Przed zachodem słońca" Richarda Linklatera budowane było przez tykający... czytaj więcej

Pobierz aplikację Filmwebu!

Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.
phones