Recenzja wyd. DVD filmu

O-bi, o-ba: Koniec cywilizacji (1984)

Z pewnością film "O-bi, o-ba: Koniec cywilizacji" w reżyserii Piotra Szulkina jest niedoceniony w Polsce. Możliwe, że to wina słabej reklamy lub negatywnego podejścia samych Polaków do swoich filmów. Ale cóż mogą rzec, kiedy oglądają zazwyczaj powielane (najczęściej przez stacje komercyjne w wakacje tzw. odgrzewanie staroci) komedie romantyczne Tomasza Koneckiego czy Ryszarda Zatorskiego. Wielu z nich nawet nie wie o istnieniu świetnych filmów, które robiono jeszcze… w PRL. Można by pokusić się o ryzykowne stwierdzenie, że Polacy robili wtedy o wiele lepsze filmy niż teraz. Może było tak z powodu większego wsparcia finansowego przez państwo czy innej kultury masowej. Chcę więc przedstawić jeden ze starszych filmów, które zasługują na uwagę. "O-bi, o-ba: Koniec cywilizacji" jest z pewnością najbardziej znanym dziełem Piotra Szulkina - jednego z niewielu polskich reżyserów, którzy kręcą udane filmy sci-fi, jeśli nie jedynym. Ten film nie jest typowym dziełem science fiction. Akcja dzieje się w przeciwatomowym bunkrze, którego mieszkańcy żyją w ponurym świecie, czekając na przybycie kosmicznej "Arki", która miałaby ich uratować. Każdy z nich stara się zagarnąć jak najwięcej dla siebie i wykonywać swoją pracę bez większych uczuć. Nikomu nie można ufać, nie dając choć trochę grosza czy jedzenia, którego zresztą jest niewystarczająco – to poszukiwany towar. W tym wszystkim, główny bohater Soft (w tej roli, jak zawsze świetny Jerzy Stuhr) - dostał zadanie wzmocnienia konstrukcji kopuły schronu, która grozi zawaleniem. Z czasem zaczyna się bardziej interesować rzekomo istniejącą "Arką" i odkrywa wiele makabrycznych i szokujących tajemnic, jakie kryją mieszkańcy krypty. Jerzy Stuhr świetne odwzorował tragedię i nieporadność bohatera w zimnym świecie filmu. Pomimo że ta rola może kojarzyć się z "Seksmisją" (może ze względu na postapokaliptyczną wizję w obu filmach), takową nie jest. Jest o wiele mniej komediowa, ale bardziej prawdziwa. Chyba mogę nawet zaryzykować stwierdzenie, że tu zagrał lepiej, ponieważ kiedy inni aktorzy odgrywali różnego rodzaju wariatów, Stuhr był opanowany – czyli innym środkiem wyrazu pokazał absurdalność owego świata. Inną postacią, na którą warto zwrócić uwagę, jest Gea, w którą wcieliła się Krystyna Janda. Wówczas jeszcze młoda aktorka odgrywała rolę ukochanej głównego bohatera. Subtelną i nierozumiejącą za bardzo zła kobietę lekkich obyczajów (jej zawód był jednym z rzeczy, które raniły Softa). W filmie warto także zwrócić uwagę na grę aktorską Jana Nowickiego czy Marka Walczewskiego.  Jednak nie tylko aktorzy zasługują w tym filmie na uwagę. Zasługuje na nią również prosta, ale świetnie dobrana scenografia. Wydawać by się mogło, że akcja dzieje się w jakiejś piwnicy, ale z czasem jest coraz więcej przeróżnie ozdobionych pomieszczeń idealnie pasujących do zimnego i ponurego klimatu filmu. Brązowe Lwy Gdańskie dla Andrzeja Kowalczykowa z pewnością są zasłużone. Wspaniałej scenografii nie widzielibyśmy jednak bez równie świetnie nakręconych scen. Dzięki zdjęciom Witolda i jego syna Piotra Sobocińskich widzimy każdy istotny szczegół filmu i czujemy się, jakbyśmy tam byli. W tym ciemnym, pełnym niemiłych zdarzeń bunkrze.   O-bi, o-ba: Koniec cywilizacji nie jest może filmem, który spodoba się fanom kina akcji, nastawiających się na świetne efekty i niezniszczalnego bohatera, ale na pewno spodoba się fanom dobrego kina sci-fi , którzy nie oczekują jedynie efektownych walk z pozaziemską cywilizacją. Film polecam każdemu, gdyż co polskie, to niekoniecznie niedobre.