ARTYKUŁ: Fotograficzne i filmowe przygody pamięci

W filmie "Czysta formalność" Giuseppe'a Tornatore'a bohater grany przez Gerarda Depardieu otrzymuje od przesłuchującego go komisarza policji mnóstwo zdjęć. Komisarz wysypuje je nonszalancko na biurko z ogromnego worka, a bohater przygląda się im ze zdziwieniem, zaskoczony odnalezieniem nowych "dowodów w sprawie". Odkrywa, że to fotografie będące jego własnością. Są na nich ludzie, rzeczy, krajobrazy, które kiedyś widział, które zna lub o których istnieniu sobie teraz przypomina. Zdjęcia mają przesłuchiwanemu odświeżyć pamięć, lecz tak naprawdę, znając przecież film i jego interpretację, można przyjąć, że wielki worek ze zdjęciami jest po prostu pamięcią nieszczęśnika. Lustro z pamięcią Nadzieja na zwycięstwo nad czasem, przemijaniem, możliwość zatrzymania i utrwalenia chwili związane z fotografią od jej narodzin, spoiły ją mocno z pamięcią i wspomnieniem. Również film, jako medium zdolne do rejestracji, do utrwalania ruchomych obrazów wiązany jest pracą pamięci polegającą na zapamiętywaniu i odtwarzaniu zdarzeń z przeszłości. Negatyw fotograficzny zwinięty w małą szpulę oraz taśma filmowa wydają się idealnymi metaforami powracających przeżyć, "snucia" wspomnień, narracji płynącej z kordonka zarejestrowanych zdarzeń. Metafora pamięci i wspomnień jako odbitek, ujęć fotograficznych jest w filmie wciąż naturalną, oczywistą i chyba wciąż dominującą formą. "Magdalenka fotografii"