Filozofowie oglądają serial

Książka pod redakcją Davida K. Johnsona i Williama Irwina trafia w ciągle nie zagospodarowaną w Polsce niszę. Niby już wszyscy wiemy o rewolucji serialowej, niby każdy ogląda seriali coraz więcej, bo są one zwyczajnie coraz lepsze, niestety nie przekłada się to na zainteresowanie mediów.

Z jednej strony: profesor zajmujący się sceptycyzmem; specjalista od filozofii religii; absolwent fizyki, matematyki i filozofii; pracownik National Institute for Cognitive Science; naukowiec prowadzący badania nad związkami między empatią a osądem moralny. A z drugiej: policjant, który umie odczytywać ludzkie myśli; potrafiący latać senator; dzieciak, którego słuchają wszystkie przedmioty elektroniczne; licealistka posiadająca niezniszczalne ciało, które może samoczynnie się regenerować; wreszcie pielęgniarz – człowiek, który posiada zdolność przejmowania mocy od innych. Co łączy te dwa zdecydowanie odmienne obozy, żyjące w innych rejestrach i na innych poziomach? Niewiele. Tak naprawdę jedynie literatura, a ściślej jedna książka: "Herosi i filozofia", w której to amerykańscy badacze próbują przyłożyć poważne instrumenty badawcze do jednego z najpopularniejszych seriali ostatnich lat i opisać go w trochę innym świetle, niż się to zazwyczaj robi. Tego typu publikacji w Stanach jest już naprawdę sporo. Mamy książki poświęcone "Final Fantasy", Batmanowi, X-Menom, "Biurze", "Battlestar Galactica", filozofowie nie zapomnieli o serialach "Miasteczko South Park" i "Family Guy". W Polsce na razie ukazały się trzy części, poświęcone "Doktorowi House’owi", "Czystej krwi" i właśnie "Herosom", serialowi stworzonemu przez Tima Kringa.

W książce podzielonej na 5 części autorzy zajmują się: zobowiązaniami bohaterów, metafizyką, fizyką kwantową, podróżami w czasie, umysłami herosów, znaczeniem kłamstwa w ich życiu. Oprócz serialowych postaci pełno tu innych bohaterów. Pojawia się: Platon, Thomas Hobbes, John Rawls, Fryderyk Nietzsche, Immanuel Kant  i św. Augustyn. Już same tytułu poszczególnych rozdziałów intrygują, bo jak mają nie intrygować: "Czas i znaczenie życia w Herosach oraz w kontekście filozofii Nietzschego" albo "Platon o pierścieniu niewidzialności Grygesa: moc bohaterów i wartość cnoty". 


Książka pod redakcją Davida K. Johnsona i Williama Irwina trafia w ciągle nie zagospodarowaną w Polsce niszę. Niby już wszyscy wiemy o rewolucji serialowej, niby każdy ogląda seriali coraz więcej, bo są one zwyczajnie coraz lepsze, niestety nie przekłada się to na zainteresowanie mediów. Oczywiście pojawiają się informacje co, gdzie, kiedy, kilka fotek, garść plotek, ale to w zasadzie wszystko. Mało kto ma ochotę, by zająć się poważniej tematem, który regularnie przekopuje i formuje na nowo wyobraźnie milionów Polaków. Jeszcze jedną rzecz warto docenić: sam gest, chęć wejścia na serialowy (popkulturowy) grunt. W Polsce to by chyba nie przeszło. Nie mówię, że żaden z naszych filozofów nie zajmuje się popkulturą – jest co najmniej kilka osób, które robią to lepiej niż dobrze. Większość jednak ciągle patrzy na ten temat z góry, jako na coś z pogranicza cyrku i jarmarku. Amerykanie tego typu dylematy mają już dawno za sobą, wiedzą, że to, co znajduje się w krwiobiegu, nie może być zbywane lekceważącym ruchem rąk.


Jedno jeszcze trzeba dodać: "Herosi i filozofia" to wbrew temu, co mówi podtytuł, nie jest książka, która ocali świat. Myślę, że nie ma co się spodziewać nawet małej rewolucji. Elektryzujących dialogów z Heglem czy Arystotelesem tu nie ma; rewolucyjnych odczytań Nietzscheańskiej koncepcji "wiecznego powrotu", druzgocącej krytyki Kantowskiego "imperatywu kategorycznego" – też nie znajdziemy. Tak więc ci, którzy siedzą głębiej w temacie, mogą poczuć się książką nieco rozczarowani. Nie dla nich jednak jest ona przeznaczona. Publikacja pod redakcją Irwina i Johnsona to napisany klarownym i stosunkowo prostym językiem przewodnik po serialu, który z jednej strony zachęcić ma do uważnego patrzenia, a z drugiej – do wzięcia się za bary nie tylko z małym ekranem, ale także z filozofią. Przewodnikiem dla początkujących, w którym autorzy piszą, dlaczego herosi ze swej natury prowadzą do rozkładu struktury społecznej; zastanawiają się nad znaczeniem pamięci w życiu człowieka, a także wyjaśniają, czym jest "zasada dyferencji" i "paradoks okrętu Tezeusza". Ciekawe kiedy doczekamy się w Polsce na przykład książki "Świat według Kiepskich i filozofia"? Pewnie nie w tym roku.