Jean Eustache

Jean Eustache urodził się w Pessac, małym miasteczku położonym na południu Francji. Pochodził z rodziny robotniczej. Swoje młodzieńcze lata przypomniał później w autobiograficznym filmie "Moje małe miłostki", gdzie głównym bohaterem uczynił trzynastoletniego chłopca: samotnego, sfrustrowanego, nieobytego, przeżywającego pierwszą fascynację przeciwną płcią. Dość drobiazgowy portret miejscowości nakreślił także w dwóch dokumentalnych - opatrzonych tym samym tytułem pracach - "La Rosière de Pessac", stanowiących relację z obchodów lokalnego święta.

Jean Eustache zrealizował wiele krótkometrażowych filmów dokumentalnych: najsłynniejsze to ukazujące proces świniobicia i rozbioru tuszy "Le Cochon" oraz "Une sale histoire", w którym ta sama anegdota została opowiedziana dwukrotnie, raz przez aktora Michaela Lonsdale'a, powtórnie zaś - w wersji oryginalnej - przez Jean-Noëla Picqa, przyjaciela reżysera.

Jego pierwsze fabularne filmy to dwie nowele "Les Mauvaises fréquentations". Estetyka wszystkich prac mieściła się w nowofalowym kanonie, natomiast ich tematyka na ogół oscylowała wokół erotycznej fascynacji mężczyzn kobietami. Zawarta w przekazie refleksja była jednak dość gorzka. Część filmoznawców jest zdania, iż ten rys widoczny w twórczości Jeana Eustache'a może być pod pewnym względem odczytywany nawet jako krytyka mizoginicznych przesłanek ukrytych w filmach Jean-Luca Godarda czy François Truffauta. Wielbiący kino, niepozbawiony uroku osobistego, narcystyczny, szowinistyczny, mający wieczne pretensje Alexandre z filmu "Mama i dziwka" mógłby wręcz stanowić portret któregoś ze wspomnianych tutaj reżyserów...

Pomimo wsparcia francuskiej krytyki filmowej i umiarkowanego sukcesu komercyjnego "Mamy i dziwki" Jean Eustache aż do śmierci pozostawał postacią marginalną w przemyśle filmowym.

Jean Eustache to wielka, wybitna osobowość kina francuskiego, postać otaczana do dzisiaj swoistym kultem. Tworzone przez niego filmy charakteryzowały się świeżością spojrzenia, skrajnym naturalizmem, świadomą brzydotą. Ich istotę wręcz idealnie ujął Jean-Luc Douin pisząc, iż autor po prostu "wolał szczerość od jakości, przypadek od konieczności, styl od techniki, autentyzm życia od przesady sztuki".

Wielu francuskich krytyków widzi w Jeanie Eustache'u jednego z najbardziej konsekwentnych - obok Philippe'a Garrela i Maurice'a Pialata - kontynuatorów poetyki Nowej Fali. I pomimo licznych kontrowersji, jakie nadal wzbudzają jego prace, nawet najbardziej zagorzali przeciwnicy tej twórczości mają problemy z odmawianiem wielkości w jednym przypadku: filmu "Mama i dziwka", uznawanego przez większość za arcydzieło.