Podróż w filmie Waltera Sallesa, podobnie jak w przełomowej książce Jacka Kerouaca, ma wymiar egzystencjalny. Z jednej strony jest ucieczką od konformizmu i zakorzenienia w mieszczańskich schematach – chęcią wyrwania się ze szponów konsumpcjonizmu; z drugiej poszukiwaniem natchnienia i sensu swej egzystencji w straceńczych zmaganiach z limitami własnej cielesności.
Niczym nieskrępowany styl życia dyktują zachowania grupy młodych ludzi, zabawnie reinterpretujących zachowawcze doktryny Trumana, aby redukować koszty utrzymania. Ta reinterpretacja stanowi niejako zapowiedź niebezpieczeństwa – kontrkultury i jej znamion w postaci narkomanii, alkoholizmu i seksualnego wyuzdania – procesu, który w dalszej mierze osłabia i powoduje erozję stabilnego systemu opartego na tradycji i poszanowaniu wartości.
Sal, Carlo, Dean i Marylou są w zasadzie niewyraźnie migoczącymi postaciami na bezkresnym pustynnym tle amerykańskich przestrzeni. Zagubionymi w drodze autostopowiczami, błąkającymi się po poboczach, śpiącymi w rynsztokach i blaszanych budach na pustkowiu. Z dala od społeczeństwa, zdani na łaskę i niełaskę natury. Niedbający o wygląd i własne bezpieczeństwo, garściami czerpiący z radości życia "na wolności".
Warto zauważyć, że powieść Kerouaca "W drodze" ma ważny wymiar autobiograficzny. O ile film Sallesa nie wyczerpuje, aż nadto bogatych biogramów poszczególnych bohaterów, o tyle pewna doza przywołania faktów może okazać się kluczowa dla zrozumienia potarganych losów paczki przyjaciół. Dla Sala Paradise, podróż przez Amerykę miała okazać się zebraniem doświadczeń potrzebnych do napisania książki. Jednakże to raczej zawiła relacja z Deanem i Marylou, okazała się kanwą powstającego w znoju dzieła.
Sal wydaje się zafascynowany trybem życia jaki reprezentuje Dean (świadczy o tym sama jego książka), jednocześnie w jego zachowaniu wyczuwa się pewien dystans i instynkt samozachowawczy. O ile u Deana nie znajdziemy oporów, ani w eksperymentach z narkotykami, ani z seksem, o tyle u Sala elementy takie jak obecność matki i "sezonowość" podejmowanych przez niego eskapad może ewokować jedynie jego fascynację młodzieńczym buntem i barwną rozkrzyczaną hałastrą powojennego pokolenia.
Dean natomiast (alter ego Neala Cassady'ego – jednego z najważniejszych przedstawicieli pokolenia Beat Generation) jest chyba najbardziej wyraźną z "przydrożnych postaci". Moriarty to niezdolny do miłości, pozbawiony wyższych uczuć hedonista, świadomie odrzucający jakąkolwiek stabilizację i celowość egzystencji buntownik skazany na bolesny upadek. W pewnej ze scen, wydawać by się mogło, że jego niezłomny charakter triumfuje nad słabym i wątłym przyjacielem Salem – nic bardziej mylnego – w finale okaże się, czy aby nie miała racji Camille (Carolyn Cassady, żona Neala, grana w filmie przez Kirsten Dunst), przepowiadając w swojej książce o wymownym tytule "Off the Road" nieuchronną kraksę pozbawionego zasad i ograniczeń życia w drodze.
Odbiór najnowszego filmu twórcy "Dzienników motocyklowych" może okazać się doświadczeniem na wskroś refleksyjnym – szalonym wojażem nawołującym do porzucenia opresyjnego systemu, wyzysku korporacji i ruszenia w drogę. Dla osób, które jednak, podobnie jak Sal, traktują tego typu doświadczenie jako pewien etap, przygodę, wybrzmieć może nieuchronnie moralizatorski, niepotrzebny wydźwięk, którego niestety Sallesowi pozbyć się nie udało.
Bo bycie-w-drodze to sztuka wyboru. Zdecydować należy, czy podróż doprowadzi nas do doświadczenia sensu istnienia, czy może sama droga jest doświadczeniem i na jej końcu nie ma już nic? Czy warto zakładać cokolwiek? Może po prostu warto podążać za własnym instynktem?
Niczym nieskrępowany styl życia dyktują zachowania grupy młodych ludzi, zabawnie reinterpretujących zachowawcze doktryny Trumana, aby redukować koszty utrzymania. Ta reinterpretacja stanowi niejako zapowiedź niebezpieczeństwa – kontrkultury i jej znamion w postaci narkomanii, alkoholizmu i seksualnego wyuzdania – procesu, który w dalszej mierze osłabia i powoduje erozję stabilnego systemu opartego na tradycji i poszanowaniu wartości.
Sal, Carlo, Dean i Marylou są w zasadzie niewyraźnie migoczącymi postaciami na bezkresnym pustynnym tle amerykańskich przestrzeni. Zagubionymi w drodze autostopowiczami, błąkającymi się po poboczach, śpiącymi w rynsztokach i blaszanych budach na pustkowiu. Z dala od społeczeństwa, zdani na łaskę i niełaskę natury. Niedbający o wygląd i własne bezpieczeństwo, garściami czerpiący z radości życia "na wolności".
Warto zauważyć, że powieść Kerouaca "W drodze" ma ważny wymiar autobiograficzny. O ile film Sallesa nie wyczerpuje, aż nadto bogatych biogramów poszczególnych bohaterów, o tyle pewna doza przywołania faktów może okazać się kluczowa dla zrozumienia potarganych losów paczki przyjaciół. Dla Sala Paradise, podróż przez Amerykę miała okazać się zebraniem doświadczeń potrzebnych do napisania książki. Jednakże to raczej zawiła relacja z Deanem i Marylou, okazała się kanwą powstającego w znoju dzieła.
Sal wydaje się zafascynowany trybem życia jaki reprezentuje Dean (świadczy o tym sama jego książka), jednocześnie w jego zachowaniu wyczuwa się pewien dystans i instynkt samozachowawczy. O ile u Deana nie znajdziemy oporów, ani w eksperymentach z narkotykami, ani z seksem, o tyle u Sala elementy takie jak obecność matki i "sezonowość" podejmowanych przez niego eskapad może ewokować jedynie jego fascynację młodzieńczym buntem i barwną rozkrzyczaną hałastrą powojennego pokolenia.
Dean natomiast (alter ego Neala Cassady'ego – jednego z najważniejszych przedstawicieli pokolenia Beat Generation) jest chyba najbardziej wyraźną z "przydrożnych postaci". Moriarty to niezdolny do miłości, pozbawiony wyższych uczuć hedonista, świadomie odrzucający jakąkolwiek stabilizację i celowość egzystencji buntownik skazany na bolesny upadek. W pewnej ze scen, wydawać by się mogło, że jego niezłomny charakter triumfuje nad słabym i wątłym przyjacielem Salem – nic bardziej mylnego – w finale okaże się, czy aby nie miała racji Camille (Carolyn Cassady, żona Neala, grana w filmie przez Kirsten Dunst), przepowiadając w swojej książce o wymownym tytule "Off the Road" nieuchronną kraksę pozbawionego zasad i ograniczeń życia w drodze.
Odbiór najnowszego filmu twórcy "Dzienników motocyklowych" może okazać się doświadczeniem na wskroś refleksyjnym – szalonym wojażem nawołującym do porzucenia opresyjnego systemu, wyzysku korporacji i ruszenia w drogę. Dla osób, które jednak, podobnie jak Sal, traktują tego typu doświadczenie jako pewien etap, przygodę, wybrzmieć może nieuchronnie moralizatorski, niepotrzebny wydźwięk, którego niestety Sallesowi pozbyć się nie udało.
Bo bycie-w-drodze to sztuka wyboru. Zdecydować należy, czy podróż doprowadzi nas do doświadczenia sensu istnienia, czy może sama droga jest doświadczeniem i na jej końcu nie ma już nic? Czy warto zakładać cokolwiek? Może po prostu warto podążać za własnym instynktem?
Moja ocena:
6
Czy uznajesz tę recenzję za pomocną?
Recenzja W drodze (2012)
Popowy żywot wrogów publicznychGdyby pokusić się o zrobienie zestawienia kultowych książek nieprzekładalnych na język filmu, "W drodze"... czytaj więcej
Pobierz aplikację Filmwebu!
Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.
