Recenzja filmu

Polowanie (2012)

Niemiecki socjolog Ferdinand Tönnies stworzył koncepcję więzi społecznej, a jednym z jej typów jest tzw. Gemeinschaft, czyli wspólnota. Istotą tej więzi jest przede wszystkim wspólnotowość emocjonalna, a wszelkie relacje międzyludzkie w tej wspólnocie wynikają z emocjonalnego zespolenia jednostek. W takiej oto społeczności znajduje się główny bohater filmu "Polowanie".

Lucas (Mads Mikkelsen) jest pracownikiem przedszkola, w którym świetnie rozumie się ze swoimi podopiecznymi. Zostaje również ulubieńcem Klary (Annika Wedderkopp), jednej z dziewczynek – córki najlepszego przyjaciela Lucasa. Niefortunny zbieg okoliczności i dziecięca wyobraźnia sprawiają, że zostaje on napiętnowany jako pedofil, pod pretekstem molestowania seksualnego owej latorośli.

Wszystko zaczyna się dosyć niewinnie. Pierwsze podejrzenia dyrektorki przedszkola (Susse Wold) mają raczej charakter koleżeńskiej prewencji. Zaczyna się od niewinnych pytań i rozpoznania problemu. Z czasem jednak problematyczność relacji "dziecko-dorosły mężczyzna", w której to Lucas jest brany na społeczny celownik, wprawia w ruch spiralę oskarżeń i społecznego ostracyzmu, jaki na niego spada. W spokojnej mieścinie, w której każdy się zna, a plotka urasta do rangi sensacji w przeciągu kilku chwil, z wielkiego przyjaciela i szanowanego nauczyciela Lucas staje się wrogiem numer jeden i szybko zostaje z grona małej społeczności "wykluczony". Poziom zaangażowania widzów i ich empatia w stosunku do Lucasa wzrasta znacząco już na początku filmu, ponieważ w przeciwieństwie do środowiska, w jakim znajduje się Lucas, my wiemy, że główny bohater jest niewinny. Thomas Vinterberg nie tworzy zatem klasycznego kryminału, na zasadzie dociekania rozwiązania zagadki i poszukiwania winnego przez cały film. Tutaj wiwisekcji zostają poddane przede wszystkim relacje międzyludzkie i fasady tworzone na kruchych fundamentach społecznych.

Reżyser serwuje nam iście makabryczny i zimny obraz sytuacji, która nie tylko posiada znamiona uniwersalizmu, ale jest przede wszystkim realnym i charakterologicznie wiarygodnym ukazaniem zachowań społeczności lokalnej w sytuacji oskarżenia człowieka, które to zachowania oparte są na pewniku. Ta ugruntowana pewność, że Lucas jest pedofilem, z racji dosyć krętych i niejasnych relacji małej Klary sprawia, że tego dance macabre nie da się już zatrzymać.

Długie lata budowania przyjaźni między Lucasem i ojcem Klary (Thomas Bo Larsen) zostają zachwiane i poddane ogromnej, psychologicznej próbie sił. Jedynym sprzymierzeńcem Lucasa zostaje jego brat, a także 16-letni syn (Lasse Fogelstrøm), który sprzeciwia się społecznemu ostracyzmowi i wykluczeniu społecznemu, zbudowanemu na kłamstwie, pomówieniach i pustych oszczerstwach. Żadne decyzje sądu, żadne fakty i zebrane dowody nie są już w stanie odbudować tego, co zostało zniszczone. Fasadowość relacji, o ile szczera i w przyjaźni mocno ugruntowana, jest w stanie runąć i zniszczyć żywot człowieka poczciwego. A wszystko przez zupełnie błahe nieporozumienie.

W takiej to społeczności jednostka musi się poddać woli większości, bo raz zachwiane więzi emocjonalne, po kanonadzie oszczerstw nie dadzą się naprawić łatwo. Duma i niestrudzona upartość grupy przewyższa chęć skruchy i rekoncyliacji dawnych przyjacielskich relacji. Pytanie brzmi, czy jest w ogóle możliwy powrót do dawnego status quo po tak ogromnej traumie, jaką przeżył Lucas? Końcowa scena to w tej kwestii reżyserska kropka nad "i", która niczym echo wystrzału z karabinu, długo jeszcze dźwięczeć będzie w głowie po skończonym seansie.