CÓŻ TO ZA FILM

ocenił(a) film na 7

CÓŻ NAPISAĆ ABY NIE ZRAZIĆ WSZYSTKICH KTÓRZY CHWALĄ TEN FILM, ORAZ TYCH KTÓRZY WAHAJĄ SIĘ CZY GO OBEJRZEĆ. ZACZNĘ OD TEGO, ŻE TO NAJLEPSZY FILM O POWSTANIU W GETTCIE WARSZAWSKIM JAKI WIDZIAŁEM. JEST ICH WIELE ZROBIONYCH PRZEZ AMERYKANÓW I JAK SĄDZĘ, NIE MIEJ PRZEZ FILMOWCÓW Z NARODU WYBRANEGO. TYCH DRUGICH NIE ZNAM A TYCH PIERWSZYCH ZASADNICZO NIE POLECAM BO SĄ PODŁEJ JAKOŚCI. FILM JONA AVNETA OBEJŻAŁEM BODAJ JESIENIĄ 2001 W JENYM Z KIN W SEATLLE. POTEM JESZCZE RAZ W WARSZAWIE NA DVD I ODTĄD TRZYMAM GO W SWOJEJ KOLEKCJI. NA NASZYM FORUM FILMOWYM UDZIELAM SIĘ SYMBOLICZNIE OD POCZĄTKU ROKU. Z NADZIEJA TEŻ ZAGLĄDAŁEM NA STRONĘ Z OPISEM FILMU CIEKAWY CZY KTOS COŚ O NIM ZAMIEŚCI. NIESTETY. NIKOGO FILM NIE ZAINTERESOWAŁ. AŻ TU NAGLE 7TV ZAMIEŚCIŁO GO W ZWIĄZKU Z ROCZNICĄ W SWYM REPERTUARZE. I ZARAZ ZAOWOCOWAŁO TO SZEREGIEM WPISÓW, WYŁĄCZNIE ENTUZJASTYCZNYCH.
NIE JEST TO FORUM HISTORYCZNE WIĘC NIE POWINIENEM ROBIĆ TEGO CO ZROBIĘ PONIŻEJ. DLATEGO UPRZEDZAM - DAJCIE SOBIE SPOKÓJ Z CZYTANIEM TEGO CO PISZĘ JUŻ TERAZ JEŚLI HISTORIA WAS NIEZBYT KRĘCI. MOCNO PODBUDOWAŁO MNIE TYCH 5 – JAK DOTĄD WPISÓW I POMYŚLAŁEM, ŻE CHOĆ JEDNA Z TYCH OSÓB MOŻE ZAPRAGNIE DOWIEDZIEĆ SIĘ NA ILE, OCZYWISCIE MOIM ZDANIEM, FILM ODDAŁ RZECZYWISTOŚC A NA ILE DAŁ SIĘ UNIEŚĆ HOLLYWOODZKIM WYMAGANIOM. Z PERSPEKTYWY CZYSTO FILMOWEJ: PODOBAŁY MI SIĘ, JEŚLI MOŻNA W OGÓLE TAK PISAĆ O BOHATERACH UWIKŁANYCH W MAKABRESKĘ GETTA LAT WOJNY. WSZYSTKIE LUB PRZYNAJMNIEJ WIĘKSZOSC RÓL POKAZANYCH W FILMIE, ZWŁASZCZA ROLE DRUGOPLANOWE, SZCZEGÓLNIE POSTAĆ EDELMANA ŚWIETNIE ODDANA PRZEZ JOHNA ALESA. ZROBIŁA NA MNIE WRAŻENIE MÓZYKA, ZWŁASZCZA KAPITALNIE DOBRANE PRZEZ JARRE WSTAWKI Z UTWORÓW BENIAMINA BRITTENA I Z TEGO CO CZYTAŁEM NIE JESTEM OSAMOTNIONY.
FILMU NIE POKAZANO W 7TV W CAŁOSCI WYCINAJĄC BODAJ DWIE SCENY. Z TEGO JEDNĄ BARDZO TRUDNĄ DO PRZEŁKNIECIA DLA POLSKIEGO WIDZA. JEŚLI KTOŚ MNIE POCIĄGNIE ZA JĘZYK TO SPRECYZUJĘ EPIZODY W PRZYSZŁOŚCI.
PONIŻEJ PODAJĘ PRZEMYŚŁENIA NA TEMAT FILMU, ALE UWAGA. KTOŚ KOGO ZUPEŁNIE NIE ZAPRZĄTA HISTORIA NIECH NAWET NIE PRÓBUJE TEGO CZYTAC, TYLKO ZAKOŃCZY NA TYM LEKTURĘ MOICH WYWODÓW. A WSZYSTKICH KTÓRZY POBRNĄ DALEJ PRZEPRASZAM ZA TAK OBSZERNE UWAGI, ALE PODBUDOWAŁO MNIE ŻE KTOŚ WRESZCIE ZAINTERESOWAŁ SIĘ TYM FILMEM I ZECHCIAŁ O NIM PODYSKUTOWAĆ.

OTO GARŚĆ UWAG:

ROZDAWNICTWO CHLEBA – ISTOTNIE W PAŹDZIERNIKU 1939 NIEMCY W KILKU MIEJSCACH PRZEPROWADZILI PODOBNE AKCJE, ALE WSZYSCY PAMIĘTNIKARZE SĄ ZGODNI OBOK USTAWIONO SZPALER KAMER, KTÓRE FILMOWAŁY ZDARZENIE DLA POTRZEB PROPAGANDOWYCH. W CHWILI GDY SKOŃCZONO UJĘCIA WRAZ Z ODJEŻDŻAJĄCĄ EKIPĄ KAMERZYSTÓW ODJECHAŁY CIĘŻARÓWKI Z PIECZYWEM. W FILMIE WYKORZYSTANO TO ZDARZENIE W CAŁKIEM INNY SPOSÓB PRZEKŁADAJĄC JE NA NIERÓWNE TRAKTOWANIE ŻYDÓW I POLAKÓW.

W TLE EKRANU POKAZUJĄ SIĘ INFORMACJE, PIERWOTNIE W JĘZYKU ANGIELSKIM, PODAJACE, ŻE KAŻDY ŻYD SCHWYTANY NA ARYJSKIEJ STRONIE ZOSTANIE ROZSTRZELANY. ANI SŁOWA O PODOBNYCH OBWIESZCZENIACH W STOSUNKU DO POLAKÓW: ZA POMOC, UKRYWANIE, CZY NAKARMIENIE NAWET ŚMIERĆ DLA POMAGAJĄCEGO A OBÓZ DLA CAŁEJ JEGO RODZINY (I BYNAJMNIEJ NIE CHODZI O OBÓZ PRACY JAK SIĘ DOMYŚLACIE). TEJ OSTATNIEJ KARZE PODLEGALI NAWET BIERNI ŻYCZLIWIE POLACY, CZYLI CI KTÓRZY WIEDZIELI O MIEJSCU POBYTU ŻYDA, ALE GO NIE ZADENUNCJOWALI. PODOBNE PRAWA WPROWADZONO, Z TEGO CO MI WIADOMO JEDYNIE W POLSCE SPOŚRÓD WSZYSTKICH KRAJÓW OKUPOWANYCH. OBAWIAM SIĘ, ŻE ZACHODNI WIDZ NIE JEST TEGO ŚWIADOM I ZAKŁADA, ŻE POLAKOM NIE GROZIŁY JAKIEŚ SZCZEGÓLNE REPRESJE A TYM SAMYM NIE POMAGALI MASOWO ŻYDOM BO NIE MIELI NA TO OCHOTY A NIE Z POWODU SKALI REPRESJI.

POD DATĄ – LISTOPAD 1940 – PRZEDSTAWIONA JEST SCENA POKAZUJĄCA NAGIE TRUPY NA ULICACH GETTA. TYMCZASEM WSPOMNIENIA PAMIETNIKARZY ORAZ USTALENIA HISTORYKÓW PODKREŚLAJĄ, ŻE DO WIOSNY 1941 APROWIZACJA GETTA WARSZAWSKIEGO BYŁA NAWET LEPSZA NIŻ RESZTY STOLICY. I Z PEWNOŚCIĄ TOSIA ALTMAN NIE MUSIAŁA JESZCZE WTEDY PRZEMYKAĆ SIĘ NA ARYJSKĄ STRONĘ W CELACH HANDLOWYCH. GŁÓD, TYFUS I WPROWADZENIE OGRANICZEŃ ZE STRONY NIEMCÓW POJAWIŁY SIĘ OKOŁO LATA 1941 ROKU WRAZ Z ATAKIEM NA SOWIETÓW. WTEDY TEŻ ZACZĘTO W WARSZAWIE KONCENTROWAĆ ŻYDÓW Z OBSZARU CAŁEJ WŁAŚCIWIE GENERALNEJ GUBERNI, CZY NAWET Z NIEMIEC. I DOPIERO WÓWCZAS W GETTCIE ZACZĄŁ SIĘ HORROR NA ULICACH POKAZANY W FILMIE. MOŻE NIEKTÓRYM TRUDNO W TO UWIERZYĆ, ALE Z CZĘŚCI PAMIĘTNIKÓW WYNIKA, ŻE DO LATA 1941 NIEKTÓRZY POLACY ZAGROŻENI W TEN CZY INNY SPOSÓB PRZECZEKIWALI NAWET PO KILKA MIESIĘCY W GETTCIE BO TAM W TYM CZASIE NIE BYŁO TAK WIELKIEGO ZAGROŻENIA JAK PO ARYJSKIEJ STRONIE.

POSTAĆ MORDEHAJA ANIELEWICZA POKAZANA W FILMIE, CHOĆ ZAGRANA ŚWIETNIE PRZEZ AZARIĘ ZOSTAŁA ODPOWIEDNIO SPREPAROWANA DO POTRZEB PRODUKCJI. Z TEGO CO WIEM ANIELEWICZ NIGDY NIE SPOTKAŁ SIĘ Z CZERNIAKOWEM. NIE BYŁ UCZNIEM, CZY WYCHOWANKIEM RINGELBLUMA , CO PADA WYRAŹNIE W FILMIE. NIE BYŁ PRZYJACIELEM ANI NAWET ZNAJOMYM KORCZAKA CO TAKŻE SUGERUJE SIĘ W FILMIE. PRAWDOPODOBNIE TO WSZYSTKO MIAŁO NA CELU JESZCZE BARDZIEJ USZLACHETNIĆ GRANĄ PRZEZ AKTORA POSTAĆ. ORAZ POKAZAĆ, ŻE WSZYSCY LUDZIE Z GETTA, KTÓRZY ZAPISALI SIĘ ZŁOTYMI ZGŁOSKAMI W JEGO HISTORII OBRACALI SIĘ MNIEJ LUB BARDZIEJ WOKÓŁ ANIELEWICZA.WIELE HEROICZNYCH SCEN Z UDZIAŁEM ANIELEWICZA PODKREŚLONYCH W FILMIE NIE MIAŁO MIEJSCA. SCENA ZASTRZELENIA WORKSZUCA I JEGO KOMPANÓW, KTÓRY WCZEŚNIEJ ZABIJA ŻYDOWSKIEGO SKRZYPKA NIE MIAŁA MIEJSCA. A DOKŁADNIEJ MIAŁA MIEJSCE ALE BODAJ DOPIERO W LUTYM 1943 KIEDY TO ISTOTNIE Z RĄK ANIELEWICZA PADŁ ŻANDARM NA KTÓRYM ZDOBYTO BROŃ. I BYŁ TO BODAJ JEDYNY ZNANY MI PRZYPADEK TEGO TYPU W GETTCIE . SPOWODOWAŁ TO, ŻE NIEMCY NATYCHMIAST WYCIĄGNĘLI Z ULICY, NA KTÓREJ DOSZŁO DO ZDARZENIA OK. 300 DOMOWNIKÓW I Z MIEJSCA ICH ZGŁADZILI. JESIENIĄ 1941 – CO POKAZUJE FILM - NIC PODOBNEGO NIE MOGŁO SIĘ WYDARZYĆ. ROK PÓŹNIEJ CAŁY ŻOB MIAŁ BODAJ 5 REWOLWERÓW A NIEMCY ZA 3-4 WŁASNYCH ZABITYCH JAK TO POKAZANO W FILMIE, ROZERWALI BY NA STRŻĘPY CAŁĄ PRZECZNICĘ. DLACZEGO DO STYCZNIA 1943 NIKT NIGDY NIE REAGOWAŁ NA STRZAŁY W GETTCIE? ZWRÓCIŁ NA TO UWAGĘ JUŻ JAN KARSKI BĘDĄC TAM DWUKROTNIE W 1942. W KAŻDEJ ARMII, ZWŁASZCZA NIEMIECKIEJ KTOŚ ZARAZ PRZYBIEGŁBY SPRAWDZIĆ CZY TO NIE NAPAD, CZY NIE DAJ BOŻE RUCH OPORU. TYMCZASEM W GETTCIE NIKT NIGDY NIE REAGOWAŁ. Z PROSTEGO POWODU. STRZELALI WYŁĄCZNIE NIEMCY DO KOGO CHCIELI I GDZIE CHCIELI.

I RZECZ BODAJ NAJWAŻNIEJSZA, KTÓRĄ W FILMIE SPREPAROWANO Z CAŁĄ PREMEDYTACJĄ. PODCZAS WYWOŻENIA PRZESZŁO 300.000 ŻYDÓW NA ŚMIERĆ ANIELEWICZA W OGÓLE NIE BYŁO W WARSZAWIE. WRÓCIŁ DO GETTA BODAJ 2 MIESIĄCE PO ZAKOŃCZENIU AKCJI PRZEZ NIEMCÓW, W TYM ZRESZTĄ TKWIŁA JEGO SIŁA I CHĘĆ ZEMSTY. JAK NAPISAŁ MAREK EDELMAN – PAŁAŁ UPIORNĄ ŻADZĄ ODWETU NA NIEMCACH BO NIE WIDZIAŁ WYWÓZKI TYCH SETEK TYSIĘCY I NIE DOTKNĘŁA GO BEZRADNOŚĆ I SKALA NIEMOCY JAKA BYŁA WÓWCZAS UDZIAŁEM WSZYSTKICH ŻYDÓW.

KOMENDANT POLICJI ŻYDOWSKIEJ JÓZEF SZERYŃSKI NIE ZOSTAŁ ZASTRZELONY PRZEZ SWEGO BYŁEGO PODKOMENDNEGO JAK TO POKAZANO W FILMIE. POPEŁNIŁ SAM SAMOBÓJSTWO W STYCZNIU 1943.

W SCENIE W KTÓREJ CUKIERMAN DOWIADUJE SIĘ O PACYFIKACJI SWOJEJ WIOSKI ZA ROZMAWIAJĄCYMI WIDAĆ STOJĄCE NA STOLE RADIO. KAŻDY ZORIENTOWANY W REALJACH OKUPOWANEJ WARSZAWY WIE, ŻE COS TAKIEGO NIE MOGŁO MIEĆ MIEJSCA. SCEPTYKOM, KTÓRZY MOGLI BY POWIEDZIEĆ, ŻE W KONSPIRACYJNYM MIESZKANIU MOGŁO BYĆ INACZEJ PRZYPOMNĘ, ŻE NAWET KOMENDA GŁÓWNA ŻOB NIE MIAŁA RADIA (CHOC PARADOKSLNIE PRZEZ 3 PIERWSZE DNI BYŁ Z NIĄ KONTAKT TELEFONICZNY). A TYM SAMYM SCENA W KTÓREJ POCHYLENI NAD RADIEM ANIELEWICZ I CYWIA SŁYSZĄ, ŻE „POLSKI KURIER (CHODZI O KARSKIEGO) DOTARŁ DO LONDYNU” NIE MOGŁA SIĘ WYDARZYĆ.

POSTAĆ ADAMA CZERNIAKOWA POKAZANO TU CAŁKIEM NIEŹLE PODKREŚŁAJĄC TRAGIZM SYTUACJI W JAKIEJ SIĘ ZNALAZŁ TEN WIELKI INTELEKTUALISTA I PRZYJACIEL PREZYDENTA STARZYŃSKIEGO. ZROBIONO JEDNAK Z NIEGO ŻE TAK TO NIEZRĘCZNIE UJMĘ ZADEKLAROWANEGO PACYFISTĘ, KTÓRY W USTEPOWANIU NIEMCOM ZA WSZELKĄ CENĘ DOPATRUJE SIĘ SZANSY NA PRZETRWANIE SPOŁECZNOŚCI GETTA. TO NAJCZĘSTSZY W LITERATURZE I MEDIACH PORTRET CZERNIAKOWA. TYMCZASEM WIADOMO, ŻE NIEMAL OD POCZĄTKU WSPIERAŁ ON RUCH OPORU Z ŻZW. FILM O TYM ANI SŁOWEM. SPOTYKAJĄCY SIĘ Z NIM LUDZIE WSPOMINALI TAKŻE, ŻE PODCZAS ROZMÓW Z NIEMCAMI BYŁ REGULARNIE BITY I ŚLADY TEGO WIDZIANO NAGMINNIE. FILM RÓWNIEŻ O TYM NIE NAPOMYKA SUGERUJĄC ŻE NIEMCY WCHODZILI Z NIM W JAKIEŚ UKŁADY CZY NEGOCJACJE. CO WAŻNE SAM CZERNIAKÓW NIE CZUŁ SIĘ I NIE UWAZAŁ ZA ŻYDA SERCEM I DUSZĄ BĘDĄC RACZEJ POLAKIEM. TEN FAKT UDERZA W JEGO WSPOMNIENIACH. I MIMO TO TEN CZŁOWIEK ROBIŁ CO W JEGO MOCY ABY CHRONIĆ I KIEROWAĆ ŻYCIEM POWIERZONEJ MU SPOŁECZNOŚCI. W FILMIE JEGO POSTAĆ MIMO ŚWIETNEJ ROLI SUTHERLANDA CHYBA JEDNAK TEGO WSZYSTKIEGO NIE ODDAJE.

POWSTANIE STYCZNIOWE CZY JAK CHCĄ INNI SAMOOBRONA STYCZNIOWA Z 1943 POKAZANA JEST W FILMIE NIEPRAWDZIWIE OD POCZĄTKU DO KOŃCA. POCZĄTEK SUGERUJE, ZE POWSTAŃCY POD PRZYWÓDZTWEM ANIELEWICZA ORGANIZUJĄ SIĘ SZYBKO I WMIESZAWSZY W TŁUM MASAKRUJĄ KONWOJUJĄCYCH ICH NIEMCÓW. RZECZYWISTOŚĆ BYŁA TAKA, ŻE ŻOBOWCÓW NIEMIECKA AKCJA ZASKOCZYŁA W KAŻDYM CALU. OD 14 STYCZNIA W ARYJSKIEJ CZEŚCI WARSZAWY TRWAŁY STRASZNE ŁAPANKI NA NIESPOTYKANA DOTĄD SKALĘ. W PONIEDZIAŁEK 18 STYCZNIA W GETTCIE WIEDZIANO, ŻE TRWAJĄ NADAL I SPODZIEWANO SIĘ, ŻE NA NICH NIEMCY DALEJ SKUPIA UWAGE. TYMCZASEM VON SUMMER POSTANOWIŁ WYKORZYSTAC PRZEPROWADZAJĄCE ŁAPANKI JEDNOSTKI NIEJAKO DODATKOWO DO WYSIEDLENIA Z GETTA OK. 8,000 ZYDÓW CO OBIECAŁ 9 STYCZNIA HIMMLEROWI. GRUPA ANIELEWICZA RZECZYWIŚCIE WMIESZAŁA SIĘ W PROWADZONY DO POCIĄGU TŁUM OK. 100 OSÓB I UDERZYŁA NA KONWOJENTÓW. ALE PO ZABICIU 4-5 NIEMCÓW CAŁA WŁAŚCIWIE GRUPA ZOSTAŁA WYSTRZELANA A JEDYNYM OCALONYM BYŁ WŁAŚCIWIE ANIELEWICZ, KTÓRY PRZEŻYŁ PO PROSTU CUDEM WCIĄGNIĘTY PRZEZ JEDNEGO Z ŻYDÓW DO KRYJÓWKI. W FILMIE JAK PAMIETACIE PRZEDSTAWIONO TO DOKŁADNIE ODWROTNIE. TAKŻE SCENA W MIESZKANIU, GDZIE CUKIERMAN W JAKIMŚ DZIWNYM GEŚCIE WOŁA NIEMCÓW, ZE W DOMU SA ŻYDZI A POTEM SIADA CZYTAJĄC KSIĄŻKĘ MIAŁA INNY PRZEBIEG. MAMY TAM BOJOWCÓW UKRYTYCH POD ŁÓŻKAMI I MASAKRĘ GRUPY NIEMCÓW. W RZECZYWISTOŚCI CUKIERMANA TAM NIE BYŁO A KAMUFLARZ Z KSIĄŻKĄ PRZEPROWADZIŁ ZACHARIA ARSTEIN. ZABITO 2 NIEMCÓW Z UZYCIEM 2 REWOLWERÓW I SIEKIER. RESZTA UCIEKŁA PRZERAŻONA.
NA KONIEC AKCJI STYCZNIOWEJ ANIELEWICZ RZUCA W FILMIE: PIERWSZY RAZ UDAREMNILIŚMY DEPORTACJĘ. WRÓG WIE NA CO NAS STAĆ! I TYLE SUGERUJE FILM. A WIADOMO, ZE NIEMCY NIE ZAMIERZALI GETTA LIKWIDOWAĆ. CHODZIŁO O WYWÓZKE OK. 8,000 ŻYDÓW DO OBOZÓW W TRAWNIKACH I PONIATOWEJ. I SAMI ŻOBOWCY DOWIEDZIELI SIĘ O TYM WKRÓTCE PO AKCJI.

POSTAĆ GRANA PRZEZ TOSIĘ NIE PRZEMYCIŁA PLANU TREBLINKI W BUCIE BO PLAN TAKI WYNIÓSŁ JAN KARSKI (KTÓRY ZRESZT A SAM BYŁ W PRZEBRANU W TREBLINCE) Z GETTA PRZEPROWADZONY TAM TUNELEM SPOD ULICY MURANOWSKIEJ PRZEZ ŁĄCZNIKA Z ŻZW. O TYM W FILMIE ANI SŁOWA BO TO TEŻ NIE POPRAWNE POLITYCZNIE. ZRESZTĄ O KARSKIM W FILMIE WŁAŚCIWIE SIĘ NIE MÓWI. WSPOMINA SIĘ COS O KURIERZE W ANGLII, O TYM ZE MA ZAWIADOMIC ŚWIAT O HEKATOMBIE ŻYDÓW, ALE WIDZ NIE WIE ZUPEŁNIE KTO TO JEST. POLACY W FILMIE POKAZANI SA Z NIEODZOWNA BUTELKĄ WÓDKI I CO NAJMNIEJ NIECHĘTNI ŻYDOM WIĘC PRZECIETNY AMERYKANIN NIE POMYŚLI ŻE BYŁ TO POLAK I NA DODATEK WYSŁANNIK CIESZACEJ SIĘ TĄ ZŁĄ SŁAWĄ AK.

WARTO ZWRÓCIĆ UWAGĘ NA POLSKIEGO KANALARZA WCHODZACEGO Z BOJOWCAMI DO KANAŁÓW W ROLI PRZEWODNIKA. TRZEBA GO PRZEKUPYWAC WÓDKĄ A POTEM PRZYSTAWIAC BROŃ JAKO DODTKOWY ARGUMENT. TYLE AMERYKAŃSKI FILM. W RZECZYWISTOŚCI PRZEWODNIKÓW BYŁO 2 I NIKT ICH DO NICZEGO NIE PRZYMUSZAŁ ANI IM NIE PŁACIŁ. ZWIĄZANI BYLI Z GL ALE NIE NALEŻELI DO RUCHU OPORU. MIMO TO POSZLI, NIEOPŁACENI, ZOSTAWIAJĄC RODZINY. JEDEN Z NICH, WACŁAW ŚLEDZIEWSKI ZŁOŻYŁ W ŻIH-U RELACJĘ Z TEJ AKCJI I JEST ONA ZNANA W AMERYCE DOŚC DOBRZE. POKAZANO TO JEDNAK DIAMETRALNIE INACZEJ. TAKŻE POLSCY KIEROWCY WYNAJETYCH CIEŻARÓWEK NIE WYWIĄZUJA SIĘ MIMO WZIĘCIA FORSY I POSTAWIENIA WÓDKI – ZNÓW TA WÓDA JAKO ZNAK ROZPOZNAWCZY POLAKÓW. TYMCZASEM CIEŻARÓWKE ORGANIZOWAŁO GL, ALE NIE ZDOŁAŁO. TEGO TEZ W FILMIE BRAK. OCZYWIŚCIE POLSKIE REAKCJE BYŁY NAJRÓŻNIEJSZE. OD AKTYWNYCH JAK WALKA W GETTCIE Z BRONIĄ (PATRZ ODDZIAŁY IWAŃSKIEGO I ZARSKIEGO), POPRZEZ OBOJĘTNOŚC I DONOSZENIE, SZANTAŻOWANIE CZY NAWET CZYNNE WYŁAPYWANIE ŻYDÓW ZA 1KG CUKRU. Z PEWNOŚCIĄ DUŻO ZŁEGO WYWOŁAŁA WIADOMOŚC O ODKRYCIU GROBÓW W KATYNIU PODANA BODAJ 14 KWIETNIA. A WIĘC TUŻ PRZED WYBUCHEM POWSTANIA. NIEMCY BARDZO UMIEJETNIE PODAWALI ŻE SPRAWCĄ TEGO LUDOBÓJSTWA SĄ SOWIECCY ŻYDZI Z NKWD. I TO DZIAŁAŁO NA WYOBRAŹNIĘ CZEŚCI POLAKÓW…

POSTAĆ ARIE WILNERA ORGANIZUJĄCEGO DLA GETTA BROŃ Z ARYJSKIEJ STRONY. FILM POKAZUJE ŻE ŻOBOWCY PRZEKUPUJA GESTAPOWCÓW I WYCIĄGAJĄ GO SKATOWANEGO. TYLE FILM. A JAK BYŁO. ARIE, NAZYWANY PRZEZ POLSKICH PRZYJACIÓŁ JURKIEM WPADŁ W RECE NIEMCÓW BODAJ 6 MARCA 1943. OKAZAŁ SIĘ CZŁOWIEKIEM NIEBYWAŁEJ WPROST ODPORNOŚCI NA BÓL I NIC ANI NIKOGO NIE ZDRADZIŁ MIMO, ŻE WŁASCIWIE SPOPIELONO MU STOPY. NIEMCY NIE DO KOŃCA WIEDZIELI KOGO MAJĄ W RĘKACH WIĘC ODESŁALI GO (DZIĘKI ZBIEGOWI OKOLICZNOŚCI) DO OBOZU PRACY W REMBERTOWIE. TAM ODNALAZŁ GO JEGO PRZYJACIEL Z HARCERSTWA, HENRYK GRABOWSKI – WSPANIAŁA POSTAC PODOBNEGO FORMATU CO ARIE WILNER. DZIĘKI ŁAPÓWCE PRZEKUPIONO KOGO TRZEBA I WILNER ZNALAZŁ SIĘ POCZĄTKOWO W MIESZKANIU GRABOWSKIEGO, KTÓRY OPIEKOWAŁ SIĘ NIM PRZEZ OK. TYDZIEŃ A POTEM PRZEMYCONY ZOSTAŁ BODAJ W TRUMNIE DO GETTA. FILM I TU MILCZY O UDZIALE POLAKÓW W JEGO RATOWANIU. A TRZEBA PODKEŚLIC, ZE DLA KONTAKTÓW ŻÓB-U Z AK ARESZTOWANIE WILNERA MIAŁO SKUTKI KATASTROFALNE. WILNER UTRZYMYWAŁ BOWIEM Z WIELOMA POLAKAMI, TAKŻE Z SZEREGÓW AK STOSUNKI TOWARZYSKIE CZY NAWET PRZYJACIELSKIE. I JEŚLI POTEM KTOŚ GDZIEŚ PRÓBOWAŁ WYSADZAĆ MUR GETTA, A WIEMY Z RELACJI ŻE TAK BYŁO, STARANIA TE BYŁY WYNIKIEM PRÓB WYWIAZANIA SIĘ Z WCZEŚNIEJSZYCH USTNYCH DEKLARACJI W ROZMOWACH Z WILNEREM. GDYBY ON BYŁ NA MIEJSCU CUKIERMANA WSZYSTKO MOGŁO WYGLADAĆ INACZEJ.

ŻEBY NIE PRZEDŁUŻAĆ: W FILMIE CZĘSTO PADAJĄ SŁOWA O DOSTAWACH, ALE TYLKO RAZ WZMIANKA ŻE AK COS OBIECUJE. MOŻE POLSKI WIDZ SOBIE WSZYSTKO DOPOWIE, ALE AMERYKAŃSKI NIC Z TEGO NIE ZROZUMIE. TAKŻE RELACJE CUKIERMANA PO ARYJSKIEJ STRONIE Z AK SĄ ZAFAŁSZOWANE. JAKIEŚ SPOTKANIE ZA MIASTEM, DOWÓZ SAMOCHODEM, ZAKRYTE SZMATA OCZY. WSZYSTKICH ZAINTERESOWANYCH JAK BYŁO NAPRAWDĘ ODSYŁAM DO WSPOMNIEŃ CUKIERMANA WYDANYCH W POLSCE I ZNANYCH ŚWIETNIE W STANACH ORAZ RELACJI POLSKICH. CUKIERMAN MIAŁ NIEOGRANICZONY DOSTĘP DO MIESZKANIA KONTAKTOWEGO, GDZIE ZAWSZE CZEKAŁ NAŃ PRZEDSTAWICIEL AK – WACŁAW, CZYLI HENRYKA WOLIŃSKIEGO – JEDEN Z CZŁONKÓW ŻEGOTY. FILM NIE POKAZUJE TAKŻE INNEGO ASPEKTU FATALNEGO DLA CUKIERMANA. MÓWIŁ ON SŁABO PO POLSKU Z WYRAŹNYM WSCHODNIM AKCENTEM I SŁABO ZNAŁ WARSZAWĘ ORAZ WCALE KOGOKOLWIEK Z AK. FILM ZUPEŁNIE TEGO NIE DOTYKA. W RZECZYWISTOŚCI BYŁO MU DUŻO TRUDNIEJ NIŻ W FILMIE, BO DO POMOCY MIAŁ TYLKO ŁĄCZNICZKĘ FRANIE, KTÓRA WKRÓTCE ZRESZTĄ POPEŁNIŁA SMOBÓJSTWO A TOSIA ALTMAN TAK DZIELNIE WYSYŁANA Z DYNAMITEM DO GETTA W RZECZYWISTOŚCI OD POCZATKU WALK UTKNĘLA ZA MUREM I CUKIERMAN ZOSTAŁ SAM.

KAZIK RATAJZER NIE BYŁ OCZYWIŚCIE SZOFEREM CZERNIAKOWA BO WTEDY MIAŁ 14 LAT. FILM PPOKAZUJE GO ZAŚ JAKO DUŻEGO BYKA. W CHWILI WALK MIAŁ 17 LAT I WYKAZAŁ SIĘ WIELKA ODWAGĄ I DETERMINACJĄ.

SCENA Z KOPANIEM TUNELU I NARZEKANIAMI EDELMANA JAK TO JEGO OJCIEC MÓWIŁ MU PRZED WOJNĄ ABY SIĘ UCZYŁ TO NIE BĘDZIE MUSIAŁ KOPAC ROWÓW. W ISTOCIE ŻÓB NIE KOPAŁ TUNELI TYLKO ŻZW. CUKIERMAN ZAWSZE PODKREŚŁAŁ – NIE MYŚŁELIŚMY O ROBIENIU TUNELI BO NIE MYŚŁELIŚMY, ŻE KTOS Z NAS PRZEŻYJE. ZRESZTĄ W FILMIE WIELE DOKONAŃ ŻZW PRZYPISUJE SIĘ LUDZIOM ANIELEWICZA. JEST TAM SCENA Z DWOMA SZTANDARAMI I TEKST CYWII DO ANIELEWICZA – TO NASI BRACIA. I CISZA. I NIC WIĘCEJ. A POTEM PRZEZ RESZTĘ STARĆ POD SZTANDARAMI WALCZĄ JUŻ WYRAŻNIE BOHATEROWIE ŻOB-U I PODKOMENDNI ANIELEWICZA CO W FILMIE JEDNOZNACZNIE SUGERUJE ZE FLAGI POWIEWAŁY NA ICH POZYCJACH. OBSŁUGUJĄ NADTO CKM, KTÓREGO NIGDY NIE MIELI I TU NAWALILI NA CAŁEJ LINII FILMOWI KONSULTANCI. ŻOB W DNIU STARĆ MIAŁ NA PEWNO 1 PISTOLET MASZYNOWY, OK. 10 KARABINÓW I OK. 200-220 PISTOLETÓW I REWOLWERÓW. TYMCZASEM WIDZIMY TAM SPORO SCHMEISSERÓW I CKM. BAJKĘ O POSIADANYM CKM WYJASNIŁ KIEDYŚ CUKIERMANN W SWYCH PAMIETNIKACH: RAPORT CUKIERMANA O PRZEBIEGU WALK PODKOLORYZOWAŁ ADOLF BERMAN ZMIENIAJĄC SŁOWO AUTOMAT NA KARABIN MASZYNOWY BO WYDAWAŁO MU SIĘ, ŻE TO ZROBI WIEKSZE WRAŻENIE. I TAK ZOSTAŁO DLA POTOMNYCH. GDYBY ŻOBOWCY MIELI CHOĆ JEDEN CKM W DOBRZE USTAWIONYM MIEJSCU BYŁA BY TO DLA WCHODZACYCH W PIERWSZYM DNIU WALK DO GETTA W ZWARTYM SZYKU NIEMCÓW KATASTROFA. CIEKAWE ŻE W FILMIE WYKORZYSTANO ROSYJSKI CKM GORIUNOWA SYMBOLICZNIE WYSTĘPUJACY NA FRONCIE. TAKŻE MAJĄC SPORO AUTOMATÓW – JAK TO PRZEDSTAWIONO NA FILMIE - MOGLI BY DOKONAC NA NIEMCACH JATKI. W ISTOCIE MIELI JEDEN, CHOĆ W TOKU POWSTANIA ZDOBYLI JUŻ ICH DUŻO.

W GETTCIE NIE BYŁO CZOŁGÓW TYGRYS JAK POKAZUJE TO FILM .
VOIGHT RYCZY NAWET W PEWNEJ SEKWENCJI: ZABIERZCIE DO TYŁU TYGRYSA! WOZY TE PRZEROBIONO NA POTRZEBY FILMU CAŁKIEM NIEŻLE. ALE PO CO? ABY PODKREŚŁIĆ RÓŻNICĘ SIŁ?
W ISTOCIE DO GETTA WJECHAŁY DWA EX. FRANCUSKIE CZOŁGI LEKKIE R-35, LUB H-35 UŻYWANE PRZEZ NIEMIECKĄ ŻANDARMERIĘ ORAZ JAKIEŚ SAMOCHODY PANCERNE, MOŻLIWE ŻE ZDOBYTE NA ROSJANACH. ALE WALCZYŁY PRZECIW ŻZW A NIE LUDZIOM ANIELEWICZA I JEDEN CZOŁG (CO NAJMNIEJ) SPALONO NA AMEN A INNE PODPALONO ZMUSZAJĄC DO UCIECZKI.

GETTA NIE OSTRZELIWAŁY TEŻ DWA DZIAŁA PRZECIWPANCERNE BO WALENIE Z NICH PO OKNACH DOMÓW BYŁO BY POZBAWIONE SENSU. STRZELANO ZE SARYCH DZIAŁ POLOWYCH Z I WOJNY, KTÓRE NADAWAŁY SIĘ DO TAKIEGO ZADANIA LEPIEJ. CO CIEKAWE W FILMIE JEDNO Z NICH TO ORGINALNE, LUB DOBRZE PRZEROBIONE NA TAKOWE NIEMIECKIE DZIAŁO PAK 40 KAL. 7,5CM, ORAZ, CO JUŻ ZUPEŁNIE DZIWNE ROSYJSKI ZIS 76MM.

CO DO NIEMCÓW WALCZĄCYCH W GETTCIE. ISTOTNIE PIERWSZEGO DNIA WESZŁY GŁÓWNIE FORMACJE NIEMIECKIE. ALE POTEM BYLI TO JUŻ GŁÓWNIE ŁOTYSZE, LITWINI, UKRAIŃCY NAZYWANI POPULARNIE ASKARISAMI. TEGO W FILMIE NIE MA. TAKŻE NOCNE WALKI Z NIEMCAMI NIE MIAŁY MIEJSCA BO BODAJ DO 8 MAJA NIEMCY REGULARNIE WYCOFYWALI SIĘ Z GETTA NA NOC CO DAWAŁO POWSTAŃCOW CHWILE WYTCHNIENIA.
.
STROOP NIE MUSIAŁ WYSŁUCHIWAC OD PRZEŁOZONYCH CO MA DO POWIEDZENIA HIMMLER, BO MIAŁ Z NIM STAŁY KONTAKT PRZEZ WYŁĄCZNĄ DLA NICH LINIĘ TELEFONICZNĄ. JAK WSPOMINAŁ STROOP HIMMLER USTAWICZNIE PRZEZ NIĄ MU WYMYŚLAŁ.

NA KONIEC PEWIEN POCHWALNY SZCZEGÓŁ. SCENA W KTÓREJ CZERNIAKÓW WCHODZI DO SWEGO GABINETU I ZASTAJE TAM EKIPE FILMOWCÓW HIPPLERA DEMONTUJACYCH MU MIEJSCE PRACY NA POTRZEBY FILMU. ZAUWAŻYLIŚCIE KOGO PRZEDSTAWIA OBRAZ, KTÓRY WYNOSZĄ? POLECAM PILOTA I STOP KLATKĘ. CHODZI O PORTRET MARSZAŁKA PIŁSUDSKIEGO, KTÓRY WISIAŁ NAD BIURKIEM CZERNIAKOWA. I W FILMIE TO UCHWYCONO.

W KOŃCOWEJ SCENIE W KANAŁACH NIE BYŁO ANI JEDNEGO DZIECKA, ANI TYM BARDZIEJ NIEMOWLĘCIA TYLKO SAMI BOJOWCY I Z TUZIN DOROSŁYCH CYWILI. PRZYZNAM JEDNAK ŻE TA SCENA MA WYRAZ TAK DALECE SYMBOLICZNY I WYRAZISTY, ŻE NA MNIE SAMYM – STRASZNYM SCEPTYKU, TEŻ ZROBIŁA WRAŻENIE.

I TAK MOŻNA BY JESZCZE DŁUGO WYMIENIAĆ, ALE PRZEZ LITOŚC DLA TYCH CO DOTĄD DOBRNĘLI ZAKOŃCZĘ…

NA KONIEC PODKREŚLAM, ZE FILM ODEBRAŁEM NA PLUS A TYLKO WRODZONA DROBIAZGOWOŚĆ NIE POZWALAŁA MI DO KOŃCA WYŁĄCZYĆ, SCHOWAC GDZIEŚ CHŁODNEGO UMYSŁU ANALITYKA I POSIADANEJ WIEDZY. Z OGLĄDANYCH PRZEZE MNIE DOTĄD FILMÓW O POWSTANIU W GETTCIE, KTÓRYCH NIESTETY NIE USWIADCZYSZ NA POLSKIM RYNKU, TEN ODEBRAŁEM BODAJ NAJCIEPLEJ.
CHCIAŁEM JEDNAK PODZIELIĆ SIĘ Z KIMŚ WŁASNYMI PRZEMYŚŁENIAMI I MAM NADZIEJĘ, ŻE WSZYSCY KTÓRZY STRACILI CZAS CZYTAJĄC MOJE UWAGI MI TO WYBACZĄ.

POZDRAWIAM
I POLECAM FILM UWADZE TYM, KTÓRYM UMKNEŁA JEGO EMISJA W 7TV, GDYŻ OD JESIENI 2001 JEST DOSTĘPNY NA RYNKU, ALE TYLKO W FORMIE DVD,

JABU

Powstanie

CÓŻ TO ZA FILM

Pobierz aplikację Filmwebu!