Jest to film, który znacznie się różni od pozostałych produkcji wczesnego ZSRR. W 'Aleksandrze Newskim' nie dominuje propaganda - to film historyczny opowiadający o męstwie mieszkańców XIII - wiecznej Rusi oraz ich księcia, Aleksandra.
Film charakteryzuje się epickim rozmachem, oraz świetną scenografią. Całe miasta zdają się być wybudowane na rzecz filmu. Karykaturalnie małe budynki (zwłaszcza cerkwi) mogą kojarzyć się ze średniowiecznymi obrazami.
Czynnikiem, który wyróżnia 'Aleksandra Newskiego' spośród wielu innych, radzieckich produkcji, są bardzo dobrze zarysowane postacie. Tutaj nie lud jest bohaterem (choć odgrywa znaczącą rolę), ale konkretne osoby.
Mamy tu więc dwóch rycerzy, którzy dzielnie walczą o serce jednej damy, Olgi. Pod koniec filmu jeden z nich honorowo oddaje damę przyjacielowi, a sam 'zajmuje' odważną kobietę, która wykazała się w walce.
Mamy tu też zabawnego kowala, który podczas bitwy ciągle zwraca uwagę na wady swoich wyrobów. Groteskowa jest scena, kiedy, ugodzony w szyję sztyletem, narzeka, że 'kolczuga jest za krótka'.
Zaskakującym elementem jest tu również fakt, że film nie potępia religii samej w sobie - a jedynie krzyżaków. Cały lud Rusi jest religijny, a Aleksander pod koniec filmu przestrzega obywateli, że gdyby nie walczyli z wrogiem, staliby się 'Judaszem' - zdrajcą narodu.
Elementem, który, obok scenografii, robi ogromne wrażenie na widzu, jest muzyka. Instrumentalne utwory oraz rycerskie pieśni dosłownie porywają do walki. Smutne partie skrzypcowe przy obrazie pobojowiska chwytają za serce. Podobnie jak cały film.
Jest to jedna z produkcji, które trzeba zobaczyć. Film się nie zestarzał - robi ogromne wrażenie nawet na dzisiejszym widzu. Wiele elementów podczas walki często wykorzystywanych jest w dzisiejszych filmach.
Ale 'Aleksander Newski' wyprzedza je o całe lata świetlne.
Po prostu arcydzieło.
10/10