Oto historia młodego człowieka uwikłanego w codzienność polskiej rzeczywistości lat sześćdziesiątych Historia naznaczona piętnem ówczesnych realiów owi jednak o tak uniwersalnych wartościach, jak prawda i pewność poznania. Chłodna, czasami aż nadto manifestacyjnie obiektywna narracja, przerywana uczonym komentarzem, chropowata i jakby kaleka estetyka, stara się udowodnić, ze oglądany obraz nie ma nic do ukrycia...
(więcej: Ryszard Ciarka, Wiedza, Wiara i Nadzieja;
Jerzy Uszyński, Poza dosłownością,
w: "Kwartalnik Filmowy", nr 128, lato 1997, s.96-104)
"Iluminacja" miała nowoczesną wówczas i nowatorską w kinie polskim, formułę eseju. W tkankę tradycyjnej narracji wplótł Zanussi collage dokumentów, materiałów ikonograficznych, cytatów, autentycznych wypowiedzi ludzi nauki i fikcyjnych postaci. Przemieszał materiał dokumentalny ze szczątkowym i pretekstowo potraktowanym zarysem fabuły...
(więcej: Maria Kornatowska, Wodzireje i amatorzy, Warszawa 1990)
Łukasz Plesnar, W poszukiwaniu absolutu ("Iluminacja" Krzysztofa Zanussiego), w: Analizy i interpretacje. Film polski, red. A. Helman, T. Miczka, Katowice 1984, s. 179-191