Od razu zaznaczę, że nie byłem wcale pozytywnie nastawiony do dzieła Sz. P. Bajona. Z uwagi na duża podejrzliwość względem naszych rodzimych dzieł kinematograficznych, a raczej kinematografomanistycznych usilnie kopiujące wszelkie zachodnie produkcje w sposób nieudany bądź są pastiszem swojego gatunku ten jest wyjątkiem wśród stosu syfu serwowanego nam od dawien dawna. Żeby nie było nie mówię tu o wszystkich filmach made in Poland, bo byłoby to krzywdzące.

O ile zauważyłem każdy (włącznie ze mną, ale z początku) przyczepia się do miałkiej fabuły, braku związku przyczynowo skutkowego w większej bądź mniejszej skali, niekiedy drętwego aktorstwa, amerykanizowania i masy głupotek oraz bezsensownych wstawek. Gdyby projekcja ta tyczyła się postaci samego kamerdynera byłbym w stanie temu przyklasnąć. Ale aby dojrzeć o co chodziło autorowi trzeba obejrzeć to do końca.

Wbrew wszelkim pozorom to nie jest opowieść o chłopcu - bękarcie - który trafia do krainy bogactwem płynącej. Nie jest to opowieść o fetyszach rodziny szlacheckiej. Nie jest to opowieść o sprytnym i rubasznym kaszubie finalnie ginącym wraz ze swoją rodziną, sąsiadami i nieznajomymi z okolicznego psychiatryka. Nie jest to opowieść o judaszu w postaci alkoholika nauczyciela muzyki. Ba, nie jest to nawet opowieść stricte o kaszubach. To jest opowieść o ludziach, którzy chcą żyć normalnie, spokojnie, pokojowo. Którzy kochają i nienawidzą, są wielcy i maluczcy, pomagają i zdradzają, żyją i umierają. O ludziach, którzy chcieli żyć normalnie i o tych, którym polityka oraz wrodzona małostkowość tak zryła berety, że są w stanie doprowadzić do największych bestialstw wobec drugiego człowieka. O zawiści wobec tych, którzy na nią nijak nie zasłużyli. Opowieść o tym, że są ludzie, którym każda zmiana przynosi tylko ból i cierpienie. Nienawiść pompowana nienawiścią. Opowieść o równaniu jednostki z masą - neutralność jest niepożądana. Jesteś z nami czy przeciw nam? Nie ma nic pomiędzy. Opowieść o triumfie zła nad dobrem - gdzie miłosierdzie przynosi skutek odwrotny do zamierzonego, gdzie więzy rodzinne są i ich nie ma, gdzie kara spada na tych, którzy nie zasłużyli na nią. Opowieść o wielkim szczęściu i ogromnej rozpaczy, o wzlocie i upadku. Opowieść o tym, że im bardziej chcesz spokoju tym bardziej go nie zaznasz. Najbardziej antypolityczny* i smutny film jaki miałem przyjemność zobaczyć.

Dlatego brawa dla całej ekipy za stworzenie tego naprawdę bardzo dobrego (ale nie świetnego) dzieła w historii polskiego kina współczesnego. Ujęcia są fantastyczne, dźwięk wreszcie zrobiony należycie - od strony technicznej rozkosz. Strona wizualna - klasa światowa. A już powoli traciłem nadzieję na tak fantastyczne przeżycie jak zaserwowane tutaj w - zaznaczmy ponownie - POLSKIM filmie.

*Użyłbym słowa antyideologiczny, ale z uwagi na zatarcie granic między ideologią a polityką oraz możliwość interpretacji mojej wypowiedzi błędnie zostaję przy pierwotnie zapisanym sformułowaniu.