Słynny bokser z Moskwy, Borys (Yury Gosha Kutsenko), pragnie uciec od swojego dotychczasowego życia – od powiązanego z mafią szefa, od ludzi, którzy go otaczają, i prawdopodobnie także od samego siebie. Kierowany impulsem, wsiada do przypadkowego pociągu i ląduje w małym krymskim miasteczku Mars, nazwanym tak na cześć autora „Manifestu Komunistycznego” (na dworcowej tablicy brakuje jednak litery „k”). Miasteczko Mars to surrealistyczny zaścianek powstały po upadek komunizmu – miejsce, w którym pluszowe zwierzaki, produkt lokalnej fabryki zabawek, są jedynym środkiem płatniczym (tak zwaną „miękką walutą”). Borys spotyka całą galerię dziwacznych postaci: lokalnego intelektualistę zakochanego w eterycznej bibliotekarce, która codziennie chodzi do kina na Casablankę, młodziutką, nad wiek rozwiniętą dziewczynkę (do mistrzostwa opanowała lekcję kapitalizmu), właścicielkę kawiarni, marzącą o seksualnym zbliżeniu z Vladimirem Putinem, zwyciężczynię konkursu na najpiękniejszy rosyjski warkocz... Z początku Borys pragnie tylko jednego: jak najszybciej wydostać się z odciętego od reszty świata miasteczka, jednak jego portfel (a w nim prawdziwe pieniądze) i sponiewierana męskość okazują się silnym wabikiem dla lokalnej, silnie sfeminizowanej społeczności. Bokser trafia więc na kobietę swojego życia; miejscową bibliotekarkę Gretę (w tej roli Nana Kiknadze) – wprawdzie romans ten zostanie szybko skonsumowany, jednak rzecz dzieje się w Rosji, gdzie tragedię wysysa się z mlekiem matki, sprawy więc rychle zaczną się komplikować. Miejscowym i samozwańczym „przewodnikiem” Borysa jest bowiem niczego nieświadomy, i zakochany w bibliotekarce Grigori (Arhtur Smolyaninov). Zaaranżowane przez nieśmiałego Grigoria spotkanie całej trójki skończy się wspólną libacją w miejscowym porcie, zaś dom młodego mężczyzny spłonie w nieprawdopodobnej sekwencji zdarzeń. Koniec końców Grigori trafi do więzienia, bokser natomiast wyjedzie i wróci do swojego starego życia. Greta, której szansa na wydostanie się z Marsa przepadła bezpowrotnie, popełni samobójstwo, zostawiając „po sobie” jedynie starą torebkę i małego żółwia. Film doskonale balansuje pomiędzy melodramatem, a absurdalną komedią, co obrazuje już sam pomysł na kalambur z nazwą miasteczka. Fabuła Marsa jest doskonała w swej prostocie i przypomina nieco lermontowskiego „Tamana”; znudzony wizytator ze „stolicy” przychodzi i odchodzi, dezorganizując „spokojne życie” krymskiego miasta. W sercu samej fabuły jest Święta Trójca postsowieckiego kina: marzenie, pragnienie i przemieszczenie. Każdy pragnie uciec od własnych dylematów: Mar(k)sjanie marzą o tym, żeby opuścić prowincjonalny raj i dostać się do Moskwy (albo, najlepiej, do Paryża lub Nowego Jorku), podczas, gdy Borys ucieka z Moskwy, od swej kariery boksera i szefa - gangstera. W przeciwieństwie do licznych ostatnio rosyjskich filmów o postimperialnym kryzysie tożsamości, Mars nie jest zbyt nostalgiczny. Przemieszczenie i tęsknota nie celują w jakiekolwiek czasowe, przestrzenne, albo kulturowe „normy”. Wizualna strona filmu w dużej mierze składa się z sekwencji snu, retrospekcji i wybiegów w przyszłość. Ze swoimi nieco somnambulicznymi postaciami, Mars wskazuje na społeczne i indywidualne psychozy, ale przedstawia je jako aberrację „bez powodu”. Mars utrzymany jest w poetyce realizmu magicznego. Wyraźna stylistyka dużo zawdzięcza Amelii Jeuneta, jednak Melikian dba o to, żeby nasycić narrację bardziej słowiańską wrażliwością. Jak Jeunet, w głębi serca jest ona wizjonerką i myśli głównie w kategoriach pojedynczych ujęć takich jak kapelusz płonący na krawędzi klifu, czy sekwencja sennego, zmysłowego „ślizgu” Grety pośród zakurzonych półek bibliotecznych. W filmie, obok ducha Felliniego, czuć wpływ malarza Marka Chagalla: zakończenie filmu jest przeniesione w całości z jednego z jego obrazów: Greta odziana w jaskrawoczerwoną suknię, unosi się na dachami śpiącego miasta, nareszcie szczęśliwa. Mars to wielka metafora, pełna ogromnych pluszowych zwierzaków, z miss rosyjskiego warkocza przyczepioną do namalowanego nieba oraz plakatów anonsujących „Maraton Marks-Engels”. Pluszaki używane są jako środek płatniczy: ich miękkie brzuszki połykają portfele i wypluwają z siebie lizaki, jako plecaki delikatnie obejmują swoich właścicieli i trzymają ich najbardziej strzeżone skarby. Zaburzony jest nawet sposób widzenia kolorów przez dwójkę głównych bohaterów: Grigori widzi świat jako niebieski, natomiast Boris jako różowy (jednak jego wspomnienia z meczów bokserskich są monochromatyczne). To powoduje, że od początku jesteśmy zniechęcani do jednostronnego czytania tego filmu: film Anny Melikian odrzuca redukcję znaczenia do jednego obrazu, bez względu na to, jak byłby dobry. Czy Mar(k)s reprezentuje przeszłość Rosji, czy jej schizofreniczną teraźniejszość? Odpowiedź będzie się zmieniała w zależności od widza. Mocną stronę filmu stanowi również jego ścieżka dźwiękowa: oprócz muzyki Alekseja Aigi usłyszymy piosenki Merleny Dietrich, Dalidy i „poppy tango” w wykonaniu instrumentalnej fińskiej grupy Alamaailman Vasarat. Scenie miłosnej między Borysem i Gretą towarzyszy ballada „Comet”, wykonywana przez samego Goshę Kutsenko.
KRYTYCY O FILMIE
Realistyczno - magiczny romans: wyobraź sobie Amelię Jeuneta przesyconą poetyckim duchem Marka Chagalla. Ze swą paletą cukierkowych kolorów, swą fantastyczną, choć zarazem niewyszukaną poetyką i obrazami od których nie da się oderwać wzroku (przypominającymi czasami Felliniego i Kusturicę), niezwykła tragikomedia Melikian wspina się na szczyty kinematograficznej poezji. Raz widziany, nigdy nie da się zapomnieć. http://www.edfilmfest.org.uk Po latach oglądania cierpkich, zabarwionych ironią filmów o Rosji, widzimy film, który po prostu tryska życiem, pięknem i wizualnymi pomysłami. Mars może, lecz nie musi być o nowych szansach Rosji zmagającej się ze swym opóźnieniem, ale według mnie, czuć tu przede wszystkim entuzjazm i radość płynące z robienia filmów. Imaginary Boy Cosmo Doskonała jest kreacja Borysa. Lakoniczny, nieustannie maltretowany i fundamentalnie przyzwoity mimo swej zniechęcającej aparycji. Kiedy przechadza się po mieście, przywodzi na myśl Stalkera z filmu Tarkowskiego, dryfującego w barwnym, burtonowsko – ameliowym świecie ostentacyjnych, lekko zdesperowanych dziwaków. Neil Young, z notatek Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Edynburgu Debiut, zwłaszcza w przemyśle filmowym próbującym określić się na nowo, wywołuje u widza pewną nieufność. Dotyczy ona zwłaszcza stylu i ciężkiej fabuły. W debiucie Anny Melikian (…) jest lekkość i miłość do tego medium, która jest tak rzadka w dzisiejszym kinie rosyjskim. Melikian przeplata romantyzm ze zdrową dozą ironii. Losy każdej postaci znajdują właściwe rozstrzygnięcie, każda jest traktowana z delikatnym humorem (...). Jak na młodego reżysera, Melikian ma dobrą intuicję i oko do przekształcania „rzeczywistości” w materiał filmowy. Elena Prokhorova, University of Richmond
POSTAĆ ANNY MELIKIAN
Urodzona w 1976 roku w Baku (Azerbejdżan) ukończyła studia pod kierunkiem Sergieja Solovieja i Valerija Rubinchika na Państwowej Szkole Filmowej (VGIK) w 2002. Jeszcze podczas studiów, nakręciła kilkanaście krótkometrażówek, które wygrywały konkursy na rosyjskich i międzynarodowych festiwalach filmowych. Jej praca dyplomowa Contrabass zapewniła jej grant od Goskino (rosyjskiego komitetu kinematograficznego). Melikian pracowała też dla telewizji, zwłaszcza dla programu Travel Guide. Mars jest pełnometrażowym debiutem Melikian, do którego napisała także scenariusz. Film dostał nagrodę specjalną producentów na festiwalu filmowym Kinoshock w 2004 i był wyświetlany na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w roku 2005. Filmografia: 2004: Mars (debiut fabularny) 2002: Contrabass (film dyplomowy) 2000: Poste Restante (krótki metraż) 1999: Let's Fly (krótki metraż) 1997: Andante (krótki metraż)
AKTORZY
Yury (Gosha) Kutsenko 2006: Dzienna straż (Nochnov dozor 2: Mel sudby) jako Ignat 2006: Antikiller 3: Sumerechnava zona jako Lis 2005: Esenin 2005: Ot 180 i vyshe 2005: Gambit turecki (Turetskii Gambit) jako Ismail-Bei 2005: Mama, ne goryuy 2 jako Arthur 2004: Straż nocna jako Ignat 2004: Mars jako Boris Nikitin 2003: Antikiller 2 jako Lis 2002: Doroga 2002: Ciagle w ruchu (V dvizhenii) jako Gość 2002: Antikiller jako Major Koreney (Lis) 2002: Odinochestvo krovi jako Vladimir 2002: Aprel jako Arthur 2000: Khoroshive i plokhiye 1999: 8,5 $ 1998: Mama, ne goryuy jako Artnur 1995: Królowa szczurów jako nowy ksiądz 1994: Noktyurn dlya barabana i mototsikla 1993: Sny 1993: Deti chugunnykh bogov Nana Kiknadze 2005: Primadonna jako Żanna 2004: Mars jako Greta 1994: Natlisgeba jako The Baptism Arthur Smolyaninov 2005: 9-ya rota jako Lytiu 2004: Mars jako Grigori 2004: Papa (Daddy) jako Lenchik 2003: Shik (The Suit) 1998: Kto, esli ne my (Who, If Not Us) 1997: Na zare tumannoy yunosti (At the Dawn of Our Youthful Years) (as A. Smolyaninov) Yevgeniya Dobrovolskaya 2004: 32oe dekabrya (TV) jako Masha 2004: Mars 2003: Dnevnik kamikadze (Diary of a Kamikaze) jako Dasha 2001: Mekhanicheskaya syuita (Mechanical Suite) jako Lyuba 2001: Podozrenie (TV) jako Sasha Somova 1997: Krizis srednego vozrasta (Middle Age Crisis) 1996: Koroleva Margo (Queen Margot) TV Series jako Margot 1992: Grekh (Sin) 1992: Muzhskoy zigzag (A Man's Zigzag) 1992: Na tebya upovayu (I Hope for You) 1991: Shchen iz sozvezdiya Gonchikh psov (A Puppy from the Constellation of the Dog) 1991: Terroristka (The Terrorist) 1990: Pervyy etazh (First Floor) 1989: Zelyonyy ogon kozy (The Goat's Green Fire) 1988: Filial (The Branch Office) 1987: Moonzund 1986: V odnu-yedinstvennuyu zhizn 1985: Kontrakt veka (Contract of a Century) 1983: Kletka dlya kanareek (Canary Cage) jako Olesya Yelena Morozova 2004: Mars 2000: Dnevnik ego zheny (His Wife's Diary)
Pobierz aplikację Filmwebu!
Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.