"na wschód od edenu" to ekranizacja powieści steinbecka, pisarza amerykańskiego, tworzącego utwory amerykańskie o ameryce i dla amerykanów. taki też jest ten film - amerykański... ale film jest na sój sposób piekny, niesie ze sobą ważne i wciąz aktualne prawdy życiowe. dla mnie 10/10. żałuje jedynie, że dean nie mógł nam dłużej pokazywać swojego aktorstwa, bo w roli kala był niesamowity. wrażliwy, odrzucony, trochę niepoczytalny buntownik - jako takiego go zapamietam...

nie śmiem nawet zaczynać analizy dzieła kazana, postanowiłem jednak rozwinąć w moim komentarzu kilka ważnych i najciekawszych moim zdaniem wątków...

wojna - amerykanie włączają się do nieswojej wojny, na nieswojej ziemi. zarzucają niemcom, że na froncie giną żołnierze, a czego spodziewali się śląc ich tam... do nedawna lubianemu i szanowanemu niemcowi mieszkającego w miasteczku koebieta zarzuca, iż na wojnie zginąl jej syn - ma pretensje do niego, jakby to on był temu winien - mówi, że przepraszam tu nie pomoże... problem wojny dobrze charakteryzuje amerykańskie społeczeństwo i wpajane w niego zasady i reguły - ameryka jest najlepsza, prawodawcza i nieomylna. świetna propaganda. ależ to głupie, naiwne, ale skuteczne...

film opiera się, na tak zwanym przeze mnie, amerykańskim schemcie. walka dwóch braci - jednego, ulubieńca ojaca - drugiego, odsuniętego, zawsze z tyłu. dlatego nadanie bohaterom biblijnych imione, jest w tym momencie ważnym zjawiskiem - dobrze wiemy kim jest kal a kim aaron... walka o względy ojca, walka o kobietę... mówi się, że film ten odzwierciedla bunt młodzieży lat 50'. ale bunt przed czym...? przed zastanym porządkiem i zasadami...
w filmie buntownikiem jest kal. ale czy ktoś zastanowiłs ię dlaczego...?

"You think I'm bad...?" czy kal jest zły? czy jego zachowanie w ogóle świadczy o tym, że jest zły... to społeczeństwo i otoczenie wykreowały go na "złego", jego ojciec i zasady, ciągłe życie w cieniu brata, brak matki. chcieli aby był zły - a więc pokazał im, jak "zły" może być... to ona zawsze był tym gorszym synem, ojciec nigdy nie okazywał wobec niego miłości, a nawet miłości od niego nie pragnął... mówi się, że człowieka charakteryzuje i odróżnia od zwierząt fakt, iż ma on prawo wyboru. kal nie do końca je miał... nawet chwilowe powodzenie, jakim jest dla kala zarobek, ojciec i brat potrafią zmienić w porażkę. odrzucony przez naiwnego i przestarzegającego starodawne zasady ojca oraz szukającego zemsty niedojrzałego wbrew pozorom brata, strasznie przezywa swą klęskę (będąc wczesniej pewnym powodzenia swych działań...) teraz to on musi się zemścić na aaronie - ujawnia mu prawdę związaną z ich matką. okazuje sie, że kłamstwo, nawet w dobrej sprawie moze wywołać niespodziewanie straszliwe skutki. no i zemsta, to okropna rzecz... ale w gruncie rzeczy ta zemsta zbliża kala do ojca, który zostaje uswiadomiony faktem, iż najgorszą rzeczą dla człowieka jest to, iż nie jest się kochanym. męzczyzna pojmuje ten fakt, ale czy nie jest już za późno, zeby naprawić wyrządzone synowi zło...? lepiej późno niż wcale...