W 1947 r. ukazały się we Francji wspomnienia sowieckiego dysydenta Wiktora Krawczenki „Wybrałem wolność”. Ich autor był członkiem sowieckiej misji dyplomatycznej w Stanach Zjednoczonych, gdzie w 1944 r. poprosił o azyl polityczny.
We Francji książka Krawczenki zyskała wielką popularność i sprzedała się w nakładzie miliona egzemplarzy. W swoich wspomnieniach opisywał on niezwykle ciężkie warunki życia w ZSRR, w tym również gułagi, czym godził w mocno zakorzeniony we Francji mit ZSRR jako kraju troszczącego się w wyjątkowy sposób o swoich obywateli. Nic więc dziwnego, że publikacja książki wywołała oburzenie ze strony komunistów i ich sympatyków. Pod adresem autora padały rozmaite zarzuty. Zdaniem redakcji komunistycznego tygodnika „Les Lettres Françaises” dopuścił się on manipulacji oraz fabrykacji dowodów. I przede wszystkim to nie on, ale tajne amerykańskie służby były prawdziwym autorem wydanych pod jego nazwiskiem wspomnień.

W odpowiedzi na te oskarżenia Krawczenko wniósł do francuskiego sądu sprawę o zniesławienie i zażądał wysokiego odszkodowania od redakcji „Les Lettres Françaises”. Proces rozpoczął się 24 stycznia 1949 r. i przesłuchania trwały do 4 kwietnia. W sumie zeznawało około setki świadków. Sam Krawczenko przybył do Francji pod przybranym nazwiskiem, aby móc uczestniczyć w procesie, który nie schodził z pierwszych stron francuskich gazet.

Władze ZSRR bardzo mocno zaangażowały się w sprawę, chcąc dowieść przed francuskim sądem, że w Związku Sowieckim nie było obozów przymusowej pracy. Do Francji ściągnięto dawnych znajomych Krawczenki. Mieli go przedstawić jako osobę chorą psychicznie, alkoholika, malwersanta i cwaniaka. A pewien inżynier z Moskwy odmówił nawet Krawczence prawa do wymawiania nazwiska Stalina. Przeciwko Krawczence zeznawała także jego była żona, która oskarżyła go o fizyczne znęcanie się nad nią, twierdziła też, że był seksualnym impotentem. Zdaniem samego Krawczenki została do tego zmuszona, gdyż jej ojciec był więziony w obozie.
Przeciwko Krawczence zeznawali również sympatycy Francuskiej Partii Komunistycznej, którzy mieli okazję gościć w ZSRR. Przedstawiali oni ten kraj jako oazę sprawiedliwości społecznej i dobrobytu. Wśród nich był m.in. wybitny uczony, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, Frédéric Joliot-Curie. Z kolei Simone de Beauvoir uznała sowieckiego dysydenta za łgarza i sprzedawczyka.

https://histmag.org/Jak-uciec-z-komunistycznego--raju-sprawa-krawczenki-13139