Rosja to kraj wielki i tyleż tragiczny. Sztuka tego narodu – absolutna Góra. Każda próba zmierzenia się z tym tematem jako całości to wielkie wyzwanie. Dla mnie Sokurov (przez swą odwagę) w znacznej większości stworzył obraz niebagatelny, bez pompatycznej glorii, ale jak i też bez nadmiernej skruchy wobec reszty świata. Sorry teraz za dygresję historyczną, ale chwilami można było pomyśleć że to tylko Rosję napadano, a wszystkie obrazy do Ermitażu zostały zakupione na aukcjach. Myślę że jeszcze długo (może nigdy?) nie pogodzimy się z wizją historii Europy Europejczyków i Rosji Rosjan. Jest tutaj mnóstwo stawianych pytań z każdej dziedziny . Na pewno podtrzymującym obraz walorem jest niewątpliwie scenografia, pomysł na postać (francuski dyplomata) spacerująca i komentującą wydarzenia w dialogu z reżyserem świetny, chociaż chyba trochę niewykorzystany w zakresie polaryzacji wizji historii, ale to moja osobista dygresja.