Kto ogląda ten film teraz po raz pierwszy i nie jest przyzwyczajony do stylistyki francuskiego kina kryminalnego z tego okresu raczej na pewno wzruszy ramionami; o co chodzi? Jakiś smutny facet ruszający się jak robot wypełnia ekran rzucając wokół zimne, jeszcze zimniejsze i, w końcu, lodowate spojrzenia; na widok Delona kobietom gięły się kiedyś nogi (na ekranie i w życiu) i nie da się tego filmu wyobrazić sobie bez Delona; to film zrobiony "pod" niego i dla niego. Gdyby Delon wtedy nie był gwiazdą - nie było by "Samuraja" (i jeszcze kilku innych filmów).
Zawsze uważałem, że Delon to przeciętny aktor, którego jedynym sposobem gry jest po prostu bycie na ekranie. Zresztą, nie można zaprzeczyć, że Delon dobrze "był", bo dobrze się fotografował, szkoda, że jego aktorstwo w "Samuraju" z perspektywy lat wydaje się już nie sztywne, ale prawie betonowe; kamienna maska zamiast twarzy, "przyszpilające" spojrzenia, ruchy ograniczone do minimum i ręce nieustanne wbite w rękawy prochowca mają nam uświadomić, że to twardy gość. Współcześnie wygląda to raczej komicznie i pewnie wtedy, w końcu lat sześćdziesiątych, też by zabawnie wyglądało, gdyby ktoś taki rzeczywiście funkcjonował w życiu. Szkoła aktorska spod szyldu połykanego kija osiągnęła w tym filmie swoje apogeum.
Kino Melville'a z tego okresu trąci także techniczną myszką; trzeba mocno przymykać oczy żeby nie widzieć tylnych projekcji i uwierzyć, że bohaterowie nerwowo kręcący kierownicą w prawo i w lewo nie mają na celu odseparowania jej od reszty układu kierowniczego, ale prowadzą samochód...
To co zostaje po "Samuraju" to pewien dość szczególny klimat, charakterystyczny dla większości produkcji Melville'a; można powiedzieć, że reżyserowi powiodło się wolno dozowane i niespieszne nasycanie filmu emocjami; bohater jest coraz bardziej sam i coraz bardziej osaczony. Niby nie mamy go po co żałować, to zawodowy zabójca, ale mimo to - mniej, lub bardziej świadomie - życzymy mu żeby się wymknął z obławy i zaczął życie połączone z odrodzeniem moralnym; najlepiej na jakiejś malowniczej wyspie, u boku śniadej ukochanej...
Oglądając mamy wrażenie, że świat wokół jest gorszy moralnie od naszego bohatera; gorszy, bo zakłamany. On jest tylko profesjonalistą. Zabijanie traktuje jak zawód, a gdzieś w środku czai się byś może inny człowiek. Czai się, ale się nie pojawia, gdyż żelazne reguły filmu z gwiazdą z tego okresu mówią, że zły bohater grany przez gwiazdora nie idzie do więzienia, ale albo wywija się prawu, albo ginie... Delon-Samuraj wystawiając się na strzały policji nie trafia w kajdankach do celi i nie musi połykać więziennej zastawy stołowej, aby wcześniej pooddychać świeżym powietrzem...
Podobne reguły obowiązują zresztą do dzisiaj. Weźmy choćby "Leona Zawodowca".

"Samuraj" nie jest filmem dla ludzi, którzy się spieszą, albo podczas oglądania robią kanapki, przynoszą chipsy z kuchni i walczą z zawleczką na puszce piwa. To film kinowy. Powinno się go oglądać w spokoju i w ciemności.
Melville nie ma zadyszki, nie sieka nakręconego materiału; niespiesznie coś opowiada i pozwala nam na chwilę uwierzyć, że przestępcy mają inną, nieco lepszą stroną osobowości skrywaną pod warstwą lodu trochę nadtopionego po bokach.