Stalker – tytułowy bohater filmu Andrieja Tarkowskiego – to jurodiwyj, zakorzeniona w kulturze rosyjskiej postać „szaleńca chrystusowego”, który wybiera specyficzną drogę do świętości ujawniając wady i grzechy ludzi bez względu na obowiązujące normy i czekające go upokorzenia.  

Film rozpoczyna scena, w której bohater, trudniący się w przeprowadzaniu ludzi przez zamkniętą, ogrodzoną strefę, w której zgodnie z legendami panują nadprzyrodzone moce, wymyka się z domu, aby zabrać Pisarza oraz Profesora w podróż do tajemniczej komnaty, która podobno spełnia marzenia. Jak się później okazuje, jest to podróż inicjacyjna. 

Olśniewająca plastycznie, prowokująca intelektualnie i wyjątkowo zdyscyplinowana w sposobie opowiadania kolejna filmowa przypowieść Andrieja Tarkowskiego. Tym razem zarys fabuły wziął twórca „Andrieja Rublowa” z jednego z najlepszych utworów autorstwa klasyków rodzimej fantastyki literackiej Andrieja i Borysa Strugackich – „Piknik na skraju drogi”. Była to opowieść o zagadkowej wizycie na Ziemi – a raczej jej skutkach – przybyszy z odległego zakątka Kosmosu. U Tarkowskiego przewodnik czyli Stalker (Aleksandr Kajdanowski) prowadzi Pisarza (Anatolij Sołonicyn) i Profesora (Nikołaj Grińko) przez apokaliptyczny krajobraz obszaru zwanego Strefą do zagadkowej Komnaty, gdzie można ponoć spełnić najbardziej skryte ludzkie marzenia. „Ludziom nie zostało już nic. Po co niszczyć wiarę?”. To zdanie padające z ekranu jest trafnym podsumowaniem filmu. Jak słusznie zauważył francuski krytyk Michel Ciment: „Tarkowski mówi nam o swoim kraju i swojej epoce”. Ale „Stalker” to przecież nie tylko aluzyjna krytyka totalitarnego systemu i symboliczny obraz duchowych spustoszeń, jakie się dzięki niemu dokonały. Tarkowski po raz kolejny usiłował uchwycić na ekranie to, co się z reguły filmowcom wymyka. Obecność tajemniczej boskiej siły. Tym filmem dołączył jeszcze raz do nielicznego grona tych ludzi kina – jak jego mistrzowie Robert Bresson i Ingmar Bergman – którym taki więcej niż zuchwały zamiar się powiódł.

Film zrealizowany na motywach powieści Braci Strugackich "Piknik na skraju drogi". Akcja toczy się w bliżej nieokreślonej, zamkniętej Strefie. Podobno istnieje tam komnata, która spełnia marzenia. W podróż do komnaty udają się modny Pisarz i poważany Profesor. Ich przewodnikiem zostaje tajemniczy Stalker - "ni to jurodiwy, ni to apostoł nowej wiary".