Opowieść o małym Stefku i jego starszej siostrze, którzy żyją w przeświadczeniu, że niesprawiedliwym losem można sterować, dzięki tytułowym sztuczkom. Dlatego też, gdy Stefek zauważa na stacji mężczyznę, który przypomina mu jego ojca, postanawia kusić los, do tego momentu aż nawiąże z nim bliski kontakt.

Stefek i Elka są rodzeństwem wychowywanym przez matkę. Lubią kierować losem innych ludzi tak, by uczynić świat sprawiedliwszym. Pewnego razu, gdy Stefek siedzi na peronie, zauważa mężczyznę, który przypomina mu jego ojca. Chłopak postanawia zrobić wszystko, by mężczyzna zetknął się z porzuconą rodziną.

Rodzeństwo Stefka i Elkę wychowuje samotna matka. Kiedy starsza siostra stara się o lepszą pracę w zagranicznej firmie, Stefek całe dnie spędza na zabawie na torach kolejowych. Pewnego dnia widzi na peronie mężczyznę z teczką. Jest przekonany, że to ich ojciec, choć nawet nie pamięta tego, który porzucił ich odchodząc do innej kobiety. Od tej pory chłopiec zrobi wszystko, nawet przekupi los, byle tylko rodzice znów się spotkali.

6-letni Stefek rzuca wyzwanie Opatrzności. Chłopiec wierzy, że sprowokowany przez niego ciąg drobnych zdarzeń pozwoli mu zbliżyć się do ojca, który porzucił matkę dla innej kobiety. Siostra Stefka, 17-letnia Elka, uczy go, jak przekupić los drobnymi ofiarami. Jednak w decydującej chwili dzieci nie mają niczego cennego do poświęcenia. W swojej grze z przeznaczeniem Stafek decyduje się niebezpiecznie podnieść stawkę…

Tytułowe "sztuczki" to drobne gry z losem, jakie uprawia para bohaterów, usiłując wpłynąć na bieg wydarzeń. Nie są interesowni: raz owe sztuczki dotyczą ich, kiedy indziej znów obcych ludzi, którym chcieliby nieco pomóc, jak np. pechowemu handlarzowi jabłek, od którego nikt nie kupuje owoców. Oboje wiedzą jednak, że gra z losem wymaga niekiedy długotrwałych zabiegów i starań, różnych poświęceń z ich strony. Los jest bowiem przekupny: jeśli ma nam coś dać, często domaga się czegoś w zamian. 6-letni Stefek i jego 17-letnia siostra Elka mieszkają w obskurnej kamienicy w Wałbrzychu. Ich matka jest ekspedientką w sklepie warzywnym, ojca Stefek nie pamięta: przed laty porzucił żonę i dzieci dla innej kobiety. Synowi została po nim tylko mocno zniszczona, pomazana fotografia, dająca dość mgliste wyobrażenie o tym, jak faktycznie wygląda jego rodzic. Pewnego dnia chłopiec widzi na dworcu mężczyznę w garniturze i z teczką, który wydaje mu się podobny do postaci na zdjęciu. Pytana o to Elka oświadcza jednak, że to kto inny. Stefek jej nie wierzy i odtąd regularnie bywa na dworcu, gdzie obserwowany przez niego mężczyzna codziennie przesiada się w drodze do pracy. Czasami chłopcu udaje się zamienić z nim parę słów dzięki zastosowaniu jednej ze swoich sztuczek polegającej na rzucaniu na tory garści drobniaków w celu opóźnienia odjazdu pociągu. Pewnego dnia ta sama sztuczka spowoduje wreszcie, że mężczyzna w ogóle nie zdąży wsiąść na czas do wagonu i zostanie na peronie. Ponieważ matka spędza całe dnie w sklepie, Stefek pozostaje przeważnie pod opieką siostry, która zastępuje mu, jak sama mówi, oboje rodziców. Dziewczyna marzy o pracy we włoskiej firmie działającej w mieście i z tego powodu pilnie uczy się włoskiego. Na razie dorabia w barze, zmywając naczynia, ale traktuje to jako tymczasowe zajęcie. Spotyka się z Jerzym, chłopakiem z sąsiedztwa, który zabiera ją na przejażdżki motocyklem lub starym amerykańskim samochodem. Na te wspólne wycieczki załapuje się również Stefek, którego Elka chce mieć stale na oku. Chłopca pochłaniają jednak głównie próby zbliżenia się do domniemanego ojca. Jest przekonany, że wreszcie go odzyska, choćby to wymagało szczególnych wyrzeczeń. Jest jednak gotów wiele poświęcić w tym celu. Trzymając wytrwale kciuki za siostrę podejmującą kolejne próby zdobycia wymarzonej posady, Stefek jednocześnie próbuje sterować losem w tej najważniejszej dla niego sprawie. W swoje starania o odzyskanie ojca wciąga już nie tylko Elkę, ale i zakochanego w niej Jurka.