Zależy jak na to patrzysz, z pragmatycznego pkt widzenia zachowanie Sotnikova sprowadziło same katastrofy i to raczej on jawi się w tym świetle jako "winny", "zły" czy "oprawca"; Nie wiem, czy dzisiaj człowiek byłby w stanie zachować się podobnie, poświęcić się w imię wyższej idei, w imię wiary. Chciałbym wierzyć, że tak, bo cały ten wymuszony, dramatycznie wygodny i bezpieczny racjonalistyczno-psychiatryczno-pragmatyczny sposób patrzenia na świat i człowieka jest już z lekka męczący, nuży do szpiku kości, zabija ciekawość życia tkwiącą w tajemnicy ludzkiego losu i jej niezbadanych granic. Sotnikov swoim zachowaniem burzy ten "radosny" schemat, sprowadza troszkę niebezpieczeństwa na ekran, pobudza do czucia i myślenia, a ja tego szukam (nie tylko w kinie), Można by gdybać, czy bohaterowie uratowali by się wybierając bardziej pragmatyczne drogi pójścia, ale wtedy nie byłoby filmu. Jeśli Sotnikov spełnia rolę Chrystusa, historia nie mogła potoczyć się w inny spoób. Rybak zdradził - liczy się sam fakt, nie motywy nim kierujące (choć te były dla mnie zrozumiałe) ; film idzie raczej w kierunku metafory, to co jest ważne to poświęcenie, symboliczne wniebowstąpienie na cześć żywych i umarłych. A że zginęli za to niewinni ludzie, wcale nie musi oznaczać, że nie było warto

Widziałem ten film dość dawno, lecz pamiętam że Rybak był zawodowym wojskowym, a Sotnikow nauczycielem. Wobec pierwszego miało się większe oczekiwania, lecz w chwili próby zawiódł myśląc tylko o sobie. Potrafił też wykonać egzekucję kolegi, co w zamierzeniu Niemców miało nie tylko być próbą lojalności, ale też zamykać mu drogę powrotu. A gdy mu się próba powieszenia nie udała, zawołany poszedł na posiłek, czyli jakoś sobie radę z sumieniem da. Drugi mimo słabości fizycznej wytrwał tortury i swoją postawą podczas egzekucji dał świadectwo spędzonym chłopom, ze Niemcy jeszcze nie wygrali. Wcale nie tak mało ludzi w historii będąc świadomym nieuchronnej śmierci chciało jej nadać jakiś sens.

Z zagadnieniem służby dawnych obywateli ZSRR, czy to zwerbowanych w obozach jenieckich, czy wstępujących do kolaboracyjnych policji kinematografia radziecka/rosyjska zmaga się od dawna. Pierwszym filmem w którym to pokazano był "Los człowieka" z 1959, którego bohater Sokołow został hiwisem i pracował jako kierowca dla Niemców. Jednak niezgodnie z prawdą po dotarciu do swoich wstąpił do wojska i nic złego go nie spotkało. Generała Własowa po raz pierwszy pokazano w "Wyzwoleniu" Ozierowa, gdzie też stawiano jeńcom radzieckim wybór: wstąpienie do ROA lub natychmiastowe rozstrzelanie, co dla widza mogło stanowić pewne usprawiedliwienie. W "Idź i patrz" z kolei największymi draniami i wykonawcami spalenia cywilów w stodole są kolaboracyjni policjanci.

Pragmatyczne zachowanie...
Czy wobec tego racje mieli Czesi, gdy bez walki utracili niepodległość w marcu 1939, produkowali całą wojnę broń dla Niemców (za pieniądze, a nie przymusowo), zniszczenia mieli niewielkie, a stracili jedynie 25 tys. żołnierzy i 43 tys. cywilów (plus 277 tys. Żydów - wymieniani niezależnie nie z powodu antysemityzmu, tylko innego procentu wobec ogółu ludności w danym kraju). A może jednak dobrze, że Polacy stanęli do walki za cenę 160 tys. żołnierzy i 2.440 tys cywilów (plus 3.000 tys. Żydów)? Czy też pragmatyzm nakazywał jak w przypadku Węgier (300 tys. poległych żołnierzy na froncie wschodnim), Rumunii (300 tys. żołnierzy) czy Finlandii (rekruci wcielani przymusowo do Waffen SS) przyłączyć się do Niemców, a potem zwiać?

"Pragmatyczne zachowanie...
Czy wobec tego racje mieli Czesi, gdy bez walki utracili niepodległość w marcu 1939, produkowali całą wojnę broń dla Niemców (za pieniądze, a nie przymusowo), zniszczenia mieli niewielkie, a stracili jedynie 25 tys. żołnierzy i 43 tys. cywilów (plus 277 tys. Żydów - wymieniani niezależnie nie z powodu antysemityzmu, tylko innego procentu wobec ogółu ludności w danym kraju). A może jednak dobrze, że Polacy stanęli do walki za cenę 160 tys. żołnierzy i 2.440 tys cywilów (plus 3.000 tys. Żydów)?"

Ale czy Czechosłowacja wyszła na tym dobrze? Czy nie skończyła w cieniu młota i sierpa?
Skąd dane o poległych Polakach? Samo PW pochłonęło od 150 do 200 tys. cywilów...

"Ale czy Czechosłowacja wyszła na tym dobrze? Czy nie skończyła w cieniu młota i sierpa?
Skąd dane o poległych Polakach? Samo PW pochłonęło od 150 do 200 tys. cywilów..."

Źle zadane pytanie, należy zastanawiać się, czy Czechosłowacja wyszła na tym źle. Praska wiosna w porównaniu z powstaniem węgierskim poza przystaniem na zniewolenie nie przyniosła licznych ofiar, zniszczeń czy ruiny gospodarczej.

Dane o ofiarach zaczerpnięte z wikipedii.

Jeszcze kontynuując temat. Nie sądzisz chyba, że chłopi byli zadowoleni ze stacjonowania w pobliżu ich wsi partyzantów, zwłaszcza gdy nie byli to miejscowi. W dzień przychodzili Niemcy i zabierali kontyngenty, w nocy przychodzili partyzanci, karali za oddanie czegokolwiek wrogowi i pod bronią zabierali resztę żywności. Rano przychodzili Niemcy i karali za brak sprzeciwu wobec partyzantów. Mieszkańcy wsi przeżyli przymusową kolektywizację, związany z nią głód i kary (wpierw za nieoddanie całego ziarna, potem za nieobsianie pól, bo nie było już czym). W tej sytuacji "cała tragedia" zaczęła się już po nadejściu oddziału partyzanckiego. Wprawdzie Hollywood w "Oporze" głosi inne prawdy, jednak trudno dziwić się, że we wsiach powstawały oddziały samoobrony przed partyzantami.