Recenzja filmu

Zawrócony (1994)

Film Kazimierza Kutza powstał w tym samym okresie, w którym reżyser ten realizował inne przedsięwzięcie o podobnej tematyce, tzn. "Śmierć jak kromka chleba". Jednakże "Zawrócony" jest diametralnie innym filmem od "Śmierci..." Akcja "Zawróconego" toczy się na około 4 miesiące przed wydarzeniami na KWK "Wujek". Główny bohater Tomasz Siwek pracuje w elektrociepłowni na Śląsku. Jest szeregowym członkiem PZPR, a w pracy zajmuje się rozwożeniem napojów chłodzących dla załogi. Namówiony przez swoich zwierzchników ma szpiegować swoich kolegów w czasie demonstracji "Solidarności" w Katowicach. Jednakże przez moment zapomina się i sam "ze śpiewem na ustach" przyłącza się do demonstrantów. Z niedoszłego konfidenta staje się prawie, że rewolucjonistą. Ścigany przez milicję, zostaje aresztowany, poddany "ścieżce zdrowia" na komisariacie. Zmaltretowany wraca do domu i angażuje się w budowę miejscowego kościoła. Swą złość za krzywdę wywiera na znajomym milicjancie, którego zauważa w czasie konsekracji świątyni. Kutz w stosunkowo krótkim filmie połączył elementy poważne z humorystycznymi. Film jest typową tragifarsą, gdzie momentami, akcji mogą towarzyszyć wybuchy śmiechu widzów, momentami zaś dramaty ludzkie budzą współczucie i słuszny gniew skierowany przeciwko stosowanym represjom. Ale nawet niektóre wątki poważne, wręcz tragiczne przedstawione są przez reżysera w sposób groteskowy. Właśnie w ten sposób pokazana jest dość długa scena pościgu za Siwkiem w wykonaniu grupy milicjantów. Film mimo swojej konwencji tragikomicznej, zachowuje jednak to co charakterystyczne w "śląskich" filmach Kutza, tzn. atmosferę rodziny śląskiej, śląskiej tradycji. Jest to gorzka komedia mówiąca o człowieku, który nagle znalazł się w centrum wydarzeń burzących dotychczasowy porządek jego świata. Kazimierz Kutz zrobił ten film niejako "mimochodem". Ale może właśnie dlatego reżyserowi udało się zrobić film bardzo wartościowy, z jednej strony wzruszający, z drugiej naprawdę bardzo momentami śmieszny. Połączenie dramatu i farsy nie zawsze się udaje. Kutz zrobił to w sposób bez mała perfekcyjny i dlatego należy tutaj docenić jego talent i zdolności reżyserskie. Świetną rolą popisał się też Zbigniew Zamachowski,odtwarzający główną postać filmu, tj. Tomasza Siwka. Pozostała obsada aktorska, w tym Marek Kondrat, Henryk Bista, Stanisław Górka i inni, również stanęła na wysokości postawionego zadania. Moim zdaniem film ten jest istotnym elementem, rozdziałem w śląskiej, filmowej sadze Kazimierza Kutza, na którą składają się takie dzieła jak "Sól ziemi czarnej", "Perła w koronie", "Paciorki jednego różańca", a także "Śmierć jak kromka chleba", która swoją premierę miała już po emisji "Zawróconego".