Repertuar kina Muza

Mistrzostwa świata kobiet w piłce nożnej po raz pierwszy zostały zorganizowane przez FIFA w 1991 roku. To wydarzenie postrzegamy jako oficjalny początek nowej ery w historii sportu, ale czy słusznie? 20 lat wcześniej odbył się w Meksyku pierwszy turniej zespołów kobiecych, który został zapomniany i wymazany z kart historii. Fakt, że zdecydowana większość fanów piłki nożnej nie wie nic o Copa 71 świadczy o tym, jak niewygodnym wydarzeniem była dla władz światowego futbolu. Turniej zorganizowano i rozegrano w blasku fleszy oraz kamer telewizyjnych, z udziałem sponsorów, gdzie rok wcześniej odbyły się finały mistrzostw świata mężczyzn. Podczas imprezy zawodniczki traktowane były przez media jak gwiazdy rocka. Film odkrywa przed nami bogactwo archiwalnych materiałów dotyczących turnieju, nazywanego Pucharem Świata Kobiet, w którym wzięły udział zespoły z Argentyny, Meksyku, Danii, Włoch, Anglii i Francji. Mecze na słynnym stadionie Azteca zgromadziły 100 000 widzów, co do tej pory było nieosiągalne na zawodach sportów kobiecych. Poznajemy bohaterki tamtych meczów, które do tej pory nie miały okazji do podzielenia się wspomnieniami z szeroką publicznością. Zdradzają, co działo się na boisku i poza nim. Często, w swoich miastach i rodzinach, spotykały się z seksizmem i lekceważeniem. Pomimo dyskryminacji, spełniły swoje marzenia na oczach całego świata. Te kobiety odkryły, czym są władza, wolność i spełnienie. W filmie występują również złote medalistki igrzysk olimpijskich w piłce nożnej: Brandi Chastain i Alex Morgan a za jego produkcję odpowiadają między innymi Venus i Serena Williams.

Żyjemy w wirtualnym i płynnym świecie. Jedno kliknięcie dzieli nas od innych. Kontaktujemy się ze sobą w każdym momencie i z dowolnego miejsca na Ziemi. Czy jednak to, co widzimy w sieci, jest prawdą? W Internecie istnieją miliony deepfake’ów, a 90% z nich to nieautoryzowana pornografia: pliki audio, wideo lub obrazy, które zostały stworzone przez sztuczną inteligencję i są trudne do odróżnienia od oryginału. Film opowiada o młodej studentce Taylor (jej tożsamość została celowo zmieniona), która stała się ofiarą deepfake’ów. Pewnego dnia znajduje w sieci film pornograficzny ze swoim udziałem. Policja nie reaguje, a ona nic nie może z tym zrobić. Cyfrowe prawo w tym zakresie nie istnieje. Z pomocą eksperta i koleżanki postanawia zbadać prężnie rozwijającą się internetową kulturę mizoginistycznych geeków, którzy wykorzystują pornograficzne kłamstwa do terroryzowania kobiet. Ustawodawstwo nie nadąża za rzeczywistością, liczba deepfake’ów podwaja się co sześć miesięcy. Ofiary milczą ze wstydu, mają myśli samobójcze, a fałszywe materiały niszczą ich prywatne i zawodowe życie. Film jest przestrogą na temat niewłaściwego wykorzystania AI. Pokazuje też, jak można zmienić tę samą technologię w narzędzie, które pozwala na odzyskanie skradzionej tożsamości.

Rdzenni mieszkańcy rezerwatu Sugarcane postanawiają wziąć sprawy w swoje ręce i rozliczyć się z traumatyczną przeszłością. To wielka kinowa opowieść o małej miejscowości, w której niezwykle wyraźnie odbija się ludzka natura. Historię traumy poznajemy z perspektywy reżysera filmu Juliana, jego urodzonego w strasznych warunkach ojca Eda oraz babci, która przeżyła pobyt w szkole św. Józefa w tytułowym kanadyjskim rezerwacie. Widzimy śledztwo prowadzone przez tamtejszych przedstawicieli Pierwszego Narodu, w ramach którego odnaleziono wiele ważnych dowodów w archiwalnych gazetach i zdjęciach. Trzecią ścieżką jest pełna gorzkich refleksji wyprawa do Watykanu poprzedniego szefa Pierwszego Narodu w Sugarcane - nadal oddanego katolika - Ricka Gilberta, którego ojciec był szkolnym księdzem-opiekunem. Szkoła była jedną z placówek, w których miano "rozwiązać" problem rdzennych mieszkańców w Kanadzie. Dzieci odbierano rodzicom i reedukowano eurocentrycznie, aby wykorzenić je ze swojej kultury. Były poddawane aktom przemocy, w tym seksualnej. Wiele z nich umarło w trakcie ucieczek lub popełniło samobójstwa. Księża-ojcowie pozbywali się dzieci spłodzonych z nieletnimi. Film w niezwykle delikatny sposób konfrontuje nas z trwającym dekady bólem. Czy sprawiedliwość kiedykolwiek przypomni sobie o Sugarcane i społeczności, która mimo kolonialnego ludobójstwa próbuje przetrwać?

Łatwo jest zmierzyć życiowe sukcesy osobistymi i zawodowymi dokonaniami. Trudniej, gdy podliczamy nie tyle porażki, co projekty nieskończone, nierozpoczęte, choć rokujące. Reżyser właśnie z tej drugiej perspektywy tworzy film-autoportret, z którym może utożsamić się wiele osób z Generacji X. Po początkowym sukcesie jako reżyser filmów dokumentalnych, przyszły trudniejsze czasy. Trzeba było zmniejszyć ambicje, żeby utrzymać rodzinę. Gdy Chris patrzy wstecz, decyduje się na próbę ratowania legendarnego miejsca swojej młodości – sklepu płytowego Flipside, który przypomina już bardziej muzeum. Jednocześnie przegląda na dyskach niedokończone projekty dokumentalne, które z upływem czasu tylko zyskują i wzruszają. Z humorem i nadzieją zadaje życiowe pytania, a my widzowie razem z nim na nie odpowiadamy.

W Himalajach leży maleńkie państwo, którego władca bada poziom szczęścia swoich poddanych. Ankieter o imieniu Amber jeździ po kraju, w którym mieszkają głównie buddyści i odpytuje mieszkańców, gdy pracują na polu, siedzą przed chatkami, czy szykują się do medytacji lub modlitwy. Celem rozmów jest wypełnienie formularza, który ma na celu określenie poziomu szczęścia obywatela_ki w skali od 0 do 10. Film z humorem opowiada o tak ulotnej i trudnej do jakiejkolwiek sztywnej klasyfikacji emocji, jaką jest szczęście. Amber zaczyna zastanawiać się nad własnym życiem. Tańczy, gra na gitarze, wykonuje świetną pracę, ale choć ma 40 lat, nadal szuka miłości. Czy da się zmierzyć uczucia? Czy dążenie do szczęścia może być również szczęściem? Mieszkańcy Bhutanu mają na to odpowiedź.

Gosia to pełna życia dziewczyna, która pragnie studiować pedagogikę specjalną, bo wierzy, że może pomóc ludziom, którzy doświadczają kryzysu psychicznego. Od 13 roku życia sama spędziła wiele czasu w ośrodkach psychiatrycznych. Ma za sobą stany psychotyczne i epizody depresji. Potrafi jednak śmiać się z rzeczy bardzo trudnych. Swoją historią udowadnia, że osoba żyjąca ze schizofrenią każdego dnia może odnosić małe i duże sukcesy. Jej historia jest tak naprawdę opowieścią o miłości, sile woli i bezwarunkowym wsparciu.

Mieszkająca w New Jersey Jesselyn Silva to trzykrotna mistrzyni w kategorii juniorów w boksie. Jej celem jest olimpijski medal. Znajduje się na dobrej drodze do dalszych sukcesów, przodując w rankingach. Na każdym kroku towarzyszy jej samotny ojciec - Pedro. Wie, co to znaczy wspierać marzenia córki w tak niebezpiecznym sporcie. Pomaga jej nie tylko w wyborze trenerów i harmonogramach treningów, lecz także w rozwiązywaniu problemów nastoletniego życia i uspokojeniu związanych z nimi niepokojów i lęków. Niestety, na drodze do kariery córki stają nie tylko przeciwniczki. Kiedy problemy zaczynają zagrażać życiu i relacji ojciec-córka, para zwiera szyki i zbiera siły, aby wspólnie zawalczyć z największym wrogiem.

Przez lata rodzina złożona z rodziców i czwórki dzieci cieszyła się samowystarczalnym życiem na norweskiej farmie, z dala od zgiełku miasta, w harmonii z naturą. Niespodziewana tragedia wywróciła ich życie do góry nogami. Współczucie, które okazują sobie nawzajem, rozciąga się również na zwierzęta, dom i otaczającą naturę. Prywatne zdjęcia i domowe materiały wideo wplecione w narrację filmu akcentują psychologiczny wymiar upływu czasu. Film stawia pytanie o to, jak kierować sobą i rodziną w czasach smutku. Akcentuje potrzebę zaakceptowania zmiany i znalezienia nowej drogi życia. Gdy decydujesz się na życie z dala od społeczeństwa, musisz być przygotowany na możliwe wygnanie z raju.

Prawie pół wieku po premierze "Nocny kowboj" (1969) nadal pozostaje jednym z najbardziej oryginalnych filmów naszych czasów. Dzięki kreacjom Jona Voighta i Dustina Hoffmana, scenariuszowi Waldo Salta i reżyserii Johna Schlesingera, przeszedł do historii jako jedyny obraz z kategorią wiekową X, który zdobył Oscara® dla najlepszego filmu. Nancy Buirski opowiada historię powstania "Nocnego kowboja" i analizuje rolę, jaką ten film odegrał we współczesnym kinie. Oglądamy materiały archiwalne, zza kulis, a także fragmenty kronik, reportaży i wywiady z twórcami, którzy już nie żyją (w tym ze Schlesingerem) oraz z Johnem Voightem i jego współpracownikami: Bobem Balabanem i Brendą Vaccaro. Słuchamy opinii krytyków i znawców kina, komentujących znaczenie kulturowe filmu. Buirski umieszcza go w różnych historycznych kontekstach - łączy film z wojną w Wietnamie, kulturą kowbojską, z walką o prawa gejów, kobiet i czarnych, z protestami w Chicago w 1968 roku, a także z nowojorską artystyczną awangardą. Schlesinger okazał się doskonałym twórcą, który wyraził w "Nocnym kowboju" całe swoje czasy. Widzimy Nowy Jork w niespokojnym okresie kulturalnego fermentu. Obserwujemy epokę, która stworzyła film i film, który stworzył epokę.

"Ukraina jest jak porcelana" - mówi jeden z bohaterów filmu - "łatwo ją rozbić, ale nie można jej zniszczyć". W trakcie pełnoskalowej rosyjskiej inwazji w Ukrainie dwóch artystów: Andrey Stefanov i Slava Leontyev oraz artystka Anya Stasenko szukają inspiracji i piękna w działaniach na rzecz obrony swojego kraju oraz kultury. Pokazują, że choć pozornie łatwo jest przestraszyć ludzi, to trudniej odebrać im wolę życia. Podczas wojny rozpętanej przez rosyjskich żołnierzy przeciw cywilom, bohaterowie zostali w kraju uzbrojeni nie tylko w swoją sztukę i kamerę, ale także - po raz pierwszy w życiu - w karabiny. Pomimo codziennych bombardowań, Anya przeciwstawia się wojnie, cały czas tworząc porcelanę. Andrey odbywa niebezpieczną podróż, wywożąc rodzinę za granicę. Slava uczy strzelać zwykłych ludzi, którzy nieoczekiwanie muszą stać się żołnierzami. Gdy inwazja przybiera na sile, Andrey zostaje reżyserem i zaczyna filmować ich wspólną historię, a Anya i Slava w porcelanowych figurkach utrwalają idylliczną przeszłość, niepewną teraźniejszość i nadzieję na lepszą przyszłość.

Film ukazuje ciągnącą się przez dekady batalię prawną mieszkańców Masafer Yatta na Zachodnim Brzegu o zachowanie swojej wioski. Widzimy ich codzienność, która naznaczona jest niesprawiedliwością i upokorzeniami. Palestyńsko-izraelski filmowy kolektyw kręcił wydarzenia w wiosce przez pięć lat, korzystając przy tym z wcześniejszych nagrań mieszkańców. Zarejestrował filmowe świadectwo wielu prób wyrzucenia mieszkańców wioski i krwawych aktów przemocy popełnionych przez izraelskie wojsko i osadników. Adra - prawnik i dziennikarz, który urodził się i wychował w Masafer Yatta oraz Yuval Abraham - żydowski dziennikarz tworzą duet. Każdego dnia starają się pomóc mieszkańcom Masafer Yatta i opowiedzieć światu o ich tragedii. Ich pierwsze spotkanie udowodniło, jak bardzo ich sytuacja różni się od siebie, choć żyją przecież w tym samym kraju. Adra nie może się przemieszczać, jest szpiegowany, a jego dom często przeszukują izraelskie władze. Yuval może bez przeszkód jeździć po kraju i ma pełną swobodę działania. Film nie proponuje gotowych rozwiązań, stając się bardzo aktualnym wołaniem o równość.

Film opowiada o muzyce techno i kulturze rave w Polsce. Przewodnikiem po tym świecie jest dwójka młodych rejwerów z pokolenia Z: Marysia i Janusz oraz Marcello Zamenhoff, performer i jeden z pionierów techno w naszym kraju. Młodzi bohaterowie są zafascynowani modą na lata 90. XX wieku, ale posiadają też krytyczną świadomość naiwności oraz utopijności postulatów osób z pierwszego polskiego pokolenia techno. Film zderza współczesność z unikalnymi archiwami polskich imprez sprzed 30 lat, reprezentującymi konflikt pomiędzy miejską, artystyczną kulturą rejwową a wiejskimi imprezami techno spod znaku klubu Ekwador w Manieczkach. Bohaterowie szukają odpowiedzi na podstawowe pytanie, czy młodemu pokoleniu uda się pojednać podzieloną klasowo od lat 90. XX wieku scenę klubową w Polsce?

Przytłoczony degradacją ukochanej rzeki muzyk postanawia przepłynąć tradycyjną, drewnianą łodzią 1300 km, by symbolicznie odzyskać dla niej dzikość. 40-dniowa podróż pozwala doświadczyć pozaludzkiego świata przyrody z perspektywy człowieka, który uważnie słucha. Zanurzyć się w pierwotnych dźwiękach rzeki, zapomnieć na moment o zakrzyczanej codzienności. Jego droga staje się pretekstem do rozmów o rzekach i wpływie człowieka na środowisko. Przypomina o katastrofie ekologicznej na Odrze - jednej z największych rzek w historii nowożytnej Europy.  W ciszy, samotności, w dźwiękach budzącej się do życia wiosny, w głosie rzeki i brzmieniu wody, bohater poszukuje nadziei na taką przyszłość, w której panuje równowaga. Dla siebie, dla swojej córki, dla świata. To podróż, która stawia pytania o wolność rzek i ludzi, o relację człowieka i natury, ekosystemowe splątania oraz wątek dzikości w człowieku.

Film zaczyna się jak bajka w nowoczesnym stylu. Dwie młode dziewczyny, Ida i Minka, niczym syreny pływają w leśnym jeziorze. Widzimy je jako część natury, zresztą one same również się tak czują. Bajka szybko się kończy, gdy muszą stawić czoła wycince drzew. 22-letnia Ida staje na czele aktywistów walczących o przetrwanie dziewiczej natury w Finlandii, gdzie 90% powierzchni lasów to już lasy uprawne. Udaje im się usiąść przy jednym stole z przedstawicielem biznesu. Ale jak przekonać swojego dziadka, że dalsza eksploatacja lasów, jak do tej pory, jest proszeniem się o katastrofę? Różnice generacyjne są duże. Walka staje się już walką kulturową. Biznes i politycy próbują przedstawić nasze bohaterki jako przykład obywatelskiego nieposłuszeństwa. Ale gdy zarówno historia, jak i przyszłość są po twojej stronie, nie możesz się poddać.

Dzień po tym, jak wojska amerykańskie opuściły Kabul, talibowie przejęli Hollywood Gate - opuszczoną bazę Amerykanów. Ogłosili, że była to baza CIA. Znaleźli tam olbrzymie zasoby uzbrojenia: od karabinów po helikoptery i samoloty, których nie zdążono zniszczyć. Pochodzący z Egiptu reżyser otrzymuje pozwolenie od talibów, aby uwiecznić historyczny moment ponownego przejęcia przez nich władzy w Afganistanie. Reżim powołał głównodowodzącego sił powietrznych - Malawi Mansoura. W filmie obserwujemy, jak organizuje siły powietrzne. Inny bohater - Muhtar, doświadczony bojownik, chce podbić cały świat w imię swoich przekonań, ale na razie marzy o karierze wojskowej w Hollywood Gate. Film, przy pomocy spektakularnych zdjęć, dokumentuje na przestrzeni roku transformację fundamentalistycznych bojówek, które zamieniają kraj w efektywny reżim militarny. Talibowie widzą w reżyserze filmu narzędzie ich propagandy. Film pokazuje wydawałoby się trywialne momenty i sceny. Reżyser czasami wyłącza kamerę, ale nie wyłącza dźwięku.

Sr (czytany jako syrr) to hieroglif egipski opisujący żyrafę. To najwyższe żyjące zwierzę zamieszkuje Ziemię od 20 milionów lat. W filmie występuje jako element mitu, baśni, historii naturalnej i politycznej. Jest łącznikiem prawdziwie epickiej historii rozciągniętej na tysiąclecia i kontynenty. Mozaika kultur, zdarzeń i miejsc podana nam jest w swobodnej formalnie opowieści. Odwiedzamy między innymi wybrzeża Nilu, fabrykę ceramiki nieopodal Pekinu, wyspę na Filipinach, chroniony sejf w Nowym Jorku, góry na Saharze, amerykańskie lotnisko wojskowe w Nigrze, a nawet debatę rabinów. Symbolicznie figura żyrafy pomaga nam zrozumieć świat, w całym jego pięknie i skomplikowaniu. Trajektorie tematów wędrują od egzotyki, poprzez dzieła sztuki, do reliktów kolonializmu. Od relacji władzy do relatywności naszej wiedzy. Obrazy i historie tworzą wielopoziomowy obraz świata i znaczeń. Prowokują do niezależnej kontemplacji i wewnętrznego oglądu naszych wyobrażeń o świecie. Reżyserce udało się stworzyć film medytacyjny, immersyjny, czasami ironicznie dowcipny, zapierający dech w piersiach zarówno zdjęciami, jak i zwrotami narracji.

Film oparty wyłącznie na zdjęciach, również autoportretach, które znacznie wyprzedzały erę "selfie”, ukazuje krytyczne momenty życia i trudnej artystycznej drogi Libuše Jarcovjákovej. Od odrzucenia poprzez zapomnienie aż do uznania. Bardzo szybko zapominamy, że film składa się wyłącznie ze statycznych obrazów. Głos artystki, która osobiście prowadzi nas przez swoje życie, daje intymne spojrzenie na jej rozwój, zmieniającą się tożsamość i wciąga nas całkowicie w przedstawioną historię i klimat jej czasów. Od nielegalnych klubów nocnych w komunistycznej Pradze, w latach 70. i 80. XX wieku, poprzez dramatyczną decyzję o emigracji do Berlina, a następnie ucieczkę stamtąd do Tokio bez grosza przy duszy i powrót do Europy – do rodzinnej Pragi w trakcie aksamitnej rewolucji w 1989 roku. Libuše Jarcovjáková portretuje ludzi żyjących na marginesie. Jest przekonana, że ich życie jest kwintesencją wolności. Siła intymności i naturalność jej zdjęć wywodzą się stąd, że fotografuje nie tylko swoje pełne dramatycznych zwrotów życie, ale i transformację ciała oraz duszy. Bardzo późno doczekała się uznania. Po wystawie jej prac we Francji w 2019 roku zaczęto określać ją "Nan Goldin z Czechosłowacji”.

Majestatyczny wizerunek Matterhornu kojarzy się z wyprawą, przygodą, pięknem i potęgą gór. Po latach masowej turystyki w Alpach dochodzi do zmiany myślenia. Naukowcy, podróżnicy, artyści i filozofowie próbują dotrzeć do esencji gór i źródeł ich mocy w nowy sposób. W filmie widzimy kontrastujące ze sobą stanowiska, które zmuszają do redefinicji wartości, na których się wychowaliśmy. Kiedyś powody, dla których ludzie wybierali się w góry, były zupełnie inne niż dzisiaj. Jak zmienić stosunek społeczny do turystycznej eksploatacji gór?

Buzkashi w języku perskim oznacza "łapanie kóz". To również tradycyjny sport, uprawiany w dużej części Azji Środkowej, w którym dwie drużyny graczy na koniach próbują przejąć kontrolę nad tuszą kozy lub cielęcia, aby móc wrzucić ją do koła i zdobyć punkty. Buzkashi ​​stał się najpopularniejszym sportem w Afganistanie, mimo wprowadzenia przez talibów tymczasowego zakazu jego uprawiania. Film opowiada historię jednego z najlepszych afgańskich zawodników. Khaiber Akbarzada trenuje do startu w Narodowych Mistrzostwach Buzkashi. Zawody mogą mu przynieść światową sławę, a jednocześnie być źródłem nieszczęścia. Jego wujek - legenda tej dyscypliny - został zamordowany podczas wojny domowej. Aby uniknąć jego losu, Abharzada ukrywa się i próbuje znaleźć sposób na ucieczkę z kraju. Film dokumentuje znany nielicznym sport, który staje się idealnym odzwierciedleniem sytuacji politycznej w kraju. Symbolizuje czas wojny, kiedy żadna decyzja nie jest łatwa, a rezygnacja z marzeń okazuje się jedynym sposobem na przetrwanie.