Po obejrzeniu filmu miałem mieszane uczucia i kilka przypuszczeń jak można byłoby go zinterpretować. Zacząłem sprawdzać tutejsze komentarze, zobaczyłem ze dwa filmy na youtube, ale jakoś ciągle mi nie podchodziły te wyobrażenia na temat jego treści. Zacząłem się zastanawiać, czy faktycznie trzeba tutaj grzebać w motywach "samotności", "odrzucenia", czy innych mniejszych, bądź większych nadinterpretacjach. Może spojrzeć na to prościej. Jak na zwyczajną analogię.

Zacznijmy od tego, że mamy tutaj irlandzkiego reżysera i pełną irlandzką śmietankę aktorską, którzy zostają rzuceni na scenę typowego irlandzkiego krajobrazu i przerysowanych, stereotypowych postaci. Sam tytuł filmu "The Banshees of Inisherin" odnosi się do irlandzkiego folkloru, ducha Banshee, którego praktycznie personifikację możemy spotkać na ekranie w postaci starej kobiety. Tutaj powinna zapalać się już pierwsza lampka. Akcja zaś dzieję się w 1923 roku podczas irlandzkiej wojny domowej i nie jest to przypadek.

Jaka jest więc ta prosta analogia? Jak pierwszy raz na to wpadłem doznałem takiego uczucia oczywistości, wszystko nagle zaczęło wydawać się proste, jasne i praktycznie podane na tacy. Inisherin jest odbiciem Irlandii jako takiej, a konflikt głównych bohaterów bezpośrednim odbiciem bezsensowności wojny domowej.

Spójrzcie na to w ten sposób. Żyli sobie wszyscy w przyjaźni, we względnej sielance, prostym życiem, aż nagle z dnia na dzień coś się diametralnie zmieniło. Nagle wieloletni przyjaciel jak się okazuje nie do końca nim był i po prostu "przestał już go lubić". Tak samo jak społeczeństwo irlandzkie żyło w zgodzie, aż nagle na przestrzeni krótkiego czasu podzieliło się drastycznie na zwolenników i przeciwników rewolucji. Colm jako swoista personifikacja buntu miał swój ukryty cel, napisanie utworu, który go uwieczni w czasie. Do zrealizowania tego celu zaczął używać drastycznych środków, okaleczenie samego siebie, obcinanie palców, które były jedynym czego tak naprawdę potrzebował do jego realizacji. Można to odnieść do mordowania się narodu nawzajem, okaleczaniem społeczeństwa, utratą "pokoleniowego kwiatu".

W opozycji do zbuntowanego Colma mamy poczciwca Pedraica, który nie rozumie buntu i jego potrzeby. Nie rozumie dlaczego jest tak traktowany, skoro był przecież zawsze miły i wcale nie najgłupszy na wyspie. Przez większość filmu dąży do powrotu do statusu quo, żeby było jak dawniej i zapanował spokój i rutyna. Jest przeciwieństwem buntu i odnosi się właśnie do tej części irlandzkiego społeczeństwa.

Z biegiem czasu podziały między bohaterami się pogłębiają, Pedraic odkrywa (przy rozmowie z Domenic'iem), że już nie jest miły jak był wcześniej, że teraz jest już inny i zaczyna popełniać gorszące czyny (okłamanie studenta z zazdrości o dawnego przyjaciela). Jak wiadomo wojna wzbudza w ludziach najgorsze instynkty.
Te wszystkie przepychanki między stronami prowadzą do niekontrolowanych splotów zdarzeń i niewinnych ofiar w postaci osiołka, czy miejscowego głupka, które ostatecznie przelewają czarę goryczy i doprowadzają do kulminacji - podpalenia domu. Tutaj już chyba nie mogło być bardziej oczywiście, prawda? Dom (Irlandia) płonie, mamy ofiary, obopólną gorycz i cierpienie. Colm uznał, że skoro domu już nie ma to są kwita i można zakończyć spór. Pedraic jednak skwitował go, że skoro nie było go w środku konflikt się nie kończy. Została przekroczona bariera po której nie można się już cofnąć, a zwycięzca może zostać tylko jeden (rebelia musi zostać zdławiona do końca). Pomimo takich kategorycznych stanowisk reżyser puszcza nam oczko, że pomimo tej wzajemnej niechęci ciągle jest miejsce na zwykłą życzliwość pomiędzy stronami czego punktem zaczepienia był pies i chęć opieki nad nim "w każdym czasie" (lub opieka nad tym co zostanie po konflikcie?).

Tak to widzę w zarysie. Można oczywiście się bardziej rozpisywać wskazując na inne postaci, które mogą symbolizować inne grupy społeczne. Siostrę - jako emigrantów, ludzi nie chcących mieć nic wspólnego z konfliktem czy głos rozsądku (wytykała błędy obu stronom), Policjanta - jako zgniłą, anachroniczną władzę, Księdza reprezentującego oczywiście Kościół z ich własnymi problemami itd. Wszystko to ma za zadanie pokazać nam przekrój społeczny Irlandii, jej problemy jak i generalnie nakreślić dlaczego historia wyglądała właśnie tak, a nie inaczej.

Jestem ciekawy waszej opinii nt. mojej interpretacji. Nie przewertowałem całego internetu, ale osobiście nie widziałem, żeby ktoś pisał o filmie w tym tonie. Nie będę też ukrywał, że nie jestem wielkim znawcą Irlandzkiej historii, a tym bardziej nie mam wypalonej faktografii o wojnie domowej z 1922-23. Niemniej jednak mi się osobiście to wszystko klei w ten sposób i jest to dla mnie bardziej satysfakcjonujące niż przyjęcie, że jest to tylko i wyłącznie film o dziwnych (i to bardzo!) relacjach między ludźmi na małej,rustykalnej, zapuszczonej irlandzkiej wysepce.