A tutaj parę przemyśleń (mogą być spoilery)...
Jestem przekonany, że niejeden głęboko wierzący chrześcijanin wyjdzie zgorszony nie samym filmem, ale historią chrześcijaństwa, sensem prowadzenia misji, narażeniem człowieka na cierpienie, bezsilnością i barierami w przekazaniu istoty wiary. Drugi zaś będzie zachwycony heroicznością kapłanów i wiernych. Czy Ci wieśniacy wcześniej nie żyli w nędzy? Uciskani podatkami, ciężką pracą i wyzyskiem panów feudalnych, deptani jak trawa przez bydło. Wiara dała im nadzieję na upragniony „raj”, gdzie nie będzie cierpienia. Ta nadzieja była tak silna, że byli w stanie za nią oddać życie w straszliwych męczarniach, a panowie feudalni nie mieli już tej „boskiej” władzy. Czy aby na pewno? Po tym uniesieniu czas znowu spaść na ziemię. Uosobieniem i gwarantem tej nadziei byli kapłani, a z nich niektórzy zawiedli. Zawiedli, bo nie wytrzymali tortur czy też z miłości do swoich współwyznawcy (własne cierpienie było mniej ważne, niż drugiego człowieka... cóż za niejednoznaczność i temat do refleksji).
Z drugiej strony świat kultury Japonii: elokwentni intelektualiści (fantastyczna alegoria czterech żon czy bezpłodnej kobiety), czystość, porządek, wysoka kultura, obyczaje... zachwycający świat (Europejczycy w porównaniu jawią się prawie jak dzikusy). Kultura, która skutecznie obroniła się przed wpływem Europy (przez długi czas). A z drugiej strony wzbudzający respekt i szacunek „Shogun” irytuje się z powodu upału, latających much, czy trudności w podniesieniu się z miejsca (przy czym bije swojego służącego, który stara mu się pomóc), a to wszystko w kontraście do obok czekających na tortury i śmierć chrześcijan. Podobnie „Tłumacz”, który obwinia kapłana za to, że musi mordować, i jakie to jest okropne zajęcie (tak jak naziści w obozach koncentracyjnych, którzy do swoich żon i dzieci wysyłali listy, w których narzekali na swoją okropną pracę, ale czego się nie robi w imię wiary nakazującej oczyścić rasę „panów” od tego całego „robactwa i parchów”). Aż w końcu trudno sobie zadać pytanie, czy komfort życia „Shoguna i towarzyszy” nie był uzyskany wyzyskiem wieśniaków? Cóż to za cywilizacja, która wymyśliła tak wyrafinowane metody torturowania i uśmiercania? I na ile to wszystko miało wspólnego z buddyzmem, który mówi o niekrzywdzeniu?
I na koniec refleksja nad hierarchią wartości. Skuteczną strategią walki z chrześcijaństwem było mordowanie wiernych na oczach kapłanów. Jak należy się zachować przy tak dramatycznym szantażu moralnym? Co jest ważniejsze: wyznawane wartości („Kto kocha ojca lub matkę BARDZIEJ niż Mnie, nie jest Mnie godzien...”) czy życie człowieka ("Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili")? Benedykt XVI podczas wykładu przytoczył zdanie: „Wskaż mi, co nowego wniósł Mahomet; wtedy znajdziesz tylko to, co złe i nieludzkie, jak choćby to, że nakazał szerzyć mieczem wiarę, którą głosił”. Oburzeni Islamiści aby udowodnić, że nie jest to prawdą, podpalili tylko kilka kościołów.