Recenzja filmu

Łowca jeleni (1978)

Trójka przyjaciół, Michael (Robert De Niro), Nick (Christopher Walken) i Steve (John Savage) wyruszają na wojnę do Wietnamu. Tam przychodzi im stanąć oko w oko z własnymi lękami, kiedy grupa Wietnamczyków zmusza ich do krwawej gry w ruletkę. Udaje im się przeżyć brutalną rozgrywkę, nieuświadomionym, iż nie są już tymi samymi ludźmi.

"Łowca jeleni" to wyjątkowo brutalny film. Jego realizm i obiektywizm w ukazaniu losów bohaterów pozostawia w naszej pamięci ślad, który uświadamia nam, jak wielkie dzieło stworzył pod koniec lat siedemdziesiątych rozpoczynający swą karierę Michael Cimino. Reżyser ten, w pozornie prostym filmie, stworzył absolutnie niepowtarzalne napięcie,  które towarzyszy nam w poznawaniu drastycznych losów bohaterów. Umiejętnie ukazał poszczególne etapy z ich życia. Film otwiera krótka wzmianka o ich codziennym bycie. Wszyscy pracują w pewnej fabryce i przyjaźnią się. Wolne chwile spędzają wspólnie, polując na jelenie bądź przebywając w barach. Kiedy decydują się wyruszyć do Wietnamu, ich życie diametralnie ulega zmianie.

Pierwsza część filmu  to swego rodzaju wprowadzenie, które ma na celu ukazać szczęśliwe życie bohaterów. Przy okazji poznajemy ich rówieśników: Stana (John Cazale) i Lindę (Meryl Streep) oraz stosunki między nimi. Rewelacyjnie ukazane zostały ich problemy i trudności życiowe. Pełne napięcia obrazy z polowań znakomicie uświadamiają, iż są ludźmi prostymi, a świat przedstawiony w filmie - bardzo realistyczny i nieprzekolorowany. Film nabiera szarych barw, kiedy na ekranie nagle ukazuje się krwawa wojna, a nasi bohaterowie w sidłach wroga walczą o przetrwanie. Wyjątkowo brutalnym epizodem jest gra w rosyjską ruletkę. To ona sprawia, iż przykuci do fotela tracimy kontakt z rzeczywistością i na własnej skórze odczuwamy wstrząsające chwile wraz z bohaterami.

Problematyka obrazu tkwi właśnie w przemianie prostych ludzi, którzy po wojnie są wewnętrznie wyniszczeni i niezdolni do egzystowania w świecie brudu, chaosu i ciągłej nienawiści. Oglądając "Łowcę jeleni", zadajemy sobie pytanie, jaki sens ma wojna? Dlaczego tak zmienia ludzi? Dlaczego robi z nich maszyny do zabijania? Obraz niesie za sobą również cały szereg innych wartości. Poznajemy wewnętrzne dylematy ludzi, którzy stracili poczucie swego miejsca w świecie. Jeden z bohaterów po zakończeniu wojny wpada w śmiertelny nałóg. Zaczyna grać w rosyjską ruletkę, w której stawką jest życie. Zbija fortunę, ale nie zdaje sobie sprawy, że przyjdzie dzień, kiedy zapłaci za to najwyższą cenę.

Niewątpliwie mocną stroną obrazu jest obsada. Na pierwszym planie góruje znakomity De Niro, którego przedstawiać nie wypada. W swą postać wcielił się ponadprzeciętnie, co jest wielkim sukcesem, gdy na planie towarzyszą mu prawdziwi wyjadacze. Tak więc w postać głupkowatego Stana wcielił się genialny John Cazale, który swój talent udowodnił kilka lat wcześniej w "Pieskim popołudniu", towarzysząc kapitalnemu Pacino. Aktor niestety nie doczekał się premiery "Łowcy jeleni", co stanowi bezsprzecznie wielką stratą dla kina. Kolejną mocną stroną filmu jest początkująca wtedy Meryl Streep, która dziś przeszła już do kanonu wybitnych aktorek. Jej gra jest bardzo żywa i naturalna. Swą niepowtarzalną charyzmą i wyczuciem nie miała szansy nie zabłysnąć. Na sam koniec zostawiłem Walkena, nagrodzonego słusznie Oscarem, który bezkonkurencyjnie przyćmiewa resztę obsady. To niewątpliwie jedna z najlepszych kreacji w latach siedemdziesiątych. Absolutne mistrzostwo.

Projekcja tego filmu została zapięta na ostatni guzik. Twórcy dopracowali każdy szczegół, przemierzali wszelkie zakątki świata, by znaleźć odpowiednie miejsca do realizowania poszczególnych scen. Oddanie dla filmu i ciężka praca nie poszły na marne. Film od samego początku był skazany na sukces. Został doceniony przez Akademię, która przyznała mu aż pięć Oscarów, w tym dla najlepszego filmu. Obraz zajmuje również czołowe miejsca w rankingu AFI. W zestawieniu stu najlepszych amerykańskich filmów wszech czasów zajął 79 miejsce. Kilka lat później w tej samej kategorii, krytycy przyznali mu 53 pozycję. To niezwykle istotne sukcesy, biorąc pod uwagę, iż krytycy docenili go ponad takie dzieła jak "Mechaniczna pomarańcza" Kubricka czy "Chłopcy z ferajny" Scorsesa. Film nie tylko w oczach krytyków to istna perła. Wielu ludzi uważa go dziś za najważniejszy film wojenny, wychwalając nawet ponad arcydzieło Coppoli.

Czym jest więc wojna? "Łowca jeleni" uświadamia nam, że to istne piekło, które każdy z nas odczuwa osobno. Dla jednych jest bezpowrotnym zerwaniem z rzeczywistością, dla innych - utratą wszelkich życiowych wartości. Człowiek, choćby bardzo się starał, po tak bezwzględnej walce nie jest już tą samą jednostką. Realia stanowią dla niego zło, śmierć i nieszczęście, co znakomicie obrazuje nam bohater odegrany przez Walkena. Postać Michaela (De Niro) to jednostka, która utraciła na wojnie przyjaciół i zaczęła szukać swego miejsca w świecie.

Wielkim filmem jest "Łowca jeleni". Nie sposób przejść obojętnie obok niego, nie wczuć się w jego klimat i pozostawić bez przemyśleń niezwykle ważne przesłanie. Jak już wspomniałem, obraz pozostawia po sobie ślad, który ciężko usunąć i powraca do nas za każdym razem, kiedy rozmyślamy o sensie naszego istnienia. Tak naprawdę każdy z nas jest tytułowym łowcą jeleni, który manipuluje swym życiem, a i tak nie potrafi ustrzec się przed złem panującym w otaczającym nas świecie.