Recenzja filmu

Wściekły Byk (1980)

Wybitny reżyser Martin Scorsese w momencie realizacji "Wściekłego byka" miał już na koncie kilka sukcesów. Podpisał udany "Kto puka do moich drzwi?", który trafił na ekrany kin, wywołując zainteresowanie widzów i krytyków. W "Ulicach nędzy" po raz pierwszy dochodzą do głosu charakterystyczne dla reżysera motywy, powracające i przewijające się przez całą jego późniejszą twórczość: religijne rozdarcie, brutalna przemoc czy gangsterski świat. Dodatkowo film objawił kinu jednego z najznakomitszych aktorów w historii, z którym Scorsese będzie współtworzył swe najlepsze filmy, Roberta De Niro. Po dramacie obyczajowym "Alicja już tu nie mieszka", gdzie reżyser potwierdził umiejętność trafnego doboru i prowadzenia aktorów, powstał nagrodzony w Cannes Złotą Palmą, sugestywny i wstrząsający "Taksówkarz". Realizując "Wściekłego byka", twórca "Ulic nędzy" nie musiał więc niczego udowadniać ani schlebiać gustom, markę miał wyrobioną. Po ogromnym sukcesie w Cannes mógł sobie również pozwolić na stworzenie autorskiej i kameralnej opowieści o bokserze, który stopniowo rujnuje sobie życie. Powraca więc temat autodestrukcji, zawsze atrakcyjny do przedstawienia na ekranie. Fabuła filmu luźno i wybiórczo opiera się na historii boksera Jake'a "Wściekłego byka" LaMotty. Obserwujemy jego ciężką pracę, nieudane życie osobiste, drogę na szczyt, bolesny z niego upadek i ostateczne upokorzenie. Scorsese bardzo skrupulatnie podszedł do tematu, aby filmowi nadać autentyzmu i głębszego wymiaru postanowił użyć czarno-białej taśmy. Zadbał również o realizm w scenach rozgrywających się na bokserskim ringu. Sceny walk są dynamiczne i porywające. Reżyser bardzo pewnie prowadzi narrację, doskonale wie, co chce pokazać, obudowuje film ramą, która warunkuje nasze spojrzenie na życie LaMotty. Zaprezentowana przez niego biografia zdecydowanie odbiega od typowych filmowych życiorysów: jest pesymistyczna, zagląda w najciemniejsze zakamarki duszy bohatera, nie stara się go też usprawiedliwić. Przedstawia go takim jakim najpewniej był. Na osobny akapit niewątpliwie zasługuje genialna, brawurowa i porywająca gra niezastąpionego De Niro. Stworzył on jedną z najwybitniejszych kreacji w historii kina, rolę mogącą się równać z Brando w "Ojcu chrzestnym", Nicholsonem w "Locie nad kukułczym gniazdem" czy Hackmanem we "Francuskim łączniku". Podstawą, na której zaczął budować swego LaMottę, była przemiana fizyczna. Na potrzeby filmu nauczył się boksować (stoczył nawet kilka walk z zawodowymi bokserami) i wyrobił sobie sylwetkę sportowca; w dalszej części produkcji przybrał na wadze ponad 20 kg. Każda scena z jego udziałem to istny majstersztyk, ciężko oderwać wzrok od charyzmatycznego aktora. Jest przekonujący i porywający, zarówno w scenach wściekłości Jake'a, jego walkach na ringu czy momentach bezradności. Można powiedzieć, że swą rolą rozsadził wielki film od środka. "Wściekły byk" zajmuje ważne miejsce w filmografii Martina Scorsese. Jest dziełem naznaczonym autorskim piętnem, osobowością reżysera i typowymi dla niego tematami. Równocześnie jest też niekwestionowanym arcydziełem. Doskonale oddaje fakt, że gdy Scorsese tworzy "z wnętrza", osiąga najlepsze rezultaty. Warto po niego sięgnąć, aby się przekonać, jaką niefortunną decyzję podjęła Akademia Filmowa, przyznając mu Oscara za jedynie poprawną "Infiltrację". "Wściekły byk" jest filmem lepszym pod każdym względem, ma stałe miejsce w historii kina i jeszcze przez kolejne dekady będzie inspirował kolejne pokolenia reżyserów, którzy będą uczyć się na nim filmowego fachu.