"W latach 1939-1942 Warszawa gojów, czyli Polaków, była ponura i smutna. Żyła w niej ludność
zaszczuta niemieckimi łapankami, egzekucjami i wywózkami do obozów koncentracyjnych. W
tych samych latach żydowska autonomia terytorialna, getto warszawskie, bawiło się. W
karnawale 1941 roku w getcie warszawskim: W „Melody Palce” odbyła się zabawa karnawałowa
z konkursem na najpiękniejsze nogi. Getto tańczy.

Mimo, iż karnawał dawno się skończył, w getcie: Otwierają coraz więcej lokali rozrywkowych. Po
tamtej [polskiej] stronie mówią: „bawi się jak w getcie”. Getto tańczy. Mnoży się bezustannie ilość
nowych nocnych lokali. Policjanci żydowscy (nie otrzymujący poborów) wypełniają
najelegantsze lokale [w towarzystwie] pięknych kobiet. Oni nadają ton wszystkim imprezom. Ich
eleganckie, lśniące, wysokie buty oficerskie imponują – jak widać – kobietom.

Swego rodzaju ukoronowaniem żydowskiego życia w żydowskiej autonomii terytorialnej w
Warszawie było wprowadzenie – w miejsce niedzieli – wolnej soboty, jako żydowskiego dnia
świątecznego. Adam Czerniakow zanotował w swoim dzienniku: 3 V 1941 – Dziś pierwszy dzień
sobotni z odpoczynkiem powszechnym; 4 V 1941 – Zjawili się rabini z Michelsonem na czele i
podziękowali za sobotę.

Z zapisków burmistrza Adama Czerniakowa wynika, potwierdzają to zresztą wszystkie inne
żydowskie źródła, że w połowie roku 1941 warszawska autonomia żydowska przybrała
pożądany przez żydowskich przywódców kształt. Mimo uciążliwości, ludność żydowska
akceptowała zbudowaną dzięki współpracy z Niemcami żydowską autonomię. W niemal
wszystkich żydowskich źródłach znajdujemy pochwałę izolacji od chrześcijan, czyli Polaków.

Kronikarze i pamiętnikarze pisali, że w getcie: Na ogół ludzie czują się pewniej. Gdyby nie lęk
przed brakiem żywności i węgla, można byłoby jako tako żyć. Obrazki z tramwaju. Żyd w czapce
z daszkiem i czerwoną chustą na szyi odpowiada kobiecie żydowskiej, zwracającej się do niego
po polsku: „W żydowskim tramwaju mówi się po żydowsku”. Do żydowskiego tramwaju, gwiazdy
Dawida i innych oznak ludności żydowskiej dochodzi jeszcze odpoczynek sobotni w zakładach
żydowskich. Zanosi się, że sobota będzie ustanowiona jako dzień odpoczynku w żydowskich
przedsiębiorstwach, jak w Tel-Avivie. Ortodoksi są zadowoleni z getta, uważają (rabin, potomek
Szmulla Zbytkowera), że tak powinno być. Żydzi są wśród swoich.

Życie w getcie, „wśród swoich”, miało pozytywne znaczenie nie tylko dla chasydów i Żydów
ortodoksyjnych, ale także dla świeckich. Antoni Marianowicz mówi, że w getcie warszawskim
ożył: … żydowski fanatyzm i nacjonalizm. […] Pamiętam incydent, kiedy w trakcie poszukiwań
[mieszkania] trafiłem na Nowolipki 14, do mieszkania zajmowanego przez niejakiego Izaaka
Lejpunera. Ów Lejpuner, z zawodu lekarz, był – o czym nie wiedziałem – działaczem skrajnego
odłamu żydowskich nacjonalistów. Kiedy zapytałem o pokój, spojrzał na mnie wrogo i zawołał:
„Tu się nie mówi po polsku! Jesteśmy teraz u siebie i mówimy naszym własnym językiem!”.

W połowie roku 1941 budowa żydowskiej autonomii Warszawy dobiegła końca. Gospodarka,
aczkolwiek z trudem, rozwijała się jednak, czego wyrazem było uruchomienie produkcji szeregu
artykułów, głównie przeznaczonych na wyposażenie niemieckiego wojska.

Żydowskie władze (burmistrzowie, przełożeni starszeństwa, przewodniczący Judenratów,
administracja, policja itp.) wypełniały z niezmierną sumiennością i z reguły za własne pieniądze
wszystkie rozporządzenia Niemców. Jesienią 1939 przeprowadzony został spis ludności
żydowskiej, a na początku 1940 roku rejestracja Żydów zdolnych do pracy.

Za dobrą służbę na rzecz III Rzeszy i za usprawnienie wykonywanej dla Niemców roboty,
pracownicy Judenratów obdarowywani byli przez uznanego za prawowite władze okupanta
dodatkowymi przywilejami i dobrami materialnymi. Według Emanuela Ringelbluma: Prezes
warszawski dostał samochód. Informację tę potwierdza sam obdarowany i w Dzienniku w dniu
21 marca 1940 roku bez cienia zażenowania zapisuje: Leist przyjął mnie. Polecił dać Gminie
auto bez pieniędzy. Jedynym logicznym wytłumaczeniem postawy Czerniakowa byłoby
stwierdzenie, że w latach 1939-1942 przedwojenny senator nie traktował Niemców jak wrogów,
..."