Prywatne kroniki. Monolog

Kroniki życia sowieckiej klasy średniej w latach 1961-1988. Reżyser, montując film, wykorzystał 5 tys. godzin kronik i 20 tys. zdjęć. Stworzył imponujący rozmachem zapis radzieckiej rzeczywistości ze wszystkimi jej tajemnicami. To los milionów szarych obywateli, zawieszonych pomiędzy klasą robotniczą a czerwoną nomenklaturą. Początkowy... Kroniki życia sowieckiej klasy średniej w latach 1961-1988. Reżyser, montując film, wykorzystał 5 tys. godzin kronik i 20 tys. zdjęć. Stworzył imponujący rozmachem zapis radzieckiej rzeczywistości ze wszystkimi jej tajemnicami. To los milionów szarych obywateli, zawieszonych pomiędzy klasą robotniczą a czerwoną nomenklaturą. Początkowy brak pieniędzy, na który nikt nie zwraca uwagi - takie są przywileje młodości - zamienia się w małą stabilizację. Mieszkańcy ZSRR obrastają w kryształy, telewizory, dywany. Kariera naukowa oznacza częstą zmianę zamieszkania - m.in. w bloku położonym samotnie pośrodku stepu. Choć życie w Związku Sowieckim oznaczało izolację od świata, nie mogła być ona całkowita. Wybuchają spory o Beatlesów, oskarżanych o szerzenie zgorszenia. Film umożliwia nam spojrzenie na rzeczywistość, która w opowieściach o imperium sowieckim zwykła nam umykać - zwykłe radości przeciętnych ludzi, zaskakująco podobnych do tych żyjących w innych krajach obozu socjalistycznego. Pikniki połączone z szalonym pijaństwem, seksualna energia rozpierająca młodzież, szukająca ujścia w działaniach artystycznych i wszelkiego rodzaju happeningach. Wakacje nad Morzem Czarnym i wyprawy statkiem po Wołdze do regionów nietkniętych cywilizacją... Gdzieś w tle przetacza się wielka historia - lot Gagarina, inwazja na Czechosłowację i Afganistan, Nobel dla Sacharowa, wielkie budowle socjalizmu, tłumy na pogrzebie Wysockiego... Wszystko to jednak blednie wobec wyzwań stawianych przez życie, z których najważniejsze brzmi: jak skutecznie uwieść jedną z dziesiątek wdzięczących się wokół komsomołek, działaczek, studentek i koleżanek z pracy? Dróg do tego celu jest wiele - wódka domowej roboty, wyprawy na łono natury, słuchanie Głosu Ameryki i oglądanie zakazanych filmów Tarkowskiego i Paradżanowa... Swoboda obyczajowa bohaterów może zawstydzić dzisiejszych swingersów i poliamorystów. Reżyser spogląda na swoją przeszłość z ironią i nostalgią. Jest przedstawicielem ostatniego pokolenia, które poważnie traktowało sowiecką ideologię, bo nie znało żadnej innej. Są w filmie poruszające sceny wizyt w zniszczonych przez komunistów świątyniach - w młodych ludziach budzą się wtedy pytania o nieobecność sacrum... Film stroni od dysydenckiej martyrologii - to raczej ironiczne spojrzenie Andrzeja Stasiuka z autobiografii "Jak zostałem pisarzem" przyprawione szczyptą metody Jonasa Mekasa, spoglądającego w przeszłość i odnajdującego w niej "krótkie mgnienia piękna". czytaj dalej