Wykształcony w Bombaju i Stanach Zjednoczonych, z pochodzenia Hindus. Kariera Merchanta w biznesie była zapisana w gwiazdach. Zamiast tracić czas dla pracy w bankowości lub innych, spekulacyjnych dziedzinach, Merchant wolał wykorzystać swoje umiejętności w dziedzinie sztuki. Znalazł idealnych partnerów i współpracowników w osobie pisarki Ruth Prawer Jhabvala oraz urodzonego w Kaliforni /USA reżysera Jamesa Ivory'ego. Wspólne produkcje tej trójki, wśród których nie można nie wspomnieć o "Shakespeare Wallah" (1965), "Bombay Talkie" (1969), "Roseland" (1977), "The Europeans" (1979), "A Room with a View" (1984) oraz "Howard's End" (1992), ustanowiły światowe standardy oraz wysoką jakość produkcji przy stosunkowo niskim budżecie. Osiągnięcia te są tym bardziej znaczące, gdy weźmie się pod uwagę fakt, iż niemal przy każdej wspólnej produkcji Merchant i Ivory skaczą sobie do gardeł w kwestiach artystycznych i finansowych, nie kryjąc przy tym swoich kłótni przed opinią publiczną. Głównie producent, Merchant kilka razy pokusił się wystąpić w roli reżysera (nominacja do Oskara za "The Creation of a Woman"). Merchant zaznaczył swoją obecność również w świecie kulinariów, a to za sprawą swojej bestsellerowej książki kucharskiej "Indian Cuisine" ("Kuchnia hinduska").