Wiosna 1945 roku. 20-letni Mieczysław Dziemieszkiewicz, pseudonim "Rój", traci starszego brata, dowódcę oddziału Narodowych Sił Zbrojnych na Mazowszu, zamordowanego przez żołnierzy sowieckich. Wraca w rodzinne strony i wstępuje do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Jako dowódca oddziału partyzanckiego przez kolejnych 6 lat kontynuuje walkę o wolną Polskę z sowieckim okupantem, siejąc postrach wśród funkcjonariuszy UB i kolaborantów. Komunistyczne władze robią wszystko, aby namierzyć i zlikwidować "wroga władzy ludowej".

Wojenna opowieść o artystach żydowskiego pochodzenia walczących o przetrwanie za pomocą jedynej dostępnej im broni: twórczości muzycznej, teatralnej i filmowej. Przed hitlerowskim aparatem represji bronią się za pomocą żartu, przedstawień kabaretowych, skeczy, spektakli, piosenek, koncertów… Organizują je w obozach koncentracyjnych i gettach. Walczą o życie, ale przede wszystkim – jak sami podkreślają – o duszę i godność. W serii fabularnie inscenizowanych epizodów będących wierną rekonstrukcja faktów śledzimy, jak muzyka, skecz i żydowski szmonces stają się bronią w bitwie o podtrzymanie woli życia i ducha oporu w grających artystach i tych, którzy ich występy oglądają – wycieńczonych katorżniczą pracą i głodem współwięźniów. Pokazujemy, jak funkcjonował humor i subtelne szyderstwo – czytelne dla ofiar, a niezrozumiałe dla ich strażników i oprawców. „Grałem o życie” – mówi jeden z bohaterów filmu, streszczając w krótkim zdaniu istotę tego, czym były jego występy przed komendantem obozu koncentracyjnego. „Grałem tym, którzy rozstrzeliwali i grałem tym, którzy byli rozstrzeliwani…”