21 gramów Pressbooks

„21 gramów” to nowy film nominowanego do Oskara reżysera Amores perros, Alejandro Gonzáleza Inárritu. To opowieść o nadziei, człowieczeństwie i woli przetrwania. Aktorzy wcielający się w „21 gramach” w główne role to trzykrotnie nominowany do Oskara Sean Penn, zdobywca Oskara Benicio Del Toro oraz Naomi Watts. Kreacje aktorskie doceniło jury oraz publiczność Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji. Sean Penn odebrał nagrodę w kategorii Najlepszy Aktor, zaś Benicio Del Toro i Naomi Watts otrzymali Nagrodę Publiczności dla Najlepszego Aktora i Aktorki. Naomi Watts otrzymała ponadto Nagrodę Welli. Akcja filmu obejmuje kilka miesięcy. Tematem scenariusza „21 gramów”, autorstwa Guillermo Arriaga („Amores perros”), są egzystencjalne przeżycia trzech osób. Wypadek niespodziewanie łączy ich losy. Każda z postaci będzie musiała stawić czoła nowej sytuacji – wybrać miłość, zemstę lub dążenie do odkupienia… Profesor college’u Paul Rivers (Sean Penn) wraz z żoną Mary (Charlotte Gainsbourg) prowadzą życie na granicy śmierci. Paul jest śmiertelnie chory i oczekuje na transplantację serca. Jego żona marzy o dziecku – jedyną szansą jest sztuczne zapłodnienie. Cristina Peck (Naomi Watts) to ukochana starsza siostra Claudii (Clea DuVall), dobra żona Michaela (Danny Huston) i kochająca matką dwóch małych dziewczynek. Życie jej rodziny wypełnione jest nadzieją i radością. Były kryminalista Jack Jordan (Benicio Del Toro) i jego żona Marianne (Melissa Leo) walczą o prawo do opieki nad swoimi dziećmi. Jack głęboko angażuje się w działalność religijną. Ich losy połączy tragiczny nieszczęśliwy wypadek. Paul zmierzy się ze swoją śmiertelnością, Cristina będzie musiała pogodzić się z potworną teraźniejszością i stawić czoła przyszłości, zaś wiara Jacka zostanie wystawiona na próbę. Każdy z bohaterów może odzyskać duchową równowagę wyłącznie dzięki innym.

Mówi się, że 21 gramów to waga, jaką tracimy po śmierci. To waga pięciu pięciocentówek, kolibra, czekoladowego batonika i… prawdopodobnie ludzkiej duszy. „21 gramów” to nowy film nominowanego do Oskara reżysera „Amores perros”, Alejandro Gonzáleza Inárritu. Tak jak w przypadku jego poprzednich filmów czas buduje strukturę opowiadania. Historia płynnie przesuwa się w przeszłości i teraźniejszości, lecz zawsze jest to droga do obietnicy odkupienia w przyszłości. Widzowie już od pierwszego ujęcia są aktywnymi uczestnikami. Nowy film “to rozmyślanie, którego temat stanowi wszystko, co składa się na życie: strata, uzależnienie, miłość, wina, zbieg okoliczności, zemsta, zobowiązania, wiara, nadzieja i odkupienia. Lubię wielowymiarowe i pełne sprzeczności charaktery. Sam taki jestem i takich jest wiele znanych mi osób. Nikt nie jest po prostu zły lub dobry. Wszyscy unosimy się w ogromnym wszechświecie wydarzeń. Chciałem ukazać słabości i siłę moich bohaterów bez osądzania ich” – mówi reżyser „21 gramów”. Współautor scenariusza, Arriaga, dodaje: “W moich pracach zawsze poruszam kwestię moralności, moralności w sensie konsekwencji, jakie mają podejmowane przez nas decyzje. Równie często powracam do tematu śmierci i tego, jak wpływa ona na nasze życie.” Inárritu mówi: “Chciałem opowiedzieć historię najlepiej jak tylko potrafię. Tworzenie scenariusza zajęło nam prawie trzy lata. Powstawał w trakcie naszych prac nad Amores perros.” Dwa scenariusze łączy zresztą wiele podobieństw - losy trzech różnych osób łączy wypadek, zaś film koncentruje się na ukazaniu ich wewnętrznych przemian. Wiele osób, które pracowały z reżyserem przy Amores perros, takie jak scenograf Brigitte Broch i kompozytor Gustavo Santaolalla – od początku zainteresowane były pracą przy nowym projekcie. Inárritu zamyśla się: “Czuję, jakbyśmy byli zespołem rockowym, podróżującym po Stanach Zjednoczonych i grającym uniwersalne piosenki.” Wśród członków ekipy po raz kolejny pracujących z Inarritu znalazł się również autor zdjęć - Rodrigo Prieto, który, jak sam mówi, nakręcił „21 gramów” w “absolutnie realistycznym” stylu, którego tematami są “narodziny, życie i śmierć.” “Alejandro jest jak rodzina” - mówi Prieto. “Mamy nie tylko dobre stosunki w pracy, lecz też przyjacielskie. Nie rywalizujemy ze sobą, lecz współpracujemy. Podziwiam i szanuję Alejandro. Jeśli miał co do sceny szczególne wymagania, wiedziałem, że tak właśnie należy ją zrealizować. W pełni ufam jego wizjom. Podejmuje ryzyko i zachęca do tego całą ekipę. Nie obawia się błędów, bo nawet popełniając je odkrywamy inne alternatywy. Obaj lubimy pracować według planu – zawsze ściśle się go trzymamy.” Prawie każde ujęcie w „21 gramach” zostało zrobione przy użyciu ręcznej kamery. Prieto, który sam obsługiwał kamerę, woli metodę ręczną ze względu na “niebezpieczeństwo, że nie nadążę za tym, co się wydarzy. Reaguję na to, co robią aktorzy – wiem, jakie ujęcie jest w planie, lecz staram się o tym zapomnieć i czuć ‘chwilę.’ Staram się zrozumieć, co myślą i czują aktorzy. Jako operator ryzykujesz tym, że stracisz moment skupienia aktora lub nastrój - chodząc i wydając polecenia. Kamera jest też świadkiem tego, co przydarza się postaciom. Podczas kręcenia jestem bardzo blisko, jednocześnie jednak jest niedopuszczalne, abym przeszkadzał aktorom. To było niesamowite doświadczenie – obserwować z bliska pracę aktorów tak wybitnych jak ci, którzy wystąpili w 21 gramach. Zaangażowałem się nawet emocjonalnie i kilka razy zdarzyło mi się płakać.” Inárritu mówi: “Ponownie wykorzystaliśmy kamerę ręczną [tak jak w Amores perros] lecz w inny sposób. Kamera taka oznacza wolność, większą elastyczność w narracji i w stylu filmu. Czasami kamera jest obserwatorem, bywa też bardzo pasywna; innym razem może być opisowa i bardzo aktywna. Starałem się używać kamery tak jak malarz używa swojego pędzla”. Prieto dodaje: “ Historia ta jest sama w sobie szokująca. Obrazy jednak nie krzyczą. To realizm, chociaż ostry. Życie ma swoje piękno nawet pomimo swojej brutalności.” Salerno mówi: “Alejandro ceni każda opinię – operatora, kostiumologa, scenografa, kogokolwiek. Zbiera wszystkie uwagi. Pasjonuje się wszystkim, co związane jest ze scenariuszem i filmem. Tą siłą i pasją inspiruje ekipę i aktorów.” Rozpoczęcie realizacji filmu poprzedziło wiele badań i rozmów - konieczne były przy okazji pracy nad każdą z postaci, która pojawia się w scenariuszu. Spędziliśmy setki godzin na rozmowach z lekarzami, profesorami, pastorami. „Prawdziwi” statyści pojawiają się tam gdzie tylko to możliwe i tak np. kardiolog gra kardiologa, pielęgniarka pielęgniarkę. Nawet bywalcy restauracji rekrutowani byli spośród ich stałych klientów.

W główną rolę kobiecą wcieliła się Naomi Watts jako Cristin. Watts gra żonę i matkę, która przezwyciężyła uzależnienie od narkotyków, zaś teraz musi stawić czoła strasznym wydarzeniom, które zmieniły całe jej życie. „Jako jedna z wielu zafascynowałam się Amores perros” – mówi Watts. „To Alejandro był dla mnie gwarancją, że 21 gramów to będzie dobry film. On i Guillermo przyszli obejrzeć mnie podczas kręcenia filmu The Ring - Krąg. Powiedziałam ‘Wchodzę w to.’ Nawet nie przeczytałam scenariusza! Już po przeczytaniu go pomyślałam: „To druga, po Mulholland Drive, rewelacyjna rola mojego życia”. Podróż, jaką odbywają bohaterowie, jest niezwykle trudna, wypełniona cierpieniem. Towarzyszy jej jednak świadomość, jak cenne jest nasze życie, że żyjemy tylko raz i że wszystko, co nas dotyczy, dzieje się ‘tu i teraz’. Cristina tak wiele przeżywa. Od razu ją pokochałam. To piękna i ciekawa postać. W trakcie całej realizacji filmu poprzeczka emocjonalna była ustawiona niezwykle wysoko. Chciałam stworzyć postać z prawdziwie mocnym charakterem, postać Cristiny ze sceny na scenę nabierała charakteru – dzięki, między innymi, moim własnym poszukiwaniom. Pomogło mi uczestnictwo w spotkaniach grupy terapeutycznej dla rodziców, którzy stracili dzieci. Zaprzyjaźniłam się z jedną z kobiet. Czułam, że będę mogła zbliżyć się do odtwarzanej postaci. Jednak takiego bólu sobie nie wyobrażam…” „To było jak praca na otwartym sercu” - wspomina Inárritu. „Naomi podczas kręcenia straciła parę razy głos. Podczas każdego z ujęć dawała z siebie wszystko. Ma zdumiewające możliwości i po mistrzowsku improwizuje.”

Penn wcielił się w rolę Paul Riversa, matematyka, który boryka się z problemami w małżeństwie i lękiem o własne życie. Inárritu jest zachwycony Pennem: “Praca z Seanem Pennem to jak gra w piłkę nożną z Davidem Beckhamem lub jazda na rowerze z Lance Armstrong – poziom natychmiast rośnie. Sean ma intuicję, jest ogromnie szczery w emocjach. Bardzo przeżywał realizację tego filmu. Penn daje życie bohaterowi filmu na twoich oczach, jak magik. Działa spokojnie, z ogromną wewnętrzną siłą. Jest jednym z najbardziej wrażliwych, inteligentnych, genialnych i wspaniałomyślnych osób, jakie znam. To wyjątkowe zjawisko aktorskie w całym filmowym świecie.” Pytany o to, co przekonało go do podjęcia roli w „21 gramach”, Penn odpowiada: “Decyzja była prosta: żywa narracja, bardzo ‘ludzkie’ postaci oraz reżyser, którego poprzedni film bardzo mnie poruszył”. Sean Penn o Benicio Del Toro: “Benicio to jeden z moich ulubionych aktorów. Jego aktorstwo ma duszę. Jest bardzo pomysłowy. To prawdziwa aktorska perła.” O Naomi Watts: “Kocham pracę z Naomi. Kocham. Kocham. Kocham. Naomi jest spontaniczna, bystra, utalentowana i bezgranicznie oddana pracy. Wysoko podnosi poprzeczkę.”

Praca nad „21 gramami” rozpoczęła się w grudniu 2002 roku. Zdjęcia były pierwotnie kręcone w Memphis. Prieto wyjaśnia: “Nie chcieliśmy, aby miejscem opowiadania było ‘Memphis w Tennessee’, lecz dowolne miejsce w Ameryce – lub nawet na świecie.” Pośród miejsc w Memphis, które zostały wykorzystane w filmie, znalazły się: sala gimnastyczna Grace-St. Luke’s Episcopal School (pływalnia), Windyke Country Club, restauracja North End i okolice Chickasaw Gardens. Chłodny autentyzm miejsc, gdzie powstawały zdjęcia, wpłynął na aktorów od momentu ich przyjazdu i rozpoczęcia pracy. “Gdy tam byłem zaczynało się robić zimno, a kiedy Naomi i Sean rozpoczęli pracę, zrobiło się naprawdę mroźno” - śmieje się Del Toro. Watts powiedziała, “Memphis było wspaniałe. To było piękne tło dla naszego filmu. Alejandro chciał przestrzeni, która nie kolidowałaby z tym opowiadaniem.” Dla autorki scenografii Brigitte Broch, osoby, która również ma w dorobku współpracę z Inarritu przy okazji „Amores perros” - „21 gramów” to opowieść o duszy. Jej zdaniem Memphis stanowiło idealne miejsce do opowiedzenia tej historii. Brigitte Broch mówi: „Wspólnie z reżyserem i scenarzystą wybraliśmy Memphis. Panują tam różne style architektoniczne, które oferują wiele możliwości komunikacyjnych. Naszym zamiarem było, aby charakter postaci był zarysowany już na poziomie jej sytuacji społecznej, środowiska, w jakim się porusza. Memphis, poprzez różnorodność swojej zabudowy, w pełni oferowało takie możliwości. 21 gramów to opowieść o cierpieniu – zaś miasto to jeden z bohaterów tej opowieści. Ostatnie dwa tygodnie zdjęć zostały zrealizowane niedaleko Albuquerque w Nowym Meksyku. Spędziliśmy cały tydzień w obskurnym motelu i jego okolicach w małej osadzie Grants. Kolejnym miejscem, w którym powstawały zdjęcia były zarośla i nieużytki Zio Pueblo. Nowy Meksyk oferował bezkresną pustynię, która ostro kontrastowała z Memphis. Taki dystans był niezbędny dla ukazania pewnych zwrotów akcji.” Jeśli chodzi o wnętrza, Broch zadbała o to, aby zapełnić je przedmiotami oddającymi charakter jego użytkownika. Dla Broch każda inscenizacja, mebel “musiały mieć powód, dla którego znajdowały się w określonym miejscu. Musiały idealnie pasować do osoby, obok której na ekranie się pojawiały. Alejandro, Rodrigo i ja blisko ze sobą współpracowaliśmy. Przygotowywałam prezentację i nasza trójka się z nią zapoznawała. Rozmawialiśmy o charakterze przedmiotów, ze wszystkimi szczegółami – wspólnie podejmując decyzję na temat ostatecznego wyboru. Prieto dodaje: “Brigitte uwzględniała wszystkie nasze uwagi. Wizualna strona filmu odpowiada emocjonalnemu poziomowi każdej historii i ich postaci i pomaga uważnie śledzić rozwój akcji. Trzem opowiadaniom, które tworzą strukturę filmu, odpowiadają różne kolory. To subtelne sygnały wysyłane w kierunku widzów - niebieski to świat Paula; żółto-czerwony Jacka a świat Cristiny – to mieszanka czerwonego i złotego, zmieszanego z niebieskim ze świata Paula.” Kiedy losy bohaterów się komplikują, ma to odzwierciedlenie w zdjęciach - są bardziej "brudne", Ich sytuacja ma również odzwierciedlenie w pracy kamery (kadrach i ujęciach). Kiedy akcja się uspokaja, również kamera się uspakaja i zdjęcia przyjmują inny charakter - bardziej tradycyjny. Poprzez specjalną obróbkę filmowego negatywu uzyskano kolorystykę o określonym nasyceniu. Zastosowanie specjalnego procesu chemicznego wywoływania negatywu polegającego na opuszczeniu jednego etapu wywoływania taśmy - po to by uzyskać efekt "wybielonych" zdjęć – w rodzaju tych, jakimi zainspirowali się twórcy filmu. „To sposób, w jaki postrzegałem kolory mego kraju w okresie dorastania” - wyjaśnia Inárritu. Broch zauważa, że zespół od samego początku postanowił zaproponować, aby „nasze fiolety zmieniły się w brązy lub czerwienie przeszły w czernie.” Decyzja na temat kostiumów zapadała już w trakcie kręcenia filmu. Steward mówi: „Konieczne jest przedyskutowanie własnych wizji z reżyserem i aktorami, zaś w kwestii wymagań kolorystycznych ze scenografem i operatorem. Proces twórczy to wypadkowa opinii. Inarritu zależało na takich kostiumach, które nie narzucałyby określonego spojrzenia na postać.” Stewart był proszony o przedstawianie aktorom różnych koncepcji kostiumów przed każdym zwrotem w akcji filmu. Stanowiło to zdecydowanie ogromny plus kręcenia zdjęć w układzie chronologicznym. “To dla mnie specyficzny rodzaj kina” - przyznaje Stewart. “Wiele pomysłów rodziło się w ostatniej chwili.” Salerno mówi: “Podczas kręcenia Alejandro współpracował z aktorami i sam robił wiele ujęć. Razem osiągali zaplanowany przez reżysera efekt. Wszyscy aktorzy pracowali z ogromna energią – oglądanie ich ‘w akcji’ stanowiło dla mnie ogromną przyjemność.” Obsługującego kamerę Prieto zafascynowało indywidualne podejście do roli każdego z aktorów. „Sean jest zawsze ogromnie skoncentrowany i świadomy tego, co się dzieje z kamerą. Widziałem, że innym dobrze się z nim pracuje. Wynikało to z szacunku, jakim aktor obdarzał na planie swoich partnerów.” O Naomi Prieto mówi: “Naomi jest słodka i nigdy się nie skarżyła. Nie wiem jak ona to robi, lecz po niej zupełnie nie widać, że ciężko pracuje. Przed kamerą po prostu staje się postacią, która gra. Nie jest już Nami, lecz Cristiną. To nie do wiary, co ta dziewczyna z siebie daje”. Benicia Del Toro Prieto chwali za „odkrywanie rzeczy nieoczywistych”. „Del Toro jest bardzo subtelny. Daje odtwarzanej postaci własne życie. Wspaniale jest patrzeć w jego świetliste oczy, zaś kiedy byliśmy zdolni uchwycić ich blask to wychodziły z tego nieprawdopodobne rzeczy. Benicio wie jak się zachować, gdy kamera jest daleko, gdy zaś jesteś blisko, nie ma śladu tej intensywności…” Zdaniem montażysty, Stephena Mirrione, “21 gramów” jest emocjonalnym opowiadaniem napędzanym bardziej przez to, co dzieje się z postaciami – namiętnością i emocjami – niż przez samą fabułę. “Dobrze czuję się z tego rodzaju opowiadaniem. Nie jestem niewolnikiem akcji i mogę skupić się na uchwyceniu jednej szczególnej emocji określonej sceny. Stawiam się w sytuacji postaci. To dla mnie, jako montażysty, jest niezwykle interesujące. Alejandro nie chciał zmarnować żadnego momentu w filmie. Nieustannie informował mnie, co zamierzał zrobić i czego szuka. Wtrącał się do wszystkiego.” “Każdy z widzów będzie na fabułę tego filmu reagował początkowo w inny sposób. Każdy będzie miał przeczucia lub oczekiwania – ten film ma za zadanie wciągnąć widza. Przeżywasz ‘21 gramów’ wraz z rozwojem akcji. Potem, kiedy film się kończy, dosięga cię ogólny emocjonalny wstrząs. To ogromne wyzwanie dla montażysty.” ‘21 gramów’ to film z rodzaju tych, o których myśli się jeszcze długo po obejrzeniu. Opowiada o ważnych problemach – i mówi w sposób klarowny i jasny.” Benicio Del Toro: „21 gramów opowiada o poszukiwaniu nadziei, przebaczeniu i odkupieniu.” „Każdy – niezależnie od kultury, w jakiej się wychował – zmaga się podstawowymi emocjami” - mówi Stewart. „To klucz do tego filmu.” Broch dodaje: “Włożyliśmy nasze serca w tworzenie ‘21 gramów’. Towarzyszyła nam świadomość, że pracujemy nad dziełem wyjątkowym.” Naomi Watts: „21 gramów to podróż do źródeł nadziei. Opowieść o tym, że zawsze, w każdych okolicznościach jest na nią miejsce.”

„Dzieło wybitne. Dzieło głębokie, obok którego nie sposób przejść obojętnie. Film Inarritu porusza.” The New York Times „Wstrząsający film o pięknie i bólu życia. Prawdziwy dzięki aktorskim kreacjom Seana Penna, Naomi Watts oraz Benicia Del Toro”. Los Angeles Times „Ten film poruszy każdego. Zmusza do głębokiej refleksji, dotyka najbardziej intymnych problemów, które tak rzadko brane są pod uwagę przez filmowych reżyserów. Na tym polu waga 21 gramów jest równa odkryciu nowego kontynentu”. The New York Times „Szczery, głęboki film. Prawdziwe zwycięstwo sztuki filmowej”. USA Today „Sean Penn, Naomi Watts i Benicio Del Toro w 21 gramach pokazują życie takim, jakie naprawdę jest. To prawdziwy koncert sztuki aktorskiej w wykonaniu wspaniałego tercetu. Oglądanie zespołu takich talentów w jednym filmie to rzadka, ogromna kinowa przyjemność”. Los Angeles Times „Alejandro Gonzalez Inarritu to filmowiec o niespotykanym talencie. Rola Seana Penna w pełni potwierdza jego aktorski talent”. The Rolling Stone „Film tętniący życiem. Wspaniałe aktorskie trio”. Entertainment Weekly „Najlepsza z całego jego dorobku rola Benicio Del Toro”. New York Daily News „W tym filmie jest wszystko: inteligencja, pasja, dusza. Aktorsko to prawdziwy pojedynek mistrzów na oczach zachwyconej widowni.” New York Post „Film potwierdza reżyserski geniusz twórcy Amores Perros” Boxoffice Magazine „Mocne uderzenie”. Associated Press