Zapis pierwszych dni tzw. Polski Lubelskiej, czyli życia w Lublinie i na ziemiach polskich zdobytych w 1944 roku w wyniku lipcowej ofensywy Armii Wojska Polskiego i Armii Czerwonej. Dokument zrealizowany z perspektywy XXX-lecia Polski Ludowej.

Nowatorski dokument przestrzegający ludzkość przed kolejna wojną. Jego autor (Tadeusz Makarczyński) na tle popularnych utworów muzycznych, tworzy swojego rodzaju zlepek kronik filmowych, w których pokazuje do jak skrajnych zachowań zdolny jest człowiek.

Bohaterem tego dokumentu jest Gdańsk i jego historia. Opowieść rozpoczyna się na brzegu Bałtyku, w pomorskim grodzie na szlaku bursztynowym Europy. Germański najazd na słowiańską siedzibę zburzył spokój mieszkańców. Puste gotyckie budowle i kronikarze opowiadają historię rzezi gdańszczan przez Krzyżaków. Główna kwatera mistrza zakonu mieściła się w zamku w Malborku. Świetność Gdańska utrwalili artyści polscy, niemieccy, flamandzcy w malarstwie, rysunku i litografii. O powodzeniu bogatego mieszczaństwa świadczyły zdobione attyki i portale kamienic. Dzieła polskich uczonych i poetów były składane w gdańskich drukarniach. Komentarz lektora podkreśla w duchu socrealizmu wysiłek ludu i polską tradycję miasta, odbicie Gdańska z rąk faszystów i odbudowę jego wieloletniej tradycji. Współczesną dumą Gdańska jest stocznia i wysyłane z niej okręty.

Rok 1950. W warszawskim Muzeum Narodowym trwa I Ogólnopolska Wystawa Plastyków. Nowa władza ma okazje do wyeksponowania prawdziwej sztuki ludowej oraz wskazania prawidłowej drogi rozwoju socjalistycznego społeczeństwa w Polsce.