W niniejszym komentarzu znajdują się SPOILERY zdradzające istotne elementy fabuły oraz zakończenie utworu!

Wzruszająca opowieść o Matisie, dla którego kontemplacja cudów przyrody oraz zachwyt nad naturą stanowią esencję życia. Dziecięca naiwność pozwala zachować Matisowi czyste spojrzenie na otaczający świat. Matis żyje w harmonii z przyrodą i nawet rybę wyrzuconą na brzeg z powrotem wrzuca do jeziora.

Jedną z najbardziej gorzkich scen jest zastrzelenie przez wieśniaka ptaka, którego Matis szczególnie podziwiał. Na pytanie strzelca: "Czemu nic nie mówisz? Co ci się stało, Matis?", główny bohater jedynie milczy i patrzy. Bo cóż tu można rzec? Słowa są zbędne, banalne i nieistotne w obliczu takiej tragedii.

Jakkolwiek Franciszek Pieczka zagrał swą rolę wyborowo, a osoba Matisa wzbudza sympatię, nie potrafię przejść obok tej postaci bezkrytycznie. Matis jawi mi się z jednej strony jako człowiek dobry i prostoduszny, z drugiej jednak jest lekkoduchem i osobą leniwą. Na propozycję Jana ("A teraz chodź, nauczę cię ścinać i korować drzewa"), która dałaby Matisowi pracę i zarobek, ten odpowiada: "Ja nie będę się uczył! Ja urodziłem się na przewoźnika!". To rzeczywiście jedyne zajęcie, w którym Matis się jako tako sprawdza, co sam przyznaje ze śmiechem w rozmowie z Anną i Ewą ("To jest jedyna rzecz, jaką potrafię"), ale nie jest to praca, która dawałaby mu stały i pewny zysk. To bardziej hobby niż prawdziwa robota. Hobby, podczas którego Matis oddaje się temu, co bardzo lubi - spaniu.

Chociaż Matis potrafi spojrzeć na siebie krytycznie ("Ja bardzo dużo jem. Wszystko przejadam, co Olga zarobi"), to jego infantylna natura ustawicznie bierze górę nad jego zachowaniem. Matis zachowuje się każdego dnia tak samo, umilając sobie czas odpoczynkiem i obserwacją przyrody. Niestety, jego zachowanie jest mocno egoistyczne, ponieważ takiej samej pasywnej postawy żąda od siostry (z którą dzieli dom). W życiu Olgi pojawia się jednak w końcu mężczyzna, co nie podoba się Matisowi. Dla niego Jan (wybranek siostry) to obcy element, który burzy cały porządek w spokojnym do tej pory świecie. Matis nie potrafi spojrzeć na sytuację trzeźwo, nie dostrzega tego, że Jan jest porządnym człowiekiem, że jego obecność wpływa pozytywnie na Olgę (siostra zaczyna dbać o swój wygląd, przestaje płakać, pojawia się u niej dobry nastrój). Matis chce siostrę mieć jedynie dla siebie. Nie dostrzega jej dotychczasowego cierpienia. Olga cały dzień spędza na szyciu swetrów, gotowaniu i zajmowaniu się domem, ale nikt tego nie docenia. Chociaż jest ładną samotną kobietą, nie kręci się wokół niej żaden mężczyzna. Dopiero pojawienie się Jana zmienia wszystko: wreszcie ktoś poważa pracę i urodę Olgi. Matis być może przestaje być w centrum uwagi, ale nie zostaje odrzucony! Niedojrzała psychika Matisa nie przyjmuje jednak takiego rozwiązania. Główny bohater widzi tylko dwie możliwości: albo Olga jest tylko z nim, albo w ogóle nie jest z nim. Takie postrzeganie świata prowadzi wkrótce do dramatycznego finału.

Film operuje paroma symbolami, np. zniszczone przez piorun drzewo jako zwiastun końca wspólnego życia rodzeństwa. Na uwagę zasługuje również pięknie sportretowana przyroda (w pamięci został zwłaszcza zoom na oko ptaka, z którego uchodzi życie). Zjawiskowe biało-czarne kadry dopełnia wspaniała muzyka Arcangela Corelliego.

Nie mogę nie poruszyć jednej kwestii: dlaczego Matis targnął się na własne życie? Na forum znalazłem wytłumaczenie, które jest moim zdaniem trafne, ale nie jest pełne: "Mateusz popełnia samobójstwo, bo jest częścią przyrody, kawałkiem zabitego ptaka i zniszczonego drzewa. Nie może bez nich istnieć.". To na pewno jeden z powodów. Drugi jest egoistyczny: Matis umiera, kiedy dociera do niego fakt, że siostra nie należy już tylko do niego.

Podsumowując: Matis to postać tragiczna. Marzyciel, romantyk, ale też egocentryk (niezdający sobie do końca sprawy ze swej postawy). Jego infantylna dusza nie jest w stanie znieść ciągłych przemian. Matis chciałby zatrzymać czas, błogo spędzać każdy dzień. Nieustanna aktywność ludzi i permanentne przemiany w przyrodzie doprowadzają Matisa do podjęcia skrajnej decyzji.

Na zakończenie dwa zdania o opiniach innych ludzi. Na forum pojawiają się dwie informacje, które są fałszywe. Pierwsza mówi o materialistycznych dążeniach ludzi. Druga - że inni ludzie traktowali Matisa jako osobę lekko upośledzoną. Niczego takiego w filmie nie odnajdujemy! Być może w książce jest położony na to akcent, w filmie jednak ludzie odnoszą się do Matisa życzliwie, nikt go też nie obgaduje za plecami. Film posiada oczywiście sporo niedomówień, ale to, co wyczyniają ludzie na forum, to zabawa w domysły (które i tak niczego nie zmieniają w odbiorze dzieła).